ӘР МАЛ ТҮРЛЕРІНЕ МИКРОКЛИМАТ ЖАСАУ ШАРАЛАРЫ

Презентация қосу

ӘР МАЛ ТҮРЛЕРІНЕ
МИКРОКЛИМАТ
ЖАСАУ
ШАРАЛАРЫ
Жоспары:

Құрылыс теліміне қойылатын талаптар

Ғимараттың жекелеген
бөліктеріне қойылатын талаптар

Желдетілу

Төсеніш, канализация жән қи сақталуы

Жылу тепе-теңдігі
МАЛШАРУАШЫЛЫҚ ҒИМАРАТТАРЫНА
ҚОЙЫЛАТЫН САНИТАРЛЫҚ-ГИГИЕНАЛЫҚ
ТАЛАПТАР

Бастапқы ветеринарлық-санитарлық бақылау (ВСБ)
жобалау мен құрылыстың келесі кезеңдерінде жүзеге
асырылады:
1        құрылыстың техникалық-экономикалық
негіздемесі;
2        құрылыс алаңын таңдау;
3        құрылыс жобаларының ветеринарлық-
санитарлық сараптамасы;
4        құрылыс кезінде ветеринарлық-санитарлық
нормалар ұстануын бақылау;
5        нысандарды пайдалануға қабылдап алу.
•Осы кезде ветеринарлық-санитарлық нормативті
құжаттарға сүйенеді, оларда жануарлар
алаңдарының аудандық нормалары, ішкі ауа
параметрлері, сумен қамтуға, канализацияға,
ғимараттарды жылыту және желдету талаптары,
табиғи және жасанды жарық нормалары
айқындалады.

•Ветеринарлық-санитарлық қадағалауға
ветеринарлық-санитарлық ережелер бұзылған
жағдайларда (анықталған бұзылулар жойылғанша)
құрылысты, ғимараттар мен құрылымдардың қайта
жөнделу жұмыстарын, қайта салынған, қалпына
келтірілген ғимараттардың іске қосылуын тоқтату
құқығы бар.

•Малшаруашылық нысандарын орналастыру
аумақтарын қолданыстағы аудандық жоспарлау
жобасына, ұйымдастыру-шаруашылық құрылым
жоспарына, ескертулерге және мекен-жай
жобаланымына сәйкес таңдайды. Ірі қара мал ұстауға
арналған малшаруашылық нысанының
ІРІ ҚАРА МАЛ ҰСТАУҒА АРНАЛҒАН
МАЛШАРУАШЫЛЫҚ НЫСАНЫНЫҢ ЖОБАСЫ.
ТЕЛІМДІ БАҒАЛАУ БАРЫСЫНДА КЕЛЕСІ
ТАЛАПТАР ЕСКЕРІЛЕДІ:
1        геологиялық;
2        метеорологиялық;
3        гидрологиялық;
4        ветеринарлық-санитарлық;
5        инженерлі-техникалық;
6        экономикалық;
7        экологиялық.
Телімнің болжамды көлемдерін мына көрсеткіштерді ескеріп аны қтайды:
сүт және ет-сүт фермалары үшін – 100-140м2/бас; 6-айдан асқан ІҚМ-50-
70м2/бас; мамандырылған мал шаруашылықтарында бір негізгі мегежінге 60-
220м2; бордақыланатын шошқаға 20-30м2; қой фермалары үшін 15-20м2; құс
фермалары 0,38-1,0м2 құрылыс алаңдарын мекен-жай ауасының сумен қамту
көздерінің, су көздері мен топырақтың санитарлық қорғалуын ескере отырып
таңдайды. Малшаруашылық нысандарын мекен-жайлардан санитарлы қ-
қорғау аймағымен бөлектейді.

