Вирустардың адам дертіндегі орны

Презентация қосу

М.Х.Дулати атындағы Тараз Мемлекеттік Университеті
Технологиялық факультеті

Вирустардың адам дертіндегі
орны

Орындаған:Мейрамбай Д.Ұ.
Тобы:БТЕ-216-05
Қабылдаған:Қылышбекова А.С.
Тараз 2017ж.
Мазмұны
Кіріспе
1 Вирустар жайлы жалпы мағлұмат
2 Жұқпалы аурулар
2.1 Инфекция. Инфекция түрлері
3 Жұқпалы аурулар пайда болуының факторлары
4 Тұмау
5 Полиомиелит
6 Шешек
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Вирус ұғымы 1899 жылы ғылымға алғаш рет голландиялы қ ғалым Мартин
Бейеринк енгізді. 1935 жылы америкалық вирусолог Уэнделл Стэнли вирусты
кристалл күйінде бөліп алды. Осы кристалдарды сау темекі өсімдігіне енгізгенде,
ол теңбіл ауруымен ауыратынын дәлелдеді. 1898 ж. неміс ғалымы Фридрих
Лефлер сиыр аусылының қоздырғышы аусыл вирусын, ал 1911 жылы америкалы қ
ғалым Фрэнсис Роус тауық саркомасының вирусын тауып зерттеді. Қазіргі кезде
жылы қанды жануарларда ауру тудыратын вирустарды ң бес ж үздей, ал
өсімдіктерде үш жүздей түрі белгілі. Кейбір қатерлі ісік ауруын тудыратын
вирустардың адам мен жануарларда вирустық микрофлорасы қалыптасады.
Вирустар
Құрамында нуклейн
қышқылдары,белоктар,ал кейде
липидтер болатын және тек
қана клетка иесінде көбейе
алатын бөлшектер. Вирус (лат.
vīrus - «у») – тірі
организмдердің ішіндегі
жасушасыз тіршілік
иесі.Вирустар тек тірі
жасушада өніп-өсіп көбеюге
бейімделген. Вирустар тірі
организмдердің барлығын
уландырады. Қазіргі кезде
вирустардың жылы қанды
омыртқалыларды уландыратын
500-дей, ал өсімдіктерді
уландыратын 300-ден астам
түрі белгілі болып отыр.
Вирустар

Электрондық микроскоппен 300 мың есе үлкейтіп
қарағанда, оның пішіні таяқша тәрізді, жіп тәрізді
немесе іші қуыс цилиндр пішінді болатыны дәлелденді.
Вирустар жөніндегі ілім — вирусология ғылымы XIX ғасырдың
аяғында көрнекті орыс ғалымы Д. И. Ивановскийдің темекінің теңбілі
ауруын зерттеп, ол аурудың микробтардан да ұсақ тірі дүние
әсерінен болатындығы жөнінде пікір айтып,еңбектер жазумен
байланысты жарық көрді.
Жұқпалы аурулар
Жұқпалы аурулар — зардапты вирустардың, микоплазмалардың,
хламидийлердің, риккетсиялардың, спирохеталардың организмге
еніп, онда өсіпөну және өмір сүру салдарынан туатын аурулар.
Жұқпалы аурулар бактериялардан және басқа организмдерден
(жанды денелерден) пайда болады, олар организмге аса зиянды.
Олар әр түрлі жолдармен тарайды. Бактериялар, инфекция
туғызатын басқа да көптеген организмдердің ұсақтығы
соншалықты, оларды микроскопсыз кере алмайсыз — ал арнаулы
құралмен қарағанда сол зәредей зат үпүлкен болып көрінеді. Ал
вирус тіпті бактериядан да ұсақ.
Инфекция
Жұқпалы ауруларды кейде тек «инфекция» деп те атайды.
Инфекция — микро және макроорганизмдердің қарым
қатынасының бір түрі. Оның негізіне инфекциялық агенттің
организмге кіруі мен онда өсіпөнуі жатады. Инфекция көп түрлі
болады. Оған ауру белгісі білінбейақ қоздырғышты тасымалдаудан
бастап ауру белгілері толық көрінетін ауруларға дейін жатады.
Инфекция барлық органикалық материяға тән. Ол бөлек торшаға
да, тұтас организмге де тән. «Инфекция» деп жайшылықта
жұқпалы аурулар тобын немесе олардың белгілі бір түрін атайды.
Ішек
аурул
ары

