Банктегі қолма- қолсыз төлемдер есебі




Презентация қосу
Әл-Фараби атындағы Қазақ Казахский национальный
Ұлттық университеті университет имени Аль-Фараби

Экономика және бизнес жоғарғы мектебі
Қаржы кафедрасы

Тақырыбы: Банктегі қолма-
қолсыз төлемдер есебі

Орындаушылар:
Жетекші:
  ЖОСПАР
I КІРІСПЕ
II НЕГІЗГІ ӘДЕБИЕТТЕР
a) KASPI bank мысалында банктің қолма-
қолсыз төлемдер есебі
b) Халық банк мысалында қолма-қолсыз
төлемдер есебі
III ҚОРЫТЫНДЫ
IV ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КАСПИБАНК ТЕҢГЕ ЖӘНЕ ШЕТЕЛДІК ВАЛЮТАМЕН
ЖҮРГІЗІЛЕТІН МЫНАДАЙ КАССАЛЫҚ ЕСЕП
АЙЫРЫСУ ОПЕРАЦИЯЛАРЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРАДЫ:
БАНКТІҢ ҚҰЖАТТАНДЫРЫЛҒАН ОПЕРАЦИЯЛАРЫНА
КЕЛЕСІЛЕР ЖАТАДЫ:

Аккредитивтер

Құжаттандырылған инкассо

Төлем карточкалары

Банктік кепілдіктері
АККРЕДИТИВТЕР:
АККРЕДИТИВТЕР:
Револьверлік (жаңартылатын) аккредитив

Револьверлік (жаңартылатын) аккредитивтер аккредитивтің бастапқы сомасын қайтару
шартымен келісімшарт құнының жартысына немесе белгілі уақыттан кейін немесе аккредитивті
әрбір пайдаланудан кейін алдын ала келісілген басқа сомаға ашылады.

Револьверлік аккредитивтер арасында кумулятивті және кумулятивті емес түрлері болады.
Кумулятивті – пайдаланылмаған қалдықты жаңартылатын сомаға қосуды көздесе, кумулятивті
емес аккредитивтер алғашқы сомаға дейін ғана жаңартылады. Револьверлік аккредитивтер
шығасыларды барынша азайту үшін белгілі тауар бөлігін жүйелі тиеумен үлкен сомада
келісімшарт бойынша есеп айырысу кезінде қолданылады (мысалы, танкерлер м ұнайды тиеген
кезде).

РЕЗЕРВТІ АККРЕДИТИВ (STAND-BY)
"Stand-by" үлгісіндегі аккредитивтер (резервті аккредитивтер) контрагенттерді ң келісімшарт
(шарт) бойынша өз мойындарына алған міндеттемелерін орындауға кепілдік беру үшін
қолданылады. Яғни, аккредитивтің бұл түрі есеп айырысу құралы емес, принципалдың (өтініш
берушінің) міндеттемелерін қамтамасыз ету құралы ретінде қолданылады. Резервтік
аккредитив бойынша төлем аккредитивте көрсетілген құжаттарды (әдетте б ұл контрагенттерді ң
келісімшарт бойынша міндеттемелерін орындамағандығын растайтын құжаттар) көрсетуге
қарсы жүргізіледі. Бұл кезде бенефициар принципал келісімшарт бойынша өз міндеттемелерін
бұзған жағдайда, аккредитивтерді пайдалануына болады. АҚШ-та мұндай аккредитивтер кең
тараған және АҚШ-тың көптеген қалаларының заңды құқығына сәйкес банктерде берілмейтін
бізде қабылданған кепілдіктерді алмастырады. Канада заңнамасында ішкі сауда әрекетін ж үзеге
асыру кезінде кепілдіктерді пайдалануға тыйым салынған .
"KASPI BANK" АҚ-ТЫҢ ҚАРЖЫЛАНДЫРУДЫ ПАЙДАЛАНУ
АРҚЫЛЫ ИМПОРТТЫҚ АККРЕДИТИВТЕРДІ АШУ ШАРТТАРЫ:
VI. Құжаттамалық операциялар (Аккредитивтер)

Қызмет атауы Мөлшерлеме
6.1. Экспорттық операциялар бойынша
6.1.1. Аккредитивті алдын ала авизолау міндеттемелерін орындау: KZT 7.500,00
6.1.2. Аккредитивті авизолау міндеттемелерін орындау: соманың 0,1%, min KZT 15.000,00,
max KZT 90.000,00
6.1.3. Авизолау/аккредитивтердің шарттарына өзгерістер енгізу міндеттемелерін орындау KZT 7.500,00
(әр өзгеріс үшін):
6.1.4. Аккредитивті растау міндеттемелерін орындау: жылдық 0,2%, min KZT 15.000,00,
max KZT 150.000,00
6.1.5. Әр пакет үшін тиеу құжаттарын өңдеу (алу және жөнелту): * KZT 2.500,00+ 1) ҚР бойынша – KZT
1.100,00 2) ҚР шегінен тысқары – KZT
4.000,00

