Ішкі жұқпайтын ауруларда қолданылатын физикалық күштер

Презентация қосу

Ішкі жұқпайтын ауруларда
қолданылатын физикалық күштер
Физикалық күштер:
1)Электр тогының әсері (гальванирлеу,
ионды гальванирлеу, диатермия,
дорсанвализация);
2) Дыбыстың әсері
3) Жылудың әсері
4) Жарықтың әсері
5) Саз балшықтың әсері
6)Судың әсері
Гальванирлеу - әр түрлі ауру процестерін тұрақты
тоқпен, яғни бір бағыттағы тоқпен емдеу.
Электр тоғы дегенді қандай да бір ортада электр
заряды бар материалды бөлшектердің қозғалысы деп
түсінеді. Электрлік зарядталған бөлшектер қозғалысы
өтетін ортаны тоқ өткізгіші дейді.
Электр заряды бар материалды бөлшектер ретінде -
электрондар не иондарды атайды. Қатты
(металлданған) тоқ өткізгішінде электр тоғы еркін
электрондар қозғалысы түрінде болады.
Гальванирлеу үшін көрсетілімдер мен қарсы
көрсетілімдер
Гальванирлеу барлық жұқпайтын аурулар кезінде
қолданылады.
Гальванирлеуді әсіресе төмендегі қабыну процестері кезінде
жиі қолданады:
1.     Невралгия, неврит, нейромиозит және басқа процестер
кезінде. Бұл жағдайларда гальванирлеу шеткері нервтердің
өткізгіштігіне ықпал етеді. Ауырсыну синдромы кезінде анод
ауырсынуды азайтады.
2.     Жіті және созылмалы қабыну ауруларында, тыртықталу
процестері кезінде. Тұрақты тоқ аноды жіті миозит, артрит,
тендовагинит, десмойдит, целлюлит, флегмоналардың
бастапқы сатыларында, фурункулдар, карбункулдар
кездерінде көрсетілімді. Өйткені жіті қабыну процестерінде
тұрақты тоқ анодымен әсер еткенде жіті белгілері азайып,
кері дамиды.
3.     Жітілеу және созылмалы қабыну процестерінде
инфильтраттарды сіңіру, пролифераттар мен тыртықтарды
жұмсарту мақсатында тұрақты тоқ катоды қолданылады.
Сондықтан тұрақты тоқ катоды созылмалы артриттер мен
периартриттер, созылмалы ревматикалық және өзге тектегі
миозиттер, жітілеу және созылмалы тендиниттер мен
Гальванирле
у сатысы
Ионды гальванирлеу

Тұрақты тоқ арқылы организмге емдік иондарын енгізу
ионды гальванирлеу (ионды терапия) не иондыфорез
деп аталынады.
Егер гидрофильді төсемені емдік зат ерітіндісімен
суласа, теріге салса және тұрақты кернеу келтірсе,
физика заңы бойынша біртекті зарядтар кері итеріліп,
әр тектілері жабысады, ерітіндідегі иондар қозғалысқа
түседі; оң иондар катодқа, терістері анодқа
тартылады. Аталмыш емдік заттың иондарын қай
полюстен енгізуін шешу үшін, ионда өз белгісі
бойынша, яғни оңды плюстен, ал терісті минустен
енгізетінін есте ұстау керек. Сонымен қатар, анодтан
сутегі иондарын, металл, органикалық котион
иондарын енгізетінін, ал катодтан – гидроксил,
қышқылдық радикалдарын, органикалық аниондарын
енгізетінін де ұлыптау қажет, яғни котион анодтан, ал
анион катодтан енгізіледі.
Тұрақты тоқпен енгізілетін, жиі пайдаланымдағы
емдік заттарыдың полярлығы мен
концентрациясы

Катодтан енгізіледі -ерітінді Анодтан -ерітінді
(-) концентрациясы енгізіледі () концентрациясы

Йод 2-10 Новокаин 1 мл физиология-
Бром 2-5 Стрептомицин лық ерітіндіге
Хлор 2-5 5000 ӨБ
Натрий салицилаты 4-6 Адреналин 0,1
натрий хлориді 3-5 Гидрохлориді 12000 ӨБ/мл
пенициллин 1 мл хлортетрациклин
физиологиялық гидрохлориді
ерітіндіге 500 ӨБ Этазол 2-3
Кальций 2-4
Магний 2-5
Литий 3-4
Цинк 1-3
Теріні тітіркендеруге қабілеті күшті әсердегі
заттарды әлсіз концентрацияда
тағайындайды.
Ионды гальванирлеуді өзге дәрі енгізу түр
әдістерімен салыстырғанда бірқатар
артықшылықтары бар:
а) патологиялық процесс беткейде
орналасқан жағдайда жергілікті әсер
білдіреді;
ә) бізге қажетті ғана иондарды енгізеді;
б) емдік иондар мен тұрақты тоқты
қиылыстырып қолдану;
в) иондарды организмнен баяу шығарады;
Бұл әдістің жалғыз кемістігі енгізілген затты
дәл ескеру мүмкін еместігінде.
Емдік заттар электрліфорезін (иондытерапия)
мөлшерлеу

