Құрамында қабынуға және асқазан жарасына қарсы, жүрек-қан тамырлар жүйесіне әсер ететін және Р-дәрумендік белсендік көрсететін флавоноидтары бар дәрілік өсімдіктер мен шикізаттар

Презентация қосу

Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы
Фармакогнозия және химия кафедрасы

ПРЕЗЕНТАЦИЯ
Тақырыбы: Құрамында қабынуға және асқазан
жарасына қарсы, жүрек-қан тамырлар жүйесіне әсер
ететін және Р-дәрумендік белсендік көрсететін
флавоноидтары бар дәрілік өсімдіктер мен
шикізаттар.

Орындаған: Жусупова Д.А.
Тобы:502 «А» ФК
Қабылдаған:Ибрагимова З.Е.
ЖОСПАР
І.Кіріспе
ІІ.Негізгі бөлім
Құрамында қабынуға және асқазан жарасына қарсы, жүрек-
қан тамырлар жүйесіне әсер ететін және Р-дәрумендік
белсендік көрсететін флавоноидтары бар дәрілік өсімдіктер
мен шикізаттар ;
ІІІ.Қорытынды
ІV. Пайдаланған әдебиеттер
КІРІСПЕ
Флавоноидтар – қазіргі таңда өзінің
құрамына шамамен алғанда бес мың
қосылысты жинақтаған табиғи
полифенолдар, оларды
капиллярлардың қабырғасын нығайту
тәріздей жалпы қабілетіне (Р-витаминді
белсенділігіне) байланысты
Р-витаминдік қасиет бір топқа
көрсететіндер
біріктіреді.
флаванондар (гесперидин),
флавонолдар (рутин, кверцетин,
кверцитрин, изокверцитрин,
мирицетин), халкондар
(гесперидинметилхалкон),
дигидрохалкондар (флоридин),
катехиндер (L-эпикатехин, L-
эпигалокатехин, L-
эпигалокатехингпллат),
антоцианидиндер,
лейкоантоцианидиндер.
Алқызыл долана
Боярышник кроваво-красный
Crataegus sanguinea Pall.
Раушангүлділер тұқымдасы
Rosaceae
Күлгін-қоңыр түсті өркендерін
ұзындығы 4 см-ге дейінгі
қалың тікендер басқан бұта
немесе биіктігі 5 м дейін
өсетін ағаш. Гүлдерінің
диаметрі 5 см қалың қалқанша
гүл шоғырына жиналған. Түсі
қан-қызыл, үстіңгі жағында
гүл тостағаны қалып қойған,
ұн тәріздес жұмсағы бар, 2-5
сүйегі бар алма тәрізді
жемістерінің диаметрі 6-8 мм.
ДӘРІЛІК ШИКІЗАТЫ
Гүлі мен жемістері.
Гүлінің диаметрі 15-17
мм, шанақтары 4 мм,
бірнешеден гүл
сабақшасына
жиналған. Гүл тәжі
сарғыш-ақшыл, иісі
әлсіз, өзіне тән, дәмі
ащылау. Жемістері
домалақтан эллипс
тәрізді пішінде,
әжімді, бурыл-қызыл
түсті, жемісінің
жұмсағы сары түсті.
ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРАМЫ
Долананың жемістерінде маңызды мөлшерде флавоноидтар
кездеседі, соның ішінде кверцетин, кемпферол, апигенин,
гербацетин, 3-метоксигербацетин және олардың гликозидтері –
ориентин, витексин, сапонаретин.
Одан басқа жемістерінде фенолкарбон қышқылдары,
органикалық қышқылдар (4,2% дейін), үштерпендер (кратегус
қышқылы), стероидтар, холин, ацетилхолин, витамин С,
каротиндер бар. Сонымен бірге лейкоантоцианидиндер,
антоциандар: пеонидин, цианидин табылған.

