Жарақаттар. Жарақат ұғымы

Орындаған: Маратов Толеухан Топ: Мт-201

Жарақаттар

Мазмұны:

Кіріспе

Жарақат ұғымы

Жарақаттан естен тану туралы түсінік

Жарақат түрлері

Үсік, күйік туралы түсінік

Алғашқы көмек

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Жарақат - сыртқы әсер ету (механикалық, химиялық, электрлік және т. б. ) салдарлары тудырған ағзаның зақым алуы; психикалық жарақат - көңіл-күйдін әсер етуі тудырған психикалық зейіннің бұзылуы. Жарақат әр түрлі болады (денеге бөгде заттық кіріп кетуі, не кесіп кетуі, тістің орны, оқ тию т. б. ) ; жарақаттанғанда сүйек, қан тамырлары мен нервтер зақымдануы мүмкін. Жарақаттың ауыр жеңілдігі (әсіресе басқа, кеуде мен ішке түскен жарақат қауіпті) оның қай жерде екендігіне, үлкен-кішілігіне, сондай-ақ қаншалықты ластанғанына, қанның қанша кеткеніне байланысты. Жарақат (хирургиялықтан басқасы) түскен кезде міндетті түрде және одан кейін де ластанады. Сондықтан жарақат тез жазылып кетуі үшін оны алғаш рет дұрыс таңудың маңызы зор. Егер мүмкіндік болса, медицина мекемесіне барып, сіреспе ауруына қарсы ектіріп, жарасын тандыру қажет. Жарақаттың қай түрі болса да ең алдымен қайын тоқатып, оған микроб түспеуі үшін дереу тандыру керек. Стерильденген дәкеден жасалған таңғыш өте қолайлы. Жараны тайраңда дәкенің үстіне мақта салады да, орап тасталды. Жарақатты таңу жөніндегі белгілі бір ережені сақтаған жөн: жарақатты жууға болмайды, өйткені оған іріңдететін микроб түсуі мүмкін.

Кіріспе

Жарақат дегеніміз - бір немесе бірнеше факторлардың әсерінен ағза құрылысы мен функциясының бұзылуы. Жарақаттаушы факторлар дегеніміз - материалдық дене немесе жарақаттаушы қабілеті бар матералдық құбылыстар. Жарақаттаушы заттар: материалдық дене, құбылыстар (электр тоғы, сәулену, жоғарғы немесе төменгі температуралар) болуады. Жарақат бір жерге немесе бірнеше жерге әсер етуі мүмкін. Жарақат - сыртқы әсер ету (механикалық, химиялық, электрлік және т. б. ) салдарлары тудырған ағзаның зақым алуы; психикалық жарақат - көңіл-күйдін әсер етуі тудырған психикалық зейіннің бұзылуы.

Жарақат естен тану туралы түсінік

Жарақаттың, күйіктің, үсіктің ауыр салдары естен тану болып табылады. Естен тану-орталық нерв жүйесі қызметінің күрт нашарлауы нәтижесінде дамып, организмнің барлық жүйесі қызметінің тоқтауына алып келетін ауыр жағдай. Естен тану қатты ауру кезіндегі тітіркеністен пайда болады. Сүйектің зақымдануынан болған жұмсақ ұлпалардың үлкен көлемде мылжалануынан, жаншылуынан, күюден болған қатты жарақат. Әсіресе, қан көп кеткен кезде, дене суынғанда, қорыққанда, шектен тыс ойға шомғанда, сәулеге ұшырағанда, жұқпалы ауруларда жиі кездеседі.

I дәреже - жәй естан тану. Ес сақталады, сырқат сұрақтарға дұрыс жауап береді, алайда әңгімеге құлқы жоқ. Тері мен көрінетін кілегейлі қабықтар бозарады. Дене температурасы қалыпты немесе сәл төмендейді. Көздің қарашығы үлкеймейді, жарықтан тітіркемейді. Тамырдың соғысы бірқалыпты, жиілігі минутына 100-110 соққы. Күре тамырлық қысым сынап бағанасы бойынша 110/65 мм. Тыныс алу бір қалыпты, терең, кейде жиілейді.

II дәреже - қатты естан тану. Жағдай ауыр. Ес сақталады, алайда зардап шегушінің қоршаған ортаға құлқы жоқ. Сыртқы әлем әсерін әлсіз сезінеді көздің қарашығы тарылған, жарықтан әлсіз тітіркенеді. Рефлекстердің бар-лық түрлері төмендетілген. Тері сұрғылт түске еніп бозарып ақшылданады, ұстаған кезде салқын, дене температурасы төмендеген. Тамыр соғысы жиі, жүректің ырғағы баяу естіледі. Күре тамырлық қысым сынап бағанасы бойынша 70/40 мм. Тыныс алу күшейіп, жиілей түседі.