Емдік заттар электрліфорезін мөлшерлеу кезінде
ұлпаларды күшті тітіркендірмей, қажетті түрде емдік
препараттарының мөлшерін енгізе алатын қарекетті
пайдалануды ескеру керек.
Электрліфорез мөлшерін тоқ күші (тығыздығы)
бойынша қарекет ұзақтығы, жиілігі, саны бойынша,
сонымен қатар электрліфорезге қолданылатын емдік
заттар концентрациясы, гидрофилді төсенім ауданы
және өзге енгізілетін заттар мөлшеріне әсер ететін
жағдайлар бойынша өткізеді.
Фарадизирлеу

Ем мақсатында ауыспалы төменгі жиіліктегі тоқты қолдану
фарадизирлеу делінеді, ол тоқты индукциялы орамнан
алады. Бұлшық еттерді электрлі ынталандыру үшін АСМ-2
және АСМ-3 аппаратарын пайдаланады. Осы кезде электр
тоғы қозғалмалы нервтерді тітіркендіріп, бұлшық еттерді
жиырады. Жиырылу сатысында бұлшық ет өз тамырларынан
қанды ысырады, ал босаңсығанда сорады. Мұндай әдіс
бұлшық етке қолайлы әсер етеді де ондағы алмасулар
күшейеді, жұмыс қабілеті жоғарылайды.
Фарадизирлеу кезінде қандай бұлшық ет пен бұлшық ет
тобына тоқпен әсер ету керектігін анық білу керек, толық
бұлшық ет тобының ырғақты жиырылуын тудыру үшін,
электродтардың бірін бұлшық еттердің беку басына,
екіншісін беку соңына салады.
Фарадизирлеуді қолдану көрсетімдері: салданулар, бұлшық
ет семулері, алдыңғы қарындар атониясы т.б.
Қарсы көрсетімі: спастикалық салданулар.
Фарадизирлеу тәсілімі – нерв-бұлшық ет аппаратының
электрліқозғыштығын зерттеу жолы арқылы импульстердің
қажетті ұзақтығы, минутына сай модуляция санын,
электродтарды салу орындарын анықтайды. Электродтарды
гидрофильді төсеніммен салады. Бұған дейін аппарат пен
қоректеуші сымдарының жай-күйі тексеріледі де,
потенциометр тұтқасы шеткі сол жақ жағдайына қойылады.
Бұдан соң импульстер ұзақтығы мен модуляциялардың
минуттық саны қойылады да жануарға бекітілген электрод
сымдары аппаратқа жалғанады. Сосын потенциометр
тұтқасын бәсең түрде миллиамперметр тілі қозғалысқа
енгенінше бұрайды.
Мөлшерлеу – қызметтік бұзылыстар неғұрлым көп болса,
соғұрлым тоқтың жұмыс әсері аз болуы керек, өйткені ауру
бұлшық еттің күйзеліске ұшырап, ем кері әсер білдіруі
мүмкін екенін есте ұстау қажет.
Сол себептен мөлшерді анықтау кезіндегі бұлшық ет
жиырылуының күші жануарды тынышсыздандырмауы керек,
ал олардың ырғақтылығы минутына жиырылымнан аспауы
тиіс. Шара ұзақтылығын емдеу барысында минуттан бір
сағатқа дейін бірте-бірте ұзартады. Ем күнделікті түрде
жүргізіледі. Емдеу курсы орта есеппен 15-20 сағат.
Фарадизрле
у
Дарсонвализация
Жоғары жиіліктегі, жоғары
кернеулі (ондаған және жүз
мыңдаған вольт) және аз күштегі
(жүздік не мыңдық ампер
бөліктері) айнымалы тоқты ем
мақсатында қолдануды
дарсонвализация деп атайды
(әдістің авторы д¢Арсонваль
атымен).
Жергілікті дарсонвализация
үшін ²Искра-1² тасымал аппараты,
жалпы дарсонвализация үшін –
клетка-соленоид аппараты
қолданылады.
Жергілікті дарсонвализация тері
сезімділігінің төмендеуін
тудырады, ол қажетті тоқ
ұзақтылығы мен қарқындылығы
қамтамасыз етілген кезде толық
Диатермия