6.1.6. Контрагент банктерге аккредитив жөнінде сұратулар (әр сұрату үшін): * KZT 3.000,00
6.1.7. Бірінші рет тексергенде анықталған сәйкессіздіктерді жою мақсатында KZT 7.500,00
ауыстырылған құжаттарды алдын ала тексеру міндеттемелерін орындау: *
6.1.8. Аккредитив жөнінде құжаттарды тексеру міндеттемелерін орындау: құжаттар сомасының 0,15%,
min KZT 15.000,00,
max KZT 150.000,00
6.1.9. Айырмашылықтары бар құжаттарды бергені үшін комиссия (берілген құжаттарға әр құжат үшін
қарсы аккредитив бойынша төлем жасалған жағдайда комиссия өндіріп алынады):* KZT 7.500,00
6.1.10. Трансферабельдік аккредитив бойынша ақшалай өтем аударымы: аударымға арналған қолданыстағы
тарифтерге сай
6.1.11. Трансферабельдік аккредитивті аудару міндеттемелерін орындау: соманың 0,2%,
min KZT 15.000,00,
max KZT 90.000,00
6.1.12. Экспорттық аккредитивтің оның қолданылу мерзімі өткенге дейін күшін жою: * KZT 15.000,00
6.1.13. Аккредитив бойынша мерзімі өткен төлемге тратт акцептісі бойынша келісім бойынша
міндеттемелерді орындау:
6.2. Импорт операциялары бойынша
6.2.1. Қолданыстағы несие желісі аясында құжаттандырылған аккредитив ашу: соманың 0,1 %,
min KZT 15.000,00
max KZT 150.000,00
6.2.2. Ақшалай өтеммен қамтамасыз етілген құжаттандырылған аккредитив ашу соманың 0,2 %
(техникалық шығарылым): min KZT 15.000,00
max KZT 150.000,00
6.2.3. Аккредитивті алдын ала авизолау міндеттемелерін орындау: KZT 7.500,00
6.2.4. Бенефициармен алдын ала келісу үшін келісімшарттың негізінде аккредитивтің мәтінін KZT 7.500,00
дайындау: *
6.2.5. Аккредитив жөнінде құжаттарды тексеру міндеттемелерін орындау: соманың 0,15%,
min KZT 15.000,00,
max KZT 150.000,00
6.2.6. Аккредитив бойынша мерзімі өткен төлемге тратт акцептісі бойынша міндеттемелерді келісім бойынша
орындау:
6.2.7. Аккредитивтің шарттарына өзгерістер енгізу міндеттемелерін орындау (әр өзгеріс KZT 7.500,00
үшін):
6.2.8. Қолданылу мерзімі өткенге дейін аккредитивтің күшін жою:* KZT 15.000,00
6.2.9. Аккредитив бойынша аударым үшін сыйақы (төлем): аударымға арналған қолданыстағы
тарифтерге сай
6.2.10. Контрагент банктерге аккредитив жөнінде сұратулар (әр сұрату үшін): * KZT 3.000,00
6.2.11. Айырмашылықтары бар құжаттарды бергені үшін комиссия (берілген құжаттарға әр құжат үшін
қарсы аккредитив бойынша төлем жасалған жағдайда комиссия өндіріп алынады):* KZT 7.500,00

6.2.12. Әр пакет үшін курьерлік қызметпен тиеу құжаттарын өңдеу (алу және жөнелту):* KZT 2.500,00+
1) ҚР бойынша – KZT 1.100,00
2) ҚР шегінен тысқары – KZT
4.000,00
6.2.13. Аккредитив ашумен (қоюмен) және растаумен және ол бойынша басқа банктердің нақты құны бойынша
міндеттемелерін орындауымен байланысы шығыстар:
Құжаттандырылған инкассо
6.5. Импорт операциялары бойынша құжаттандырылған инкассо
6.5.1. Клиентке акцептіге / төлемге қарсы беру үшін инкассоға төлем құжаттарын соманың 0,15%,
қабылдау: min KZT 7.500,00,
max KZT 45.000,00
6.5.2. Инкассодан бас тарту:* KZT 7.500,00
6.5.3. Контрагент банктерге инкассо жөнінде сұратулар (әр сұрату үшін): * KZT 3.000,00