III дәреже - өте ауыр жағдай. Зардап шегушінің мүлдем есі жоқ. Тері бозарады, суық, салқан тері шып-шып шығады. Көздің қарашығы үлкейеді, жарықтан мүлдем тітіркенбейді, Күре тамырлық қан қысымы анықталмай-ды, тамырдың соғысы байқалмайды, тыныс алу бірқалыпты емес.

Жарақатқа әкелетін жағдайларға байланысты

- Өндірістік емес жарақаттар

Жол қатынасы

Көшеде болатын көк тайғақ

Тұрмыстық

Спроттық

- Өндірістік

Ауыл-шаруашылық

Өнеркәсіптік

Әскери

- қастандықтан

Жарақаттаушы күштің түрі бойынша

Механикалық

Термиялық

Химиялық

Операциялық

Сәуле травмалары

Жарақаттану сиапты бойынша

Ашық

Жабық

Тесіп кірген

Тесіп кірмеген

құрастырылған

Жарақат түрлері

Соғып алу

Буын сіңірлерінің үзілуі немесе созылуы

Жабық жарақаттар-

Тері мен тері қабаттарының және кілегейлі қабықтардың жарақаттануынсыз-ақ болатын жарақаттанудың барлық түрлерін айтамыз

Бұлшық еттің үзілуі

Қысылу синдромы

шайқалу

Буын шығуы

Сылынған

Шабылған

Тесілген

Тесіліп-кесілген

Жаншылған

Жыртылған

Тістелген

Ашық жарақаттар - бұл органдар ұлпаларының зақымдалуы, артынша тері жамылғылардың кілегейлі қабықтардың тұтастығы бұзылады

Ату құралдарынан пайда болған

Күйік деп ыстық сұйықтықтар, қышқыл-сілті, жалынның шарпуы, сәулелі ыстық, қатты ысыған заттар, электр тогы немесе электромагниттік радиацияның әсерімен теріге және одан төмен жатқан адам денесінің ұлпаларына жасалған зиянды әрекетті айтады. 50°С температураға шалдыққан теріні 5 минуттан кейін күйік шалады.

1 дәрежелі күйік ыстықтың онша жоғары емес температурасының қысқа уақыттағы әсерінен болады, терінің қызаруы, шамалы ісінумен сипатталады.

3дәрежелі күйік терінің үстіңгі қабатының сондай ақ өсу қабаттарының жансыздануымен сипатталады

2дәрежелі күйік тері астына цсары суға толған күлбірек және ісіну пайда болады.

4дәрежелі теріден басқа тереңде жатқан тіндер де (тері асты шелі бұлшық еттердің сүйектердің) күйеді.

Үсу - суықтың әсерінен денедегі тіндердің зақымдануы. Үсу ауа райының аязды күні ғана емес, сондай-ақ температура нөлге жуық кезде де (ылғалдылық жоғары болып, күн ұзақ уақыт суытқанда) болуы мүмкін.

1-дәрежелі тері қабатының ағаруы(қантамырлардың қысылуы ) және сезушілігі жоғалады, жылығаннан кейін тері көк-қызыл ісінеді ауырады. Жазылғаннан кейін суыққа шыдамсыз болады.

2-дәрежелі:қан айналымы терең жарақаттанып тері астында сары су жиналады терінің қыртысты қабығы жансызданады үсіген жер қабынуы мүмкін. Қабынусыз орта есеппен 2 аптада жазылады

3-дәрежелі:тері барлық қабаты жансызданады. Жансыздану қанды сумен толған күлбірек пайда болуымен сиппаталады. Үлкенді кішілі жара пайда болады, іріңдейді. 7-10 күнде өлі тірі тін арасында сызық пайда болады. Өлң тіндер түскен соң орнына грануляция п. б тыртыққа айналады эпителизацияланады жазылуы 1-2 ай.

4-дірежелі:некроз терең жатқан тіндерді сүйектерді ісінеді, ол қарақоңыр ішіне сарысу толған күлбірек 2-аптадан кейін п. б . Үсік алған жер жаны кетіп ауру сезімі жоғалады, өз бетңһімен түседі тыртық пайда болады.