Ем мақсатында жоғарғы жиіліктегі (500000-2000000 кезең),
салыстырмалы түрде кішігірім кернеудегі (жүздеген вольт)
және үлкен күштегі (бірнеше амперге дейін) айнымалы тоқты
қолдану диатермия делінеді.
Диатермияға арналған аппараттар: стационарлы УДЛ-350; УДЛ-
350М; тасымалды УДЛ-200.
Диатермияның өзіндік ерекшелігі мен бағалығы беткейлікпен
қатар терең жатқан ұлпаларды бірден қыздыруында, ол
организмнің жауап қатушы реакциясына әсерін тигізеді.
Диатермияның мәні, электр энергиясының жылу энергиясына
айналуы нәтижесінде ұлпалардың өзінде жылу пайда болуына
негізделген. Диатермия әсеріне түсетін маңдағы ұлпа
температурасы 2-3 градусқа, ал организмнің жалпы
температурасы сәл ғана жоғарылайды. Жергілікті температура
жоғарылауы бірнеше сағат ұсталынады.
Диатермияның терапиялық тиімділігі негізінде жылу арқылы
іске асатын, рефлекторлық механизмдер жатыр, тамырлар
кеңейеді, қан және лимфа айналымы күшейеді, тамырлар
қоректенуі жақсарады, патология өнімдері кері ағады, зат
алмасуы жоғарылайды.
Ультражоғарғы жиіліктің электрлік алаңы (УЖЖ-
терапия)

Электр зарядтарының 300 млн.герц шамасында толқын
диапазоны 10-нан – 1 метрге дейінгі ұзындықтағы
әсерін ультражоғарғы жиіліктегі тоқ дейді.
Уальтражоғарғы жиіліктегі тоқ, профессор И.А.
Калашниктің пайымдауынша, таңдамалы (селективті)
жылу әсерін тигізеді. Жоғарғы жиіліктегі тоқтар жүрек
тамыр жүйесіне әсер етеді. Олармен орташа әсерлеу
жүрек жиырылуы ырғағын бәсеңдетеді, ал ұзақ әсерлеу
– жиілетеді. УЖЖ тоғына тамырлы жүйе сезімдірек. Бұл
әсерлеу әдетте, екі сатылы. Кішігірім мөлшерлерде
қысқа мерзімді жиырылу байқалады, ол капиллярлар
кеңеюімен ауысады да, ондағы қан ағысы күшейеді.
Кеңею 2-3 күн ұсталады, ал күшті әсерлегенде – екі
апта одан да көп.
УЖЖ-300-аппараты
УЖЖ – көрсетімдері Аппаратты қоспай тұрып,
жануардың өңделетін дене
УЖЖ электр тоғын қолдану бөлігінде конденсаторлы
көрсетімдері: тері мен тақташалар орнықтырылады,
теріасты клетчаткасының жіті аппараттың басқару
іріңді қабыну процестері тақтасындағы тұтқалар
(шиқан, көршиқан, жағдайының дұрыс
гидрадениттер, абсцестер, тұрғандығын тексеріледі.
флегмоналар т.б.), Аппаратты сөндіргіш тұтқасы
инфицирленген жаралар, мен компенсаторды оңға
іріңді тендиниттер мен бұрап қосады да, бірте-бірте
тендовагиниттер, іріңді вольтметр бағытшасының
артриттер, іріңді жалқаяқтың қызыл сызыққа жеткенінше
маңдай, жақ аралығы және жылжытады. 2-3 минуттан
өзге қуыстарда жиналуы, соң сатылы қуаттылық
ревматикалық миозит пен баптағышы тұтқасымен
артрит, остеомиелиттер, жоғары кернеуді қосады, оны
қатерсіз туындылар, күйіктер әсерлеу тағайындалымына
мен үсіктер, фиброзды байланысты қажетті күйге
периоститтер, тромбоздар, келтіреді, сосын баптау
спонделиттер, тұтқасын резонансқа
эндометриттер, невриттер бұрайды да миллиамперметр
мен невралгиялар т.б. бағытшасы максималды оң