6.5.4. Ақысы төленбеген құжаттарды қайтару: * KZT 6.500,00
6.5.5. Тиеу құжаттары пакетін дайындау және/немесе беру: * KZT 2.500,00+
1) ҚР бойынша – KZT 1.100,00
2) шетелге – KZT 4.000,00

6.5.6. Инкассалық тапсырманың шарттарын өзгерту (әр өзгеріс үшін): * KZT 7.500,00

6.5.7. Инкассалық тапсырманы төлеу: ақшалай аударымға арналған
қолданыстағы тарифтерге сай

6.6. Экспорт операциялары бойынша құжаттандырылған инкассо
6.6.1. Инкассалық тапсырмаларды қою: 0,15 %
min KZT 7.500,00
max KZT 57.000,00
6.6.2. Шарттарын өзгерту не инкассалық тапсырма бойынша басқа да іс-әрекеттер:* KZT 7.500,00

6.6.3. Контрагент банктерге жіберілетін инкассо жөнінде сұратулар (әр сұрату үшін): * KZT 3.000,00

Ескерту: Клиент инкассо жөнінде құжаттарды қабылдаған жағдайда 6.5.1.тармағы бойынша комиссия өндіріп алынады.

Ескерту: Басқа банктердің орындаған инкассо бойынша операциялармен байланысты шығыстар нақты құны бойынша
өтеледі.
Банктік кепілдік
Банк өз клиенттеріне кез келген тәуекелдіктерді ң орнын толтыру үшін
кепілдіктердің сан-алуантүрлерін шығару бойынша ең жақсы қызмет көрсетеді
және жекеше жағдай ұсынады.
Банктік
Банктік кепілдік Банктіңң бас
кепілдік –– Банкті басққаа
ұұйым “Принципал” –оның сұранысы
йым (Бенефициар),
(Бенефициар), банктер
банктер немесе
немесе
бойынша және жауапкершілігімен
фирмалар
фирмалар алдындағғы
алдында ы олардыңң
оларды
бірінші Бенефициар алдындағы оның
бірінші талабы талабы бойынша
бойынша белгілі
белгілі
ааққша міндеттемелерін өз дәрежесінде
сомасын ттөөлеуге
ша сомасын леуге жазбаша
жазбаша
міндеттемесі. орындауын қамтамасыз етуіне банк
міндеттемесі. Кепілдік Кепілдік (тапсырма)
(тапсырма)
ккәәсіпкерлік әәрекетті кепілдік беретін заңды тұлға.
сіпкерлік рекетті жүүзеге
ж зеге
асырушы,
асырушы, жеке жеке ккәәсіпкер
сіпкер ретінде
ретінде
тіркелген
тіркелген жәәне
ж не кепіл
кепіл шарты
шарты
бойынша
бойынша на наққтылы
тылы міндеттемелерді
міндеттемелерді
“Бенефициар”
“Бенефициар” –– оныңң
оны алдындағғы
алдында ы
орындауғғаа м
орындау мүүмкіндігі
мкіндігі бар барлыққ
бар барлы Принципалдыңң
Принципалды міндеттемелері
міндеттемелері
жеке
жеке (Принципал)
(Принципал) ж жәәне
не за заңңды
ды кепілдікпен ққамтамасыз
кепілдікпен амтамасыз етілетін жәәне
етілетін ж не
ттұұллғғалар
аларғғаа беріледі.
беріледі. банк ооғған
банк кепілдікке ссәәйкес
ан кепілдікке йкес соманы
соманы
ттөөлеуге
леуге міндетті
міндетті болып
болып табылатын заңңды
табылатын за ды
немесе жеке ттұұллғға.
немесе жеке а.
Кепілдік түрлері:

Төөлем
Т лем кепілдігі
кепілдігі —— кепіл берушініңң бенефициар
кепіл берушіні бенефициар пайдасына,
пайдасына, егер
егер олар
олар осы
осы
міндеттемелерініңң шарттарына
міндеттемелеріні шарттарына сс әәйкес жазбаша тт өөлем
йкес жазбаша талабыны ңң ұұсын
лем талабыны сын ғған
ан
жағғдайда,
жа басққаа да
дайда, бас да құжаттар ққажет
құжаттар болғған
ажет бол кезде, ааққшалай
ан кезде, шалай ққаражаттарын
аражаттарын тт өөлеу
леу
міндеттемесі.
міндеттемесі. Т Төөлем кепілдігі ттәәртіп
лем кепілдігі ртіп бойынша
бойынша алдын
алдын алаала келісілген
келісілген мерзім
мерзім
шеңