Торлы фармацияның ағзадағы рөлі. Лимбикалық жүйе

ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ Морфология кафедрасы

CӨЖ

Торлы фармацияның ағзадағы рөлі. Лимбикалық жүйе.

Орындаған: Қуанышбай А. Қ.

2-004 топ ЖМФ

Тексерген: Шапатова Г. Б.

Қарағанды - 2017

Жоспар:

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

Ми-адам ағзасынын негізгі мүшесі

Торлы құрылым

Лимбикалық жүйе

III. Қорытынды

Кіріспе

Адам-эволюциялық дамудың жоғары сатысы, жер бетіндегі тіршілік біткеннің иесі. Мұндай дәрежеге жетуге адам өзінің іс-әрекетімен ықпал жасады. Адам ағзасы өте күрделі құрылым. Адам ойлай, жүре, сөйлей, ренжи, күле біледі. Әр адам қайталанбас тұлға. Адамда осындай іс-әрекеттерді атқаруда мидың қызметін атап өтпеуге болмайды.

Ми-адам ағзасының негізгі орталығы

Ми encephalon бассүйек қуысында орналасқан және пішіні жалпы алғанда бассүйек қуысының пішініне сәйкес келеді. Мидың орташа салмағы 1300-1400г. Оның жоғары латеральді немесе дорсальді беті бассүйек күмбезіне сәйкес дөңес, ал төменгі беті немесе ми негізі біршама жалпайған, тегіс емес .

Торлы құрылым-formatio reticularis

Торлы құрылым (ретикулярлық формация) -

сыртқы пішiнi торға ұқсайтын, бір-бірімен шырмалып жатқан нейрондардан тұрады.

Торлы құрылым ми бағанының ортаңғы бөлігін алып жатыр. Ол бірнеше жүйкелік жолдарда бірігеді.

Афференттік жолдары:

1) жұлын-торлы құрылым

2) ми-торлы құрылым

3) ми қыртысы-торлы құрылым;

Эфференттік жолдары:

1) торлы құрылым-жұлын

2) торлы құрылым-ми

3) торлы құрылым-ми қыртысы

Торлы құрылымның байланысу жолдары

Схема нисходящих облегчающих (+) и тормозящих (-) зон РФ и ее связи с корой и подкоркой

ТОРМОЗЯЩИЕ ПУТИ:

1 - кортикоретикулярный,

2- каудатоспинальный,

3 - ,

4 -ретикулоспинальный

ОБЛЕГЧАЮЩИЕ ПУТИ:

5 - спиноретикулярный,

6 -вестибулоспинальный

Схема нисходящих влияний РФ на мотонейроны

РФ

Ретикуло-спинальные пути

Альфа-мотонейрон

Гамма-мотонейрон

Активация

Торможение

Схема восходящих влияний РФ на кору мозга

Первичный ответ специфической проекционной зоны

Восходящая активирующая система РФ

Первичный ответ в специфической проекционной зоне

Вторичный ответ в других областях коры

Торлы құрылымның байланыстары

Торлы құрылым орталық нерв жүйесінің барлық бөлімдерімен байланысқан. Ол байланыстардың мынадай түрлерін ажыратады:

мидың барлық бөлімдерінен шығатын reticulo-петалды байланыстар

ми мен жұлынның сұр заты мен ядроларына баратын reticulo-фугалды байланыстар

торлы құрылымның түрлі ядолары арасындағы байланыстар

Осы атаумен ми сабауы бөлімдеріне орналасып, мынадай морфологиялық ерекшеліктерімен өзгешеленетін құрылымдардың жиынтығын түсінеді:

Торлы құрылым нейрондарының құрылысында олардың басқа нейрондарынан өзгелешейтін айырмашылықтар болады. Олардың дендриттері көп тармақталмайды, нейриттері, керісінше жоғары көтерілетін және төмен түсетін тармақтарға бөлініп, олардан көптеген бүйір тармақтар шығады, соның нәтижесінде аксон аса көп нерв жасушаларымен байланысқан

Нерв талшықтары алуан бағытта өтеді, микроскоппен қарағанда торға ұқсайды, осы себепті бұдан 125 жыл бұрын Дейтерс оны тор немесе торлы құрылым деп атайды.

Торлы құрылым жасушалары кей жерде шашырай орналысып, кей жерде ядроар түзеді. Оларды бөліп жіктеу негізін, көпір жамылғысының торлы ядроын сипаттап жазған В. М. Бехтерев қалады.

Торлы құрылым-formatio reticularis

ҚЫЗМЕТІ:

Қазіргі кезде торлы құрылым ‘‘энергия генераторы” болып саналады және үлкен ми қыртысын қоса орталық нерв жүйесінің бөлімдерінде жүріп жататын үрдістерді реттейді деп есептеледі. Мына жағдайдың ерекше маңызы бар: торлы құрылымнан ми сыңарының барлық бөлімдеріне баратын жоғары көтеретін өткізгіш жолдар арқылы қамтамасыз етеді. Сондықтан оны жоғары көтеретін белсендіретін торлы жүйе деп те атайды. Өз жасушалары аксондарының бүйір тармақтары арқылы ми сабауы арқылы өтетін барлық арнаулы афферентті өткізгіш жолдармен байланысқандықтан, ол олардан импульстар алады және арнаулы емес хабарды ми қыртысына жеткізеді.

Лимбикалық жүйе

Лимбиялық жүйе деп үлкен ми сыңарларының медиобазальдық бөлігінде орналасқан жүйкелік құрылымдар мен олардың байланыстарын айтады. Бұл жүйенің құрылымдары ми бағанын көмкеріп жатады. Лимбиялық жүйенің орталық звеноларына миндаль тәрізді кешен, гиппокамп, белдеуше ирек жатады.

Лимбикалық жүйе (лат. limbus - шекара, өлке) - Бас миының бірқатар құрылымдарының жиынтығы . Реттеуге қатысады, ішкі органдар функцияларының, иіс сезу, автоматты реттеу, эмоциялар, жад, ұйқы, сергектік және т. б.

Лимбикалық жүйе термині алғаш рет ғылымға 1952 жылы американдық зерттеуші Паулем Мак-Лином енгізді.

3 түрлі функциональдық жүйені ажыратады

Иіс сезу (иіс сезу пиязшығы мен төрт төбешік, диагональ шоғыр, миндалинаның қыртыс - медиальды ядролары) ;

Метаболизм үрдістері мен эмоциялық реакцияларды қамтамасыз ететіндер (қалқа, миндалинаның базолатеральдық ядролары, маңдай - самай қыртысы, базальдық қыртыс) ;

Эмоциялық реакцияларға қатысатындар (гиппокамп, энторинальдық қыртыс, белдеуше ирек) .

Лимбикалық жүйенің бөлімдері

Қолқа (Жұқа қабық, күмбезді сүйелдік денемен байланыстырады)

Күмбездің аяқшалары

Емізіктік дене

Иіс сезу буылтықтары

Мишықтың (бадамшасы мінез-құлық, тәбет, ыза)

Парагиппокамп (көңіл-күй)

Гиппокамп (үйрену, жаңаны меңгеру)

Ортаңғы ми

Ми күмбезі (ақпаратты лимбикалық аймақтардан емізіктік денеге жеткізеді)

Жеке қызметтері:

Ішкі мүшелердің қызметін реттеу (гипоталмус арқылы)

Мотивация, эмоция, мінез-құлықты қалыптастыру

Білім алуда маңызды рөл атқарады

Иіс сезу қызметі

Қысқа және ұзақ уақытты есте сақтауды қалыптастырады

Кеңістікте қозғалысты қамтамасыз ету

Ұйқы процессін қалыптастыру

Қызметтері:

Лимбиялық жүйе сыртқы және ішкі ортадан ақпарат алып, вегетативті және соматикалық реакциялар арқылы алынған организмнің ішкі немесе сыртқы ортаға адекватты түрде бейімделуін сонымен қатар гомеостазды сақтауды қамтамасыз етеді.