Санитарлық-қорғау аймағына мал шаруашылығының сыртқы қабырғалары
немесе олардың қоршауы мен аймақ (мекен-жай) аралы ғында ғы аума қ енеді.
Бұл аймақ тұрғындардың малдарынан фермаға немесе кешенге ж ұқпалы
аурулар енуінен қорғайды және мал шаруашылығы мекемелеріні ң кейбір
зиянды жайттарының (шаң, микроорганизмдер, жағымсыз иістер) т ұр ғындар
мекеніне әсерінен қорғайды. Малшаруашылы қ кешендері мен құс
фабрикаларын оларға қызмет көрсетпейтін елді мекендерден - 3 км кем емес,
қалалардан, өндіріс мекемелерінен, демалыс орындарынан - 5 км, өзен-к өл,
өзге су қоймаларынан 2 км кем емес қашықтықта орналастыру керек.

Сүт фермалары 300-500м, шошқа фермасы 500-2000м, құс фермасы 300-
1200м, қой және аң фермалары 300м, жылқы және қоян фермалары 100м,
өтелдеу зауыттары 3000м мал молалары 500м орналасуы тиіс.
ҒИМАРАТТЫҢ ЖЕКЕЛЕГЕН
БӨЛІКТЕРІНЕ ҚОЙЫЛАТЫН
ТАЛАПТАР
Жылу өткізгіштік – материалдың жылуды өз бойының бір беткейінен
екіншісіне беру қасиеті.
Жылу сыйымдылық – материалдың қыздырған кезде қандай да бір жылу
мөлшерін сіңіру қасиеті.
Жылу сіңіруі – бұл материалдың беткей температурасы ауыт қыған кезде
жылу сіңіру қасиеті.
Гигроскопиялық – материалдың өз бойына су мен ауадағы су буларын
сорып, ұстау қабілеті.
Бу өткізгіштік – бұл материалдың су буларын өткізу қабілеті.
Іргетас – тірек болатын қызмет атқаратын ғимараттың жерасты бөлігі. Ол
қабырғаларды топырақ ылғалынан, тоңазудан қорғайды, ол берік болуы тиіс.
Оны тастан, кірпіштен немесе бетон жақтауларынан құяды.
Қабырғалар – ғимараттың қоршағыш және жүктемелік бөлігі. Олар
ғимаратты климат және ауа-райы әсерлерінен қорғап, жануарлар үшін
қалыпты температуралық – ылғалдық режимі мен табиғи жарықтануды
қамтамасыз етеді. Төбелер – ғимаратта жылуды жақсы ұстайтын материалдан
әзірлейді. Олар құрғақ, тегіс, берік, жақсы жылытылған ж әне
дезинфекциялар үшін ыңғайлы болуы керек. Суық және ыл ғалды климат
аймақтарында төбені шатырмен қосарламай, арасына жылыту ға ы қпал ететін
кеңістік қалдырылады.
Едендер – ғимараттың санитарлық-гигиеналық жағдайына,
микроклиматына, тазалығы мен жануарлар өнімділігіне, сондай-а қ с үт пен
жүн тазалығына үлкен әсерін тигізеді.
Көптеген ғалымдардың деректері бойынша, қыста еден температурасы
27,5°С болғанда бордақыланатын шошқа салмағы өсуі 653г, ал 10,3°С-да,
азықтар шығыны 4,08 ден 4,66 азықтық бірлікке ұлғаятынын айту ға
болады. Еден арқылы жылу 12-48%-ға дейін жоғалады, сонды қтан олар
ғимараттың жылу режиміне әсерін тигізеді де, оларды жылыту ға к өп к өңіл
бөлінеді.
Қақпалар – көп жылу өткізбеуі керек және ішкі беткейіне ылғал
конденсацияламайтын  болулары қажет. Қақпаны орнату кезінде  жел
кескіні ескеріледі, негізінен қақпаларды ауыз қорамен жабды қтайды.
Қақпаларды екі жақтаулы, сыртқа ашылатын етіп жасайды.
Терезелер жарықтандыру, жылу ұстау үшін қызмет атқарады, олар ар қылы
біршама жылу жоғалады, оларды сондай-ақ ғимаратты  желдету үшін де
пайдаланады, терезе биіктігінің көп маңызы бар. Ірі қара мал
фермаларындағы терезе  биіктігі 1,3-1,8м, шошқа қораларында 1,1-1,3м,
қой қораларында 1,2-1,3м.
Желдетілу

Желдету дегеніміз ғимараттан ауаны шығарып, оны таза сырт қы ауамен
алмастыру.
Ауа алмасуының жеткіліксіз болуы микроклиматты нашарлатады, тым
көп болуы қысқа кезеңдерде ғимарат ішкі температурасыны ң едәуір
төмендеуіне әкеліп соғады.
Осыған орай ауа алмасуының оптималды деңгейі  межеленеді, ол мал
түріне, салмағына, жыл мезгіліне байланысты болады.
Ауа алмасу деңгейі желдетудің сағаттық көлемі, нормасы, реттілігімен
сипатталады. Желдетудің сағаттық көлемі- бір сағат ішінде  ғимарат қа
жіберілуі тиіс ауа көлемі, м3/сағ.
Ауа алмасу нормасы-малдың тірі салмағына, немесе бір малға қажетті
ауа көлемі, м3/сағ.
Ауа алмасу реттілігі-желдетудің сағаттық көлемінің ғимараттың ішкі
көлеміне қатынасты.
Қысты күндері желдету су буларын, СО2 және зиянды газдарды жылуды
минималды шығындап шығаруын қамтамасыз етуі керек, қыста ауа
алмасуы-минималды болуы қажет.
Желдетудің тік жүйесіне қарапайым, квадрат кескінді ағаш
шахталары (каналдары) жатады.
Олардың құрылымына келесі талаптар қойылады:
1        Тығыз, саңылаусыз қабырғалары тегіс, канал ішінде
дөңгеленген болуы керек (қабырға арқылы ауа үйкелісін азайту
үшін);
2        Төбеде, төбе үстінде жылытылған болуы керек, яғни
конденсат болмауы керек;
3        Тік, үздіксіз, сынық, майысуларсыз болуы керек
(өйтпегенде ауа тежелетін болады);
4        Кесінді ауданы айтарлықтай үлкен болуы тиіс.
Кесінді ауданының үлкендігінің артықшылығы:
1        Бір үлкен шахта бірнеше аз кесінділі каналдарды
алмастыра алады, бұл ғимарат біртұтастығын сақтауға
мүмкіндік береді;
2        Ауа қозғалысы жылдамдығы жоғары;
3        Конденсаттың түсу мүмкіндігі азаяды;
4        Желдетуді меңгеру жеңілдейді.
Төсеніш, канализация жән қи сақталуы

Тәуліктік төсеніш мөлшері, кг
Жануарлар түрі Сабан, кг
Жұмысшы жылқылары 1,8 – 2
Асыл тұқымды жылқылар 2,5 – 3
Сүтті сиырлар 2,5 – 3
Шошқалар 1,5 – 2
Қойлар 0,3 – 0,5

Тәулігіне бір жануар бөлетін зәр мен
нәжіс мөлшері
Шаруашылық тобы Зәр, л Нәжіс, кг
Өндіруші бұқалар 10 30-35
Сиырлар 20 35-40
Қашарлар 7 20-25
Жас малдар 4 10-15
Бұзаулар 2 5-10
Өндіруші қабандар 6 9
Мегежіндер: буаз және қысыр 8 9
Емізетін мегежіндер 10 12
Торайларын бөлгендер 0,8 2,5
Бордақыланатын жас шошқалар 2,5 5
Еркек қойлар 1 4
Жылқылар 15 20
Жас жылқылар 10 15
Құлындар 5 10
Канализация – жануарлар тұрған орындардан сұйық нәжіс, зәрлерді
шығаруға арналған зәр ағуы үшін едендер 1м тұрақ ұзындығына 2-3см еңкіш
болуы керек, сондықтан тұрақ бойымен сұйық нәжіс, зәрлер ағуы, жиналуы
үшін қи жинағыш өзектері жабдықталады, олар да еңкіш орналасады. С ұйы қ
фракция тұрбалар арқылы жинақталу орындарына түседі, олар ғимараттан
тыс жерде болады. Сұйық нәжіс, зәр жинағыштарында гидравликалы қ
жабындылар болуы керек, олар қора-жай ауасына улы газдар т үсуін
болдырмайды. Қи науаларынан қиды транспортерлер көмегімен шы ғарады.
Торлы едендер пайдаланған кезде, астынан қи каналдары жабдықталады. З әр
мен нәжіс еден саңылаулары арқылы каналға түсіп, жина қталады да бірер
уақыттан соң шығарылады. Сиыр қорадағы торлы едендер құрылысы
көрсетілген.
Жылу тепе-теңдігі

Жылу тепе-теңдігі – бұл жылудың ғимаратқа келіп түсуі
мен жоғалуы, яғни келіп түсетін және шығындалатын жылу
арасындағы теңдестік. Ғимараттағы жылу тепе-теңдігін
есептеу мынандай мүмкіндіктер береді: қоршау
құрылымдарының жылу сақтағыш қасиеттерін бағалауға;
олардың климаттық аймаққа сәйкестігін бағалауға;
ғимараттағы жылу режимін жақсарту үшін қажетті шараларды
қарастыруға.
Малшаруашылық ғимараттарының жылу режиміне климаттық
жағдайлар, құрылыс материалының сипаттамасы,
жануарлардың түрі, жасы, салмағы, физиологиялық жағдайы
мен өнімділігі, орналасу тығыздығы, ауа алмасуы деңгейі
тәрізді көптеген факторлар әсерін тигізеді.
Жылытылмайтын малшаруашылық ғиамарттарында
температура жануарлар бөлетін жылу арқылы ғана
ұсталынады, ал жылытылатын ғимараттарда жылыту
қондырғылары мен күн сәулесіне байланысты болады. Жылу
шығыны мыналардан құралады: қоршаған құрылымдар
арқылы жылу шығыны; ауаны жылытуға шығындалатын
жылу; ылғал булауға кететін шығындар (еденнен, төсеніштер,
жемсауыттардан). Тәжірибе көрсетуінше, жануарлар бөлетін
жылу сыртқы ауа температурасы - 20°С төмен кезде ересек
жануарлар үшін - 10°С төмен емес болғанда ғимарат іші
қалыпты температурасын ұстау үшін жеткілікті.
Егер жылу техникалық және желдету бойынша есептер
жануарлар бөлетін жылу тиімді желдетумен суық мезгілдерде
температуралы-ылғалдық режимін ұстану үшін жеткіліксіз
екендігін көрсете, ғимараттарды жылыту қажет.
Қосымша жылу мөлшерлі мына
Жылу тапшылығы
өрнек бойынша анықталады

Qқос=γ*С (Тіш-Тсырт)         Тапш = (Qауа+ Qқ.қ. + Qн) – Qж

γ - 1 сағат ішінде Qауа – желдету барысында
ғимаратқа келіп түсетін ауаны жылытуға
сору ауасының мөлшері жұмсалатын жылу мөлшері;
(м3/сағ); Qқ.қ. – қоршаған құрылымдар
С-0,31 ккал/ м3/сағ. тең арқылы жоғалатын жылу
ауаның жылу шығыны;
сыйымдылығы; Qн – пайдалану барысындағы
Тіш – ғимарат іші жылу жоғалуы;
температурасы; Qж – жануарлардың жылу
Тсырт – сыртқы ауа өнімділігі.
температурасы.

Ұқсас жұмыстар

Өндірістік гигиена және санитария

Микроклимат адам ағзасының жылу алмасуына әсер ететін шектелген кеңістіктегі физикалық факторлардың кешені

Түрлі жануар организміне ұстау әдісінің әсер етуін эксперимент жүзінде зерттеу

Өндірістік бөлмелердегі микроклимат

Эксплуатациялық бедеулікті болдырмау

Серозды желінсау

Ірі қара мал лейкозы

Ірі қара малының гигиенасы

Мал қораларындағы ауа ылғалдылығының көздері

Зиянды және қауіпті өндірістік факторлар

Пәндер