Торлы фармацияның ағзадағы рөлі. Лимбикалық жүйе

Презентация қосу

ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ
Морфология кафедрасы

C ӨЖ
Торлы фармацияның ағзадағы рөлі.
Лимбикалық жүйе.
Орындаған: Қуанышбай А.Қ.
2-004 топ ЖМФ
Тексерген: Шапатова Г.Б.

Қарағанды – 2017
Жоспар:
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
• Ми-адам ағзасынын негізгі мүшесі
Торлы құрылым
Лимбикалық жүйе
III. Қорытынды
Кіріспе

Адам-эволюциялық дамудың жоғары сатысы, жер
бетіндегі тіршілік біткеннің иесі. Мұндай дәрежеге
жетуге адам өзінің іс-әрекетімен ықпал жасады.
Адам ағзасы өте күрделі құрылым. Адам ойлай,
жүре,сөйлей, ренжи, күле біледі. Әр адам
қайталанбас тұлға. Адамда осындай іс-әрекеттерді
атқаруда мидың қызметін атап өтпеуге болмайды.
Ми-адам ағзасының негізгі орталығы
Ми encephalon бассүйек қуысында
орналасқан және пішіні жалпы
алғанда бассүйек қуысының
пішініне сәйкес келеді.Мидың
орташа салмағы 1300-1400г. Оның
жоғары латеральді немесе дорсальді
беті бассүйек күмбезіне сәйкес
дөңес, ал төменгі беті немесе ми
негізі біршама жалпайған, тегіс
емес .
Мидың бөліктері

Артқы ми
Ортаңғы ми
Алдыңғы ми
(Ромб тәрізді)
Mesencephalon
prosencephalon
rhombencephalon

Сопақша ми Меншікті артқы ми Аралық ми Соңғы ми

myelencehalon metencephalon Telencephalon
diencephalon
Торлы құрылым-formatio reticularis

Торлы құрылым (ретикулярлық формация)-
сыртқы пішiнi торға ұқсайтын, бір-бірімен шырмалып
жатқан нейрондардан тұрады.
Торлы құрылым ми бағанының ортаңғы бөлігін алып жатыр. Ол бірнеше
жүйкелік жолдарда бірігеді.
Торлы құрылымның байланысу жолдары
Афференттік жолдары:
1) жұ лын-торлы құ рылым
2) ми-торлы құ рылым
3) ми қыртысы-торлы құ рылым;
Эфференттік жолдары:
1)торлы құ рылым-жұ лын
2)торлы құ рылым-ми
3) торлы құ рылым-ми қыртысы
Схема нисходящих облегчающих (+) и тормозящих
(-) зон РФ и ее связи с корой и подкоркой
ОБЛЕГЧАЮЩИЕ ПУТИ:
5 – спиноретикулярный,
6 -вестибулоспинальный

ТОРМОЗЯЩИЕ ПУТИ:
1 – кортикоретикулярный,
2- каудатоспинальный,
3 – мозжечковоретикулярный,
4 -ретикулоспинальный
Схема нисходящих влияний РФ на мотонейроны

Гамма-мотонейрон

РФ

Ретикуло-спинальные пути
Альфа-мотонейрон

Активация

Торможение
Схема восходящих влияний РФ на
кору мозга

Восходящая
активирующая
система РФ

Первичный
Первичный ответ
ответ в специфической
специфической проекционной
проекционной зоны зоне

Вторичный ответ в других областях коры
Торлы құрылымның байланыстары
Торлы құрылым орталық нерв жүйесінің барлық бөлімдерімен байланысқан.
Ол байланыстардың мынадай түрлерін ажыратады:
• мидың барлық бөлімдерінен шығатын reticulo-петалды байланыстар
• ми мен жұлынның сұр заты мен ядроларына баратын reticulo-фугалды
байланыстар
• торлы құрылымның түрлі ядолары арасындағы байланыстар
Торлы құрылым-formatio reticularis
Осы атаумен ми сабауы бөлімдеріне орналасып, мынадай морфологиялық
ерекшеліктерімен өзгешеленетін құрылымдардың жиынтығын түсінеді:
• Торлы құрылым нейрондарының құрылысында олардың басқа нейрондарынан
өзгелешейтін айырмашылықтар болады. Олардың дендриттері көп тармақталмайды,
нейриттері, керісінше жоғары көтерілетін және төмен түсетін тармақтарға бөлініп,
олардан көптеген бүйір тармақтар шығады, соның нәтижесінде аксон аса көп нерв
жасушаларымен байланысқан
• Нерв талшықтары алуан бағытта өтеді, микроскоппен қарағанда торға ұқсайды, осы
себепті бұдан 125 жыл бұрын Дейтерс оны тор немесе торлы құрылым деп атайды.
• Торлы құрылым жасушалары кей жерде шашырай орналысып, кей жерде ядроар түзеді.
Оларды бөліп жіктеу негізін, көпір жамылғысының торлы ядроын сипаттап жазған
В.М.Бехтерев қалады.
ҚЫЗМЕТІ:
Қазіргі кезде торлы құрылым ‘‘энергия генераторы” болып
саналады және үлкен ми қыртысын қоса орталық нерв жүйесінің
бөлімдерінде жүріп жататын үрдістерді реттейді деп есептеледі.
Мына жағдайдың ерекше маңызы бар: торлы құрылымнан ми
сыңарының барлық бөлімдеріне баратын жоғары көтеретін
өткізгіш жолдар арқылы қамтамасыз етеді. Сондықтан оны жоғары
көтеретін белсендіретін торлы жүйе деп те атайды. Өз жасушалары
аксондарының бүйір тармақтары арқылы ми сабауы арқылы өтетін
барлық арнаулы афферентті өткізгіш жолдармен
байланысқандықтан, ол олардан импульстар алады және арнаулы
емес хабарды ми қыртысына жеткізеді.
Лимбикалық жүйе
Лимбиялық жү йе деп ү лкен ми
сың арларының медиобазальдық
бө лігінде орналасқан жү йкелік
құ рылымдар мен олардың
байланыстарын айтады. Бұ л жү йенің
құ рылымдары ми бағанын кө мкеріп
жатады. Лимбиялық жү йенің орталық
звеноларына миндаль тә різді кешен,
гиппокамп, белдеуше ирек жатады.
Лимбикалық жүйе (лат. limbus —
шекара, өлке) — Бас миының
бірқатар құрылымдарының
жиынтығы . Реттеуге қатысады,
ішкі органдар функцияларының,
иіс сезу, автоматты реттеу,
эмоциялар, жад, ұйқы, сергектік
және т. б.