Жарақаттарды тасымалдаудың бірнеше түрі бар:

Науқасты сүйеп жүргізу

Қолда алып жру

Арқалап алып жүру

«Құлып»жәрдеміндегі екі

Адамның алып жүруі

Науқасты шалқайтып отыр-

Ғызу жағдайында алып жүру

Алғашқы көмек

Алғашқы көмек дегенiмiз - зардап шеккен адамның жарақатын асқындырмай, оған әртүрлi медициналық көмек шараларын дұрыс көрсетiп, оның өмiрiн сақтап қалуға бағытталған iс-әрекет. Сондықтан да жарақаттанған адамның өмiрi мен патологиялық процестердiң одан арғы салдары көбiнесе апат болған жердегi алғашқы көмектiң көрсетiлген уақыты мен оның сапасына тығыз байланысты. Кез-келген жарақат бiр орындағы ұлпалардың бұзылуымен қатар ағзада белгiлi бiр жалпы өзгерiстердi тудыруы мүмкiн (жүрек-тамыр қызметiнiң, тыныс алудың, зат алмасуының бұзылуы) . Бұл құбылыстар орталық жүйке жүйесiнiң тiтiркенуiнен, қан кетуiнен, өмiрлiк маңызды органдардың зақымдалуынан, уланудан пайда болады. Қатты сырқырататын және қан көп кеткен ауқымды зақымдану кезiнде сырқаттың жалпы жағдайы өте жедел және күрт нашарлайды.

Ашық зақымдалу, немесе жара, кiлегейлi қабықша мен терi жамылғысының тұтастығының бұзылуы - бұл сыртқы жара, ал iшкi жара қан кетумен сипатталады (көкiрек, құрсақ қуысы, ми сауытында) . Жараларды зақымдануына жарақаттаушы зат формасына, құрал түрлерiне қарай бiрнешеге жiктеймiз.

Кесiлген жара (пышақ, әйнек, ұстараның жүзi т. б) . Мұндай жараның жиегi тегiс, тiк және қан қатты ағады. Бұл жарада ауру дәрежесi басқа жарақат түрлерiне қарағанда азырақ. Соғылған жара сыртқы түрiне қарағанда мыжылған жараға ұқсас. Соғылған жара таспен (күштi ұрғанда) және дөрекi заттармен күштi ұрғанда, көмiлiп қалғанда, күштi толқындар әсерiнен болады. Егер соғылған және мыжылған жара көлемi қан көлемдi ұлпаларды зақымдаса, олар езiлген жара деп аталады. Соғылған, мыжылған, езiлген жараларда инфекция түсу, даму мүмкiндiгi жоғары.

Қорытынды:

Жара - механикалық сыртқы әсерден терінің не ішкі органдардың кілегей, т. б. болып ажыратылады. Пышақ кескен, балта шапқан Жараны кесілген Жара (оның шеті тегіс) ; ине, біз, пышақ кірген Жараны тесілген Жара, сықабығы бүтіндігінің бұзылуы. Жара кесілген, тілінген, тесілген, мылжаланғаннғанда не бірнәрсе қатты қысып қалғанда болатын Жараны мылжаланған Жара (айналасы қанталап, жырымдалып тұрады), хирургиялық операциядан кейінгі Жараны кездейсоқ Жара деп атайды. Ит қапқанда пайда болатын Жараның шеті жырым-жырым болады. Жара асқынып, неғұрлым тереңдеген сайын бұлшық ет, сүйек, жүйке, сіңір, буын, кейде ірі қан тамыры жүйесінің де жаралануы мүмкін. Жараның ауыр не жеңілдігі оның денедегі орнына, мөлшеріне, адамның жоғалтқан қан мөлшеріне байланысты. Әсіресе, адамның басына, кеудесіне және ішкі органдарына түскен Жара қауіпті. Жараның қай түрі болса да, оны ең алдымен тазартып, қанын тоқтатып, антибиотиктер қолданып, қажет жағдайда тігіп, оған микроб түспеу үшін дереу таңу керек. Микроб түспеген Жара асқынып кетпей, тез жазылады. Инфекция түсіп, іріңдеп, ісінген Жара дене қызуын көтеріп, қабыну, сепсис, күбіртке, гангрена, т. б. аса қауіпті ауруға ұласуы мүмкін. Егер адамды ит қапса, тез арада емханаға апарып, сіреспе ауруына қарсы ектіріп, Жарасын таңу керек. Жараның тез бітуі адамның жалпы денсаулығына байланысты. Ұзақ ауырып, жүдеген, қаны аз адамның Жарасы көпке дейін жазылмайды.

Ұқсас жұмыстар

Жараны емдеу принцптері

Механикалық жарақаттардың сипаты

Көру ағзасының жарақаттары

Жарақаттар

Жабық жарақаттар

Ауру сезімі

Өндірістік жарақат және оның түрлері

Сәуле жарақаттары. Жануарлардың бөгде заттармен жарақаттанулары

Ашық және жабық түрдегі жарақаттар

Жарақат түрлері

Пәндер