Сыртқы Жоғарғы тыныс
қабықтардың жолдары
аурулары Инфекция аурулары

Сырт
қы
қабық
тарды
ң
аурул
ары
Ішек аурулары (мысалы Агепатиті) вирус ас қорыту жолдарына
ауыздан кіріп, ішектен нәжіспен бірге шығады.
Тыныс жолдары ауруында шырышты қабықтар зақымданады
және организмге вирус: ауамен кіреді.
Аурудың мерзімінің ұзақтығына, белгілерінің көрінуіне
және қоздырғыштың сыртқы ортаға шығып тұруына
байланысты

жіті созылмалы

Ал созылмалысы біресе
айығып, біресе қайталап көпке
созылады. Өз алдына бір
Жітілері тез бөлек түрі — баяу ауру. Бұл
жазылады, вирустан түрінде вирус организмде
да тез құтылады көпке дейін сақталып, ауру
ұзаққа созылады және
клиникалық белгілері
көмескілеу болады.
инаппаранттык латентті

Ал ауру белгілерінің
мүлдем болмайтын
Аурудың латентті
түрін инаппаранттык
(жасырын) деген де түрі
деп атайды. Мұнда
бар. Онда вирус
организмнен ауру
организмде өте ұзақ
қоздырғышы, шығып
уақыт өмір сүреді.
кетеді де, иммунитет
пайда болады.
Жұқпалы аурулар
пайда болуының
үш факторы бар:

сыртқы орта

ауру қоздырғышы
(микроб)

қабылдаушы сезімтал
организм.
Жұқпалы аурулар

жасырын (инкубациялық)

күмәнді (продромалдық)

ауру дамуы

айығу (реконвалесцениттік) кезеңдерінен
тұрады.
Тұмау
Тұмаумен ауырмаған адам жер шарында некенсаяқ болар. Бүл сыр қат өте
ертеден белгілі. Бүұл жөнінен кейбір мәліметті ерте д үние д әрігері —
Гиппократтың еңбектерінен де кездестіруге болады. Тұмау эпидемиясы адам
баласына шешек пен обадан кем тимеген. 1918—1920 жылдары т үмаумен 500
миллиондай адам ауырьш, оның 20 миллиондайы қаза тапқан, ал б үны ң өзі
бірінші дүние жүзілік соғыста қаза тапқандар санынан әлде қайда к өп.
Тұмау ісенеттен басталып, тез тарайды. Тұмаудың на ғыз қоз-
дырушысы’1933 жылы табылды. Осыған дейін ауруды бір кішкене ғана
бактерия қоздырады делініп келді. Кейінірек ол микроб т ұмау вирусыны ң
серігі екені анықталды. Қазір тұмау вирусының толып жат қан топтары
бар. Сондықтан оның бір тобына жақсы әсер ететін құрал, екіншілерін
мүлде зақымдамайды да. Бұлардың ішінде ішекті за қымдайтын
энтеровирустар, бездерді кабындыратын аденовирустар бар.
Полиомиелит
Бұл да ертеден бері таралған ауру. Археологтар Египеттегі зираттарды
қазғанда қисайып біткен сүйектері бар түрлі скелеттерді тап қан. Әриие, б үл
аурудың қоздырғышын табуда оңайға соққан жоқ. Полиомиелит вирусы
тұмау вирусынан әлде-қайда майда және оның шапша ң таралып,
эпидемияны тез қоздырғыштық қасиеті бар.
1916 жылы тек Нью-Йоркте осы полиомиелиттен 2 мы ңдай адам қаза
тастты, 7 мыңдай адамның денесі жансызданып, параличке ұшырады. Б үл
ауру, әсіресе балалар арасында көп тараған. Организмге қоздыр ғыш әдетте
тағам арқылы таралады, ал кейде ол ауадан да келіп т үседі. Одан со ң
вирустар нерв клеткаларына еніп, әсіресе адам қоз ғалысын бас қаратын
нервтерді бүзып, жансыздандырады. Осының нәтижесінде адамны ң кейбір
мүшелері жансызданады, омыртқалары қисайып бітеді ж әне оны емдеуде
өте қиынға соғады.
Полиомиелит ауруына тым ұқсас вирус 1948 жылы Коксаки
каласында тұратын ауру балалардан табылды. Олар жазда және
күзде байқалады. Қөбінесе осы вирусты ауру және сау адамдар
ішегінен, лас сулардан және шыбындардан кездестіруге болады.
Коксаки вирусының қоздыратын ауруы полиомиелитке тым ұқсас
және одан өлімжітім аздау болады.
Шешек
Совет елінде балаларға шешекке қарсы вакцина егетіні баршаға
аян. Бұлай егу адамдарды аса қауіпті шешек ауруынан аман сақтап
қалудың басты шарты, шешек вакцинасын егу совет елінде
міндетті түрде жүргізіледі. Бұл жөнінен 1919 жылы 10 апрельде В.
И. Ленин қол койған документ бар. Осының аркасында біртебірте
шешек азайып ақыр аяғында мүлде жойылды. Көптеген адамдар
бүның не екенін қазір білмейді де. Шешек ауруы ертеден бастап
белгілі.
Біздің дәуірімізден бірнеше ғасыр бүрын шешек Африка, Индия
және Қытай елдерінде болған. XVI—XVII ғасырларда Европада
шешекпен ауырмаған адам ілуде біреуақ болды. Шешек ауруы
бірқатар адам өмірін жойды да. Сол кездің өзінде Германияда
шешектен 70 000 адам қырылды, ал Францияда өлім осының жар
тысындай болса керек. Тірі қалғанның өзінде олардың беттерінде
секпілі, яғни шешек дағы болды.
Ал Америкада қатынас басталысымен шешек солай ауысты.
Әрине бұнда да адам өлімі айтарлықтай болды.
Қорытынды

20 ғасырда диагноз қою, емдеу және одан сақтану әдістеріні ң жетілдіруіне
байланысты Жұқпалы аурулардың кейбір түрлері жойылды. Біра қ
микроорганизмдердің эвол. даму өзгергіштігіні ң, әлеуметтік, экология,
ғұрып-дәстүрлік, т.б. себептердің нәтижесінде Жұқпалы ауруларды ң жа ңа
түрлері пайда болды. Мысалы, жүре пайда болатын иммунды қ тапшылы қ
синдромы, гепатиттің ерекше түрлері, т.б.
Жұқпалы аурулардың белгісі білінісімен-ақ санитарлы қ-эпидемиология
стансаларға хабарлануы тиіс. Нау қас адам аурухана ға алынып, ауруды ң
түріне қарай емделеді. Жұқпалы аурулар клиникалық медицинаны ң арнайы
бір зерттейтін саласы болғандықтан – бактериология, вирусология,
иммунология, эпидемиология, паразитологиямен тығыз байланысты
Пайдаланған әдебиеттер
1. Вирусология, иммунология, генетика, молекулалық биология.
Орысша-қазақша сөздік. – Алматы, «Ана тілі» баспасы, 1993 жыл.
2. Вернер, Дэвид. Халыққа медициналық жәрдем көрсету жөніндегі
(Анықтамалық). Қазақ тіліне аударғандар: Айымбетов М,
Бермаханов А.—Алматы: "Демалыс", "Қазақстан", 1994— 506 бет.
3. О.Д.Дайырбеков, Б.Е.Алтынбеков, Б.К.Торғауытов, У.И.Кенесариев,
Т.С.Хайдарова Аурудың алдын алу және сақтандыру бойынша
орысша-қазақша терминологиялық сөздік. Шымкент. “Ғасыр-Ш”,
2005 жыл.

Ұқсас жұмыстар

Құрамында ДНҚ және РНҚ бар вирустар

Вирустардың нуклеин қышқылы

Вирустардың организмге енуі, таралуы, орналасуы

Вирустардың жіктелу принциптері. Олардың номенклатурасы. Вирустардың көбеюінің ерекшеліктері және көбею сатылары туралы

«Вирустардың жіктелу принциптері. Олардың номенклатурасы. Вирустардың көбеюінің ерекшеліктері және көбею сатылары»

Вирустардың жіктелуі

Инфектология ғылым түрінде және оның микробиологияда алатын орны.Инфекциялық процесстің сипаттамасы.Бактериялардың және вирустардың патогенділіг және токсигенділігі.Патогенділік және токсигенілік факторларының генетикалық бақылауы

Вирустардың жіктелу принциптері. Олардың номенклатурасы. Вирустардың көбеюінің биогенетикалық ерекшеліктері, көбею сатылары

Вирустар әлемі

Вирустардың жіктелу принциптері.Олардың номенклатурасы.Вирустардың көбеюінің биогенетикалық ерекшеліктері және көбею сатылары

Пәндер