Лимбикалық жүйе термині алғаш рет ғылымға
1952 жылы американдық зерттеуші Паулем Мак-
Лином енгізді.
3 түрлі функциональдық жүйені ажыратады

•Иіс сезу (иіс сезу пиязшығы мен төрт төбешік,
диагональ шоғыр, миндалинаның қыртыс — медиальды
ядролары);
• Метаболизм үрдістері мен эмоциялық реакцияларды
қамтамасыз ететіндер (қалқа, миндалинаның
базолатеральдық ядролары, маңдай — самай қыртысы,
базальдық қыртыс);
• Эмоциялық реакцияларға қатысатындар (гиппокамп,
энторинальдық қыртыс, белдеуше ирек).
Лимбикалық жүйенің бөлімдері
Қолқа (Жұқа қабық, күмбезді сүйелдік денемен байланыстырады)
Күмбездің аяқшалары
Емізіктік дене
Иіс сезу буылтықтары
Мишықтың (бадамшасы мінез-құлық, тәбет, ыза)
Парагиппокамп (көңіл-күй)
Гиппокамп (үйрену, жаңаны меңгеру)
Ортаңғы ми
Ми күмбезі (ақпаратты лимбикалық аймақтардан емізіктік денеге
жеткізеді)
Жеке қызметтері:
•Ішкі мүшелердің қызметін реттеу (гипоталмус арқылы)
•Мотивация,эмоция,мінез-құлықты қалыптастыру
•Білім алуда маңызды рөл атқарады
•Иіс сезу қызметі
•Қысқа және ұзақ уақытты есте сақтауды қалыптастырады
•Кеңістікте қозғалысты қамтамасыз ету
•Ұйқы процессін қалыптастыру
Қызметтері:

Лимбиялық жүйе сыртқы және ішкі ортадан
ақпарат алып,вегетативті және соматикалық
реакциялар арқылы алынған организмнің
ішкі немесе сыртқы ортаға адекватты түрде
бейімделуін сонымен қатар гомеостазды
сақтауды қамтамасыз етеді.
Қорытынды

Торлы құрылымды ми «аккумуляторы» деп атауға болады.
Торлы құрылым гипоталамуспен және лимбиялық жүйемен тығыз қарым-қатынаста болып,
ағзаның вегетативтік және гомеостатикалық қызметiнiң бiрлескен реакциясын қамтамасыз
етеді.
Торлы құрылым тітіркендіргішке баяу жауап қайтарады, бiрақ қозуы ұзаққа созылады. Ол
бұлшық еттердiң ширығуын жеңiлдетедi немесе тежейдi. Ортаңғы ми мен аралы қ мида ғы
торлы құрылым жануардың рефлекторлы қимылын жеңiлдетедi. Ми қыртысы өз тарапынан
торлы құрылымға әсер етеді. Торлы құрылымның нейрондарына әсер ету арқылы ми
қыртысы олардың сезiмталдығын өзгертедi, яғни ми қыртысы торлы құрылымның қызметiн
реттейдi және бағыттайды.
. Лимбикалық жүйе көптеген ми қыртыстары мен мидың астыңғы қабаты сияқты
құрылымнан тұрады. Лимбикалық жүйе эндокрин жүйесіне әсер ету арқылы жұмыс істейді.
Әдетте, лимбикалық жүйе мидың рахат орталығы деп аталатын ми ядросыны ң
құрылымымен өзара байланысты. Лимбикалық жүйе сонымен қатар префронталды ми
қартысымен де тығыз байланысты.
Пайдаланылған әдебиеттер:

1. «Адам анатомиясы» 1 том. Алшынбай Рақышев.Алматы 2004 ж.
2. Атлас «Адам анатомиясы» 2 том. Ә.Б.Әубакіров, Ү.Ж. Жұмабаев,
Т.М.Досаев, Ф.М.Сүлейменова,Қ.Е.Сисабеков,М.З.Шайдаров
3. www.google.kz
4. Fire-Aid все по медицине. Москва Оникс 2006
5. Атлас «Анатомия» М.Р.Сапин,Г.Л.Билич 1 том

Ұқсас жұмыстар

Торлы құрылым және оның организмдегі орны, лимбикалық жүйе

Торлы құрылымның байланыстары

Жүйке жүйесі туралы түсінік

Фармацевтикалық білім

Эмоцияның қызметтері

Фармация тарихы. Терминология. Авиценна

Пәндер