Гүлдерінде эфир майы, илік заттар (9,6% дейін), флавоноидтар:
гиперозид, кверцетин, 8-метоксикемпферол, витексин,
пиннатифидин табылған.
ЕМДІК ҚАСИЕТІ
Долана препараттары кардиотоникалық дәрумен ретінде,
жүрек қызметінің жетімсіздігінде, жүрек әлсіздігінде,
гипертония аурулардың алғашқы формаларында кеңінен
қолданады.

Олар жүректің бұлшық етінің тонусын көтеріп, нығайтады,
жүректің қан айналымын жақсартады, тахикардия мен
аритмияны жояды.

Долана коронарлы және бас ми тамырларын таңдалмалы
түрде кеңейте отырып спазмолитикалық қасиет көрсетеді.

Осы әсерге байланысты миокардты және бас мидың
нейрондарын оттегімен қамтамасыз етуді жақсарту үшін бұл
өсімдікті бағытталған түрде пайдалануға болады.

Сонымен қатар оны өңештің невроздарында, бауыр және өт
айдайтын жолдарының ауруларында қолданады.
МЕДИЦИНАДА
Долана
ҚОЛДАНЫЛУЫ
гүлдерінің тұнбасы (5,0:200,0) жүрек
жұмысының жетімсіздігінде, ангионеврозда,
аритмия мен пароксизмальды тахикардияда
(жеңіл формаларында негізгі антиаритмиялық
препараттарға қосымша ретінде), жоғары қозуда,
ұйқысыздықта аритмия мен артериялық қысымды
төмендету үшін, өңештің, асқазанның неврозында,
бауыр және өт айдайтын жолдарының
ауруларында 50 мл күніне 2-3 рет тамақтың
алдында 30 минут бұрын тағайындайды.
Долананың (15,0:200,0) тұнбасын 1/2-1/3
стаканнан күніне 2-3 рет тамақтың алдында 30
мин бұрын гүлдерінің тұнбасын қолданған
жағдайдағыдай пайдаланады.
Долана препараттарының жүректің вена қан
тамырларында қан айналымын жақсарту қабілетін,
антисклероз әсерін ескерте отырып оның экстракттарын
қарттар мен жасы үлкен кісілерде кездесетін түрлі жүрек
қантамырларының ауруларында қолданады.

Долананың (1,0:10,0) 70% спирттегі тұндырмасын күніне
3-4 рет 20-30 тамшыдан тамақтың алдында тұнбасы
сияқты жағдайда қабылдайды.

Долананың құрғақ жоғары концентратты экстрактысы
“Кардиал” фитопрепаратының құрамына кіреді.

Доланың сұйық экстракттысы оның жемістерінен
дайындалады. Оны 20-30 тамшыдан күніне 3-4 рет
қабылдайды.
Бұ рыш жалбыз
Мята перечная
Mentha piperita L.
Тауқ алақ айлар тұқ ымдасы
Lamiaceae
Көпжылдық шөптесін өсімдік.
Жабайы түрде кездеспейді.
Краснодар өлкесінде, Украина
мен Беларуссияда мәдени
өсіріледі. Өсімдіктіңғ екі
формасы белгілі – қара және
ақ. Біріншісінің сабағы мен
жапырағының түсі күңгірт,
қызыл-күлгін түсті, екіншісі
түссіз және едәуір нәзік хош
иісі бар. Мәдени түрде кеңінен
қара жалбызды өсіреді.
ДӘРІЛІК ШИКІЗАТЫ
Жапырақтары,
гүлдері мен
шанақтарының
қоспасынан
тұрады.
Жапырақтарының
шеттері сирек
тісті, үстіңгі беті
ұсақтүкті.
Жапырақтарының
түсі көгілдір-
жасыл, күшті хош
иісі бар, дәмі
салқындатқыш.
ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРАМЫ
Жапырақтарының құрамында 2,26%
дейін эфир майы бар, соның ішінде
39,7% ментол, 21% ментон, 13,2%
пиперитон, 3,5% метилацетат және
басқа компоненттер.