Ультрадыбыстық терапия

Ультрадыбыстық терапия – ауытқуы 20 мыңнан 1 млрд.,
одан да көп герц жиілікте өтетін ультрадыбыс қолданып
емдеу әдісі. Мұндай ауытқуларды адам құлағы естіп,
сезбейді, оларды естілмейтін дыбыстарға жатқызады.
Соңғы жылдары ультрадыбыстық ауытқулар медицинада,
ветеринарияда, мал шаурашылығында емдік және балау
мақсатымен жиі қолданылуда. Ультрадыбыспен емдеу үшін
медицина кәсіпорыны УТС-1; УТП-1; УТП-3 аппараттарын
шығарады. Авторлар тобы (В.А. Акатов пен басқалары)
ветеринарлық мақсатта арнайы ультрадыбыстық
терапевтік аппарат ұсынған, оның ультрадыбыстық
сәулелеуші екі жиілігі бар. Аппараттың төрт
ультрадыбыстық тетікшесі бар, оның екеуі қынапты, жатыр
мойнын, тік ішекті дыбыстауға, қалған екеуі беткейлік
ұлпаларды дыбыстауға арналған.
Қазіргі уақытта физиотерапевтика тәжірибесінде аз
мөлшерлер принципі қалыптастырылған. Осы кезде
ультрадыбыс физикалық-химиялық және биохимиялық
процестердің физикалық катализаторы болып табылады.
Жылудың емдік – сақтандыру шараларына
қолданылуы

Жылудың және суықтың негізгі қоздырғыш нүктелерінің
орналасқан жері – ол терісі. Сумен және жылумен емдеу,
малдардың сырқы тері рецепторлары мен ішкі кілейлі
қабыұтарына судың термиялық қасиетттері әсер ету
арқылы пайда болған тітіркену жартылай миға берілуге
негізделген табиғи емдік әдіс. Су өзінің үлкен жылу
сыйымдылығы мен жылу өткізгіштігінің арқасында және
өте ыңғайлы қол жетерлік әдіс.
Судың жылу сыйымдылығы ауаның жылу
сыйымдылығына қарағанда 28 есе көп 13 С ауа суықтау
сияқты, 28 С-индиферентті, ал 33 С-жылы; 13С су суық; 28
С-салқын, ал 33 С-идиферентті. Судың идиферентті
температурасынан төменгісі суық, болып ал одан
жоғарысы жылы тәрізді болып қабылданады.
Сумен емдегенде оның механикалық және кейбір
химиялық қасиеттерінің әсерлерін ескерген жөн. Судың
теріге механикалық әсері оның қысымына байланысты.
Шомылдырғанды немесе жергілікті ваннаны
Жылумен емдеу. Жылудың теріні жіне оның астында
жатқан ұлпаларды жылытады, жоғарыда және тереңде
жатқан қан тамырларының аздаған бөлшегін кеңейтеді,
лимфа айналымы зат алмасуын күшейеді.
Жылумен емдеу ылғалды және құрғақ жылу агенттерінен
тұрады. Біріншісіне жататыны: 1) резеңкелі қашықтар-
грелкалар;
2)Қыздырылған қатты және сусымалы денелер
3)Электр және химиялық грелкалар.
Екіншісіне жататындар: 1)ыстық сумен ылғалданып және
жақсылап сығылған матадан жасалған компрестер
2)Шөп қиқымымен, зығыр дәнімен, картоппен булау,
олардан температурасы 40-45 С ботқа тәріздес зат жасап,
оны жарақаттанған жерге 1-2 сағатқа басады;
3)Тұмсалау суық сумен ылғалданған простынямен дене
бөлшегін орайды, простыняның үстінен одеяло немесе жабу
жиі қолданылады.
Грелка
Парафинмен емдеу – организмге жылумен әсер ететін
емдік әдіс. Емдеу мақсаты үшін балқу температурасы 40-48
С жылдам балқитын және сирек бяу балқитын 52-56 С
температурадағы парафин қолданады. Бұл әдістің
тиімділігі 80 С дейін қыздырылған парафин денені
күйдірмейді. Және де ол төменгі жылу өткізгіштікке ие.
Оның бірінші қабаты 60-70 С температурадағы терімен
жанасып, оған белгілі бір жылу мөлшерін береді және өзі
терімен жанасып, оған белгілі бір жылу мөлшерін береді.
Парафин су моншасында 70-80 С қыздырып теріге 1-2 см
етіп бояу даққышпен жағады. Оның бетіне клеенка немесе
фланель жабады. Барлығын бинтен байлайды.
Жарықен емдеу
түрлері
Соллюкс шамы -
қан айналымын
Минина лампа — Гелий-неонды
жылдамдатады,
минин шамы лазер - гингивит,
қоректік заттарды
қабыпу пародонтит,
сіңіруге ықпал
процестерін пародонтоз т. б.
жасайды, ор-
қайтаруға ауруларды
ганизмнің
қалпына келтіруге емдегенде жақсы
қарсыласу
шипасы бар нәтиже береді.
күштерін
қоздырады.
Соллюкс шамы
Минин
шамы
Сумен емдеу

