Шарт ұғымы,түрлері




Презентация қосу
Шарт ұғ ымы,т ү рлері

Орындаған: Жалмукашев М.А
Тексерген: Аккулов Р.Т
•      Шарт дегеніміз – екі немесе одан да көп адамның 
азаматтық құқықтар мен міндеттердің белгілеу, 
өзгерту немесе тоқтату туралы келісім.
• Екі жақты мәмілелер шарт болып табылады. Шарт 
адамзат тарихында адамдардың арасында 
туындайтын қатынастарды реттеудің ежелгі 
дәуірлерден келе жатқан, кеңінен тараған әдістерінің 
бірі. Шарт – сату – сатып алу, айырбас, рента, мүлікті 
жалға беру, сақтау және т.б. қатынастар негізінде 
жүзеге асырылады
• Шарт еркіндігі – шарт жасаудың басты әрі 
айнымайтын қағидасы. 
    Шарт еркіндігінің қағидасы:
• шартты жасау еркіндігі;
• шартты жасауға итермелеуге жол бермеу еркіндігі;
• жасалатын шарттың түрін таңдау еркіндігі;
• тараптар өз қалауы бойынша шартқа әр түрлі 
жағдайларды енгізе алатындығын;
• тараптар заңда көзделген және көзделмеген 
шарттарды да жасаса алатындығын білдіреді.
• Шарттар,  екі жақты  және көп жақты шарттар болып 
келеді. Көп жақты шартта мұнда екі жақтан көп 
тараптар қатысады және келісілген еріктеріне 
байланысты құқықтық салдар туындайды.
• Шарт екі нысанда: ауызша және жазбаша болуы 
мүмкін.
Шарт

Ауызша Жазбаша
• Шарттар жасалу уақытына байланысты (күшіне енуі)

Мүлікті немесе затты беру. Яғни, зат берілген уақыттан бастап 
шарт жасалынды деп есептелінеді. (Мысалы, несие шарты.)
Реалды

Шарт жасаушы жақтардың келісімге келуі бұл шартты ң 
жасалғандығын білдіреді және сол сәттен бастап күшіне енеді. 
консенсуалды (Мысалы, сату және сатып-алу, мүлікті жалға алу, т.б.)
• Жеткізіп беру шарты – бұл консенсуалды мәміле, 
құқықтық міндеттердің пайда болу сәті тараптардың 
келісімімен анықталады. Бұл жерде бір келісімге келу 
жеткілікті, мәселен, мүдделі тараптар келіскен 
мерзімде шарт бұзылса, екінші тарап шарттың дұрыс 
орындалуын, шығындардың орнын толтыруды, 
айыппұлды үстемелеуді және т.б. талап етуге құқылы
•     Несие шарты – бұл реалды шарт, құқықтар мен 
міндеттер несие алушының ақша қаражатын алғаннан 
бастап пайда болады.
Шарттарды

Ақылы Ақысыз

Ақылы шарттың өзінің 
атынан көрініп  Ал егер бір тарап екінші 
тұрғандай, шарт  тарапқа одан ақы алмай 
бойынша өзінің  немесе бірдеңе бермей затты 
міндетін атқарған жақ  ұсынуды міндетіне алған 
тиісті ақысын алуы  болса, онда мұндай шарт 
қажет. Белгілі бір  ақысыз шарт болып 
қызмет көрсеткен адам  есептеледі. Оған біреуге бір 
сол көрсеткен  нәрсені сыйға беруді, т.б. 
қызметінің ақысын  жатқызуға болады.
алады
    Шарттарды сонымен қатар, біржақты міндеттеуші ж әне  өзара 
келісілген деп жіктеуге болады. Шарттарды ң басым к өпшілігі 
өзара келісілген, яғни құқықтар мен міндеттер екі жа қты да 
бірдей. 

    Мәселен, сатып алу – сату шарты бойынша сатушы сатыл ған 
тауарды беруге міндетті және оның ақысын талап етуге  құқылы, 
екінші тарап – сатып алушы тауарды талап етуге  құқылы ж әне 
оны қабылдап ақысын төлеуге міндетті. Көріп отыр ғанымыздай 
екі тарапта да құқықтар мен міндеттер бар, я ғни сатушы мен 
сатып алушының арасындағы шарт өзара келісімді. 
Сыйға беру шарты керісінше, бір жақты міндеттеуші шарт. 
Сыйға алушының ешқандай міндеті жо қ, тек  құқықтар ға ие 
және сыйды қабылдау немесе қабылдамауды өзі шешеді
• Коммерциялық ұйыммен жасалған және өз 
қызметінің сипатына қарай оған өтінішпен келетін 
әркімге қатысты тауарларды сату, жұмыстарды атқару 
немесе қызмет көрсету жөніндегі оның 
міндеттемелерін белгілейтін шартты жария шарт деп 
атайды. Бұл шарт, негізінен байланыс қызметін 
көрсету, энергиямен қамтамасыз ету, медицина, 
мейманхана, банк қызметін көрсету, көпшілік 
пайдаланатын көлікпен тасымалдау, т.б. салаларда 
қолданылады

Жария шарт. 

Ұқсас жұмыстар
ШАРТ ҰҒЫМЫ ЖӘНЕ ШАРТТАРДЫҢ ТҮРЛЕРІ
Міндеттеме түсінігі, шарт және оның түрлері
Шарт жасасу және оның түрлері туралы
Шарт жасасу және оның түрлері
Мәміле түрлері
Шарт жасасу кезеңдері
Блок - сызбада циклдік алгоритмнің шарты
ҚҰҚЫҚ НЕГІЗДЕРІ ТУРАЛЫ
Тараптар борышқор несие беруші
Қазақстан азаматтарының мәртебесі
Пәндер