Жапырақтарында эфир майынан басқа
флавоноидтар (0,15-0,41%) лютеолин,
апигенин, эриодиктиолдың,
акацетиннің, кверцетиннің,
геспаридиннің гликозидтері, сонымен
қатар олеонол (0,2%), урсол (0,4%),
эпиурсол, хлороген, кофе, розмарин
қышқылдары, С, РР, Е витаминдері,
каротиндер, антоциандар бар.
Жалбыздың негізгі
Жүрек қан- Сілекей қабаттарының
биологиялық белсенді
тамырларының рецепторларын
заты ментол болып
жұмысын жақсарту тітіркендіре отырып
табылады. Теріге
үшін, асқазан-ішек ментол
тигізгенде ол жүйке
жолдарының антисептикалық және
ұштарын салқын және
спазмында, іш өткенде, жергілікті
шаншу сезімдерді
жүрек айнығанда, жансыздандыру әсер
тудырып тітіркендіреді.
құсқанда, сары ауруда береді. Жалбыздың
Бұл рефлекторлы
және өт қапшығының жапырақтарынан
реакция шақырады:
тас ауруларында өт алынатын
жоғарғы қан
айдайтын дәрмек препараттардың
тамырларын
ретінде қолданады, бас ауырсынуды басатын,
жіңішкертіп, ішкі
ауруды басады. өт айдайтын.
тамырларды кеңейтеді.
ЕМДІК ҚАСИЕТІ
МЕДИЦИНАДА
ҚОЛДАНЫЛУЫ

Жалбыз жапырақтарының тұнбасын (5,0:200,0)
тыныштандырғыш, спазмолитик, құсқысы келгенде өт
айдайтын ретінде, ішектің ауырсынуында ішеді.

Жалбыздың тұндырмасын 90% спиртте 1,0:20,0
қатынаста бұрыш жалбыздың майын бірдей мөлшерде
қосып дайындайды. 10-15 тамшыдан невралгиялық
ауырсынуларда ауырсынуды басу үшін, жүрек айнуға
және құсуға қарсы қолданады.
Жалбыз тұндырмасы инсектицидті және репеллентті
белсенділік көрсетеді, ағзаның қолайсыз ортаға
төзімділігін арттырады. Жалбыздың препараттарын
айқын гипотонияда қолдануға болмайды.
Бессалалы сасық шө п
Пустырник пятилопастный
Leonurus quinquelobatus Gilib.
Тауқ алақ айлар тұқ ымдасы
Lamiaceae
Биіктігі 150 см-ге дейін өсетін
көпжылдық шөптесін өсімдік. Сабағы
төртқырлы, тармақталған, іші қуыс.
Жапырағы қарама-қарсы орналасқан,
сағақты, төменгі жапырақтары
домалақ-жұмыртқа тәрізді,
жапырағының ортасына дейін ұзын,
ірі тістері бар бөліктерге салаланып
бөлінген. Барлық жапырақтары
торбиып – жұмсақ түкті болып келген.
Рессейдің барлық дерлік Еуропалық
бөлігінде, Кауказда, Сібірде кездеседі.
Үй маңында, бос жерлерде, тұзды
жерлер мен тың жерлерде өседі.
Дәрілік шикізаты. Шөбі. Сабақ жоғарғы ұштарынан,
жапырақтарынан және гүлдерінен тұрады. Иісі әлсіз, дәмі өте
ащы.

Химиялық құрамы. Сапониндер, урсол қышқылы, стахидрин
1,5%, флавоноидтар 3,5%, соның ішінде рутин, гиперозид,
фенолкарбон (хлороген, розмарин, кофеин, гидроксикоричті)
қышқылдары, алкалоидтар 0,19%, илік заттар 1,4-6,1%,
органикалық қышқылдар 2-4,3%, жүрек гликозидтері,
иридоидтар: аюгол, галиридозид және аюгозид.

Емдік қасиеті. Сасықшөптің препараттары айқын седативті
гипотензивті және кардиотоникалық әсер көрсетеді. Әсер ету
сипатына қарай шүйгіншөптің препараттарына жақын.
ҚОЛДАНЫЛУЫ
Қан айналымын реттейді,
Сасықшөптің тұнбасын жүрек бұлшық еттерінің
Сасықшөптің тұндырмасы
(15:200) нервтің жоғары ауруында, жүрек
70% спиртте 1:5
қозуларында, жүрек-қан неврозында және
қатынасында дайындалады.
тамырларының, асқазан стенокардияның жеңіл
Тұнбаны қолданған
неврозында, формаларында қолданады,
көрсеткіштерде 30-50
гипертониялық аурулардың сонымен бірге несеп
тамшыдан күніне 3-4 рет
алғашқы сатыларында айдайтын әсерге ие. Ас
ішеді.
қолданады. қасықтан күніне 3 рет
ішуге ұсынады.

Тибет халық
медицинасында
Сасықшөптің сұйық Сасықшөптің сасықшөпті жүрек-қан
экстрактысын сол препараттарын гипотония тамырлар жүйесінің
көрсеткіштер бойынша 15- мен асқазан ойық жарасы жұмысын реттеп және оны
20 тамшыдан күніне 3-4 (язва) ауруында қолдануға емдеу үшін қолданады.
рет қолданады. болмайды. Оны “жүректің қағуында”,
антиаритмиялық дәрмек
ретінде пайдаланады.
Батпақ ты ақ шайыр
Сушеница топяная
Gnaphalium uliginosum L.
Астерлер тұқ ымдасы
Asteraceae
Биіктігі 5-20 см, әдетте тамырына дейін кең бұтақты бір
жылдық шөптесін өсімдік. Сабақтарын жүнді-сұр-түсті қалың
түк басқан. Жапырағының ұзындығы 2-5 см, кезекті, ұзын-
ланцет тәрізді, қалың-түкті, бір жүйкелі. Тамыры
кіндіктамыр, жіңішке әрі қысқа.

Гүл шоғыры күрделі көптеген жұмыртқа тәрізді гүл
себеттерінен тұрады, себеттері бурыл, шеттері пленка
тәрізді бірдей емес жапырақшалармен қоршалған. Гүлдері
қосжынысты, қоңыр-сары түсті себетке жиналған. Жемістері
жасыл-сұр түсті, 10 бөлек түктерден тұратын айдары бар
ұзынша келген тұқымдардың құтысы.
Табиғи жағдайда ақшайырдың өскіндері мамырдың аяғында
пайда болады, гүлдеу кезеңі маусым-тамызда байқалады;
тамыздың аяғында кейбіреулерінде жемістері пайда бола
бастайды, қазан айының аяғына таман өсімдік тіршілігін
әдетте жояды. Сонымен өсімдіктің орташа өмір ұзақтығы
шамамен 5 ай.
ДӘРІЛІК ШИКІЗАТЫ
Медицинада өсімдіктің барлық

бөлігін тамырымен бірге
пайдаланады. Батпақ
ақшайырдың шөбін гүлдеп
тұрған кезінде маусым-
тамызда жинайды. Жинау
кезінде әр квадрат метр
шалғыннан 2-4 өсімдікті
ұрыққа қалдырып отыру керек.
Шикізатты кептіргіштерде
40°С температурада кептірген
жөн немесе жақсы
желдетілген бөлмелерде,
ашық ауада көлеңкелі
жерлерде кептіру дұрыс.
ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРАМЫ
Батпақ
ақшайырдың жер
үсті бөліктерінде
4% дейін илік
заттар, эфир
майы,
флавоноидтар,
алкалоидтар,
16%-ға дейін
шайырлар, 30 мг
% дейін каротин
табылған.
МЕДИЦИНАДА
ҚОЛДАНЫЛУЫ
Батпақ ақшайырдың препараттары қабынуға қарсы, бырыстырғыш
және антибактериальды қасиеттерді көрсетеді.

Олар тері және кілегей қабаттарының беткейіндегі жаралар мен
жарақаттардың регенерациясы мен эпителизациясын
жылдамдатады; ішек перистальтикасын күшейтеді; қанның ұюын
жақсартады, седативті әсер көрсетеді, жүрек соғуын баяулатады.