• Сумен жуу- арнайы • Сумен емдеу барыснда
аспаптарды қолдану оның дозасын білу үшін
арқылы орындалады. 3 жағдайды білу керек.
• Суды белгілі бір биіктіктен
• 1)Судың тітіркендіру
мал денесіне құю.
күші мен қысымын білу
• Суланған заттарды
денеге басу.
керек
• Әр түрлі зондтарды • 2)Әсер ететін
пайдалану. уақытының ұзақтығы
• Компресс қою. • 3)Әсер ететін дененің
• Жалпы және жергілікті көлемін
ванналарды пайдалану.
СПА
процедур
а
Шипалы балшықтардың емдеу ертеден келе жатқанг
су, минералды және органикалық заттардан тұратын
қоспалармен емдеу әдістерінің қатарына жатады.
Шипалы балшықтардың құрамында антибиотиктерге,
витаминдерге, гормондарға, ферменттерге,
бактериофагтарға, гистаминдерге ұқсас қосылыстар
болады. Кейбір газдар мен радиоактивті заттардың
болуы да мүмкін. Олардың емдік қасиеттері осы
қосылыстардың организмге тигізетін оңды әсерлермен
түсіндіріледі. Шипалы балшықтардың 4 түрі бар:
1) Лай немесе өлі балшық- ащы және тұщы көлдердің
түбінен алынады.
2) Сапропель немесе өлі балшықтың шіріген түрі. Ашық
су қойнауларында көлдерде кездеседі.
3) Шым тезек – торф – тұщы су қоймаларында
кездеседі.
4) Вулканнан қалған пайдалы шипалы балшықтар. Олар
ыстық күкіртті су көздері бар жерлерде кездеседі.
Шипалы балшықтардфң 3 бөлігін ажыратуға болады.
1) Кристалл қаңқасы – минералды заттардың ерімеген
ұсақ бөлшектерін;
2) Коллоидты фракциясы – кристалл қаңқасының ұсақ
бөлшектерін біріктіріп тұратын жартылай сұйық зат.
3) Шипалы балшықтардың ерітіндісі рапа минералды
заттардың судағы ерітіндісі.

Қолдануға болмайтын жағдайлар:
-) Жүрек пен қан тамырларының қызмнеттерінің
жеткіліксіздігінгде;
-) Бүйрек ауруларында;
-) Өкпе, сүйек және буын туберкулезінде;
-) Жыныс ағзаларының ііктерінде;
-) Жүйке жүйесінің органикалық өзгерістерінде;
-) Жедел қабыну процестерінде;
-) Қан ағуға бейімділік байқалғанда;
-) Өте арық малдарға
Қолданған әдебиеттер тізімі

1. Анохин Б.М., Данилевский В.М., Замарин Л.Г. и др.
Внутренние незаразные болезни сельскохозяйственных
животных. М. Агропромиздат, 1991 г.
2.     Алитухов Н.М., Афанасьев В.И., Башкиров Б.А. и др.
Справочник ветеринарного врача. М.: Колос, 1996 г.
3.     Беляков И.М. Диагностика внутренних незаразных
болезней сельскохозяйственных животных. М. Колос 1975
г.
4. Ленец И.А. Диагностика незаразных болезней животных
с применением вычислительной техники. М.:
Агропромиздат. 1989 г.
5.     Мишанин Ю.Ф. , Мишанин Ф.Ю. Практическая
ветеринария – Ростов на Дону. Издательский
центр ²Март² 2002 г.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Саз құндыздың жұқпайтын ауруларындағы ветеринариялық санитариялық сараптау

ЖҰҚПАЛЫ АУРУЛАРДЫ БАКТЕРИОЛОГИЯЛЫҚ БАЛАУ

Тұтқырлықтың температураға тәуелділігін өлшеуге арналган құралдың схемасы

Жарақаттар

Тірі вакциналар

Жұқпалы аурулардың жіктелуі

Қатты денелердің механикалық қозалысы

Қалыпты күш

Атомдық-күштік микроскоптың жұмыс істеу реті

Өсімдік ауруларына қарсы қорғау шараларының жүйесі

Пәндер