Батпақ ақшайырдың препараттарын өз бетінше немесе көк көкшегүл
препараттарымен бірге асқазан мен он екі елі ішектің язвасында
пайдаланады. Сыртқа қолданғанда батпақты ақшайырдың
препараттары жарақаттардың, ойық жаралардың (язвалардың) және
күйіктердің жазылуын жылдамдатады.

Ақшайырды гипертонияның және стенокардияның алғашқы
сатыларында тағайындайды. Батпақты ақшайырдың тұнбаларын
немесе қайнатпаларын ұзақ қолдану науқастарда кері жанама әсер
туғызбайды.
ҚОРЫТЫНДЫ
Флавоноидтар ағзаға әсер етуі кең спектрге ие. Жеке айтқанда олар
мынадай қасиеттер көрсетеді: гепатопротекторлы әсер –“Легалон”,
“Силибор”, “Гепабене” препараттары; капиллярларды нығайтатын әсер
немесе Р-витаминді белсенділік – шәйдің катехиндері “Рутин”,
“Аскорутин”, “Кверцетин” (жапон софорасынан); кардиотоникалық әсер –
долана тұндырмасы, “Кардиовален”, “Кардиоплант”; гипотензивті әсер –
сасықшөп тұндырмасы, батпақ ақшайырдың тұнбасы; тыныштандыратын
әсер – сасықшөп тұндырмасы; қабынуға қарсы әсер, жаралар мен
эрозияларды жазатын әсер. “Ликвиритон”, “Флакарбин” препараттары
язваға қарсы қолданылады. Өт айдайтын әсер - “Фламин” препараты,
салаубастың құрғақ экстрактысы, “Танацехол” (түймешетеннен),
“Конвафлавин” (меруертгүлден), “Флакумин” (скумпиядан) көрсетеді;
несеп айдайтын әсерге – дала қырықбуыны, байкал томағашөбінің
флавоноидтары ие; гипоазотемиялық белсенділікті “Леспенефрил” (басты
леспедецадан) препараты көрсетеді. “Леспефлан” (екі түсті
леспедецадан) бүйрек жетімсіздігінде қолданылады; вирусқа қарсы
белсенділікті – үшкіржапырақты тал флавоноидтары (лютеолин-7-
гликозид), “Аренарин”, “Хелепин” препараттары көрсетеді.
ПАЙДАЛАНҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР
1. Лекарственное сырье растительного и животного
происхождения. Фармакогнозия / Под. ред. Г.П. Яковлева. –
СПб.: СпецЛит, 2006. – 845 с.: ил.
2. Руководство к практическим занятиям по фармакогнозии:
Анализ фасованной продукции: учеб. пособие / под ред. И.А.
Самылиной. – М. ООО “Медицинское информационное
агентство”, 2008. – 288 с.: ил.
Қосымша:
1. Правила сбора и сушки лекарственных растений (сборник
инструкций). М.: Медицина, 1985. – 328 с., ил.
2. Машковский М.Д. Лекарственные средства. – 15-е изд.,
перераб., испр. и доп. – М.: РИА “Новая волна”: 2008. – 1206
с.: ил.
3. Головкин Б.Н., Руденская Р.Н., Трофимова И.А., Шретер
А.И. Биологически активные вещества растительного
происхождения. – М.: Наука, 2001. – 240 с.

Ұқсас жұмыстар

Өсімдіктердің ерекше қасиеттері

Құрамында эфир майлар бар өсімдіктер

МОРФИННІҢ ОРГАНИЗМГЕ ӘСЕРІ

Құрамында жүрек гликозидтері бар өсімдіктерге жататын дәрілік өсімдіктер тізімі

Емдік мөлшері

Асқазан бездерінің секрециясы бұзылу

Майда еритін витаминдер

Құрамында май, май тәріздес заттары

ДӨШ-нан алкалоидтарды бөліп алу әдістері. Алкалоидтардың физика-химиялық қасиеттері және оларды ДӨШ-да анықтау әдістері

ЗӘР АЙДАЙТЫН ДӘРІЛІК ЗАТТАР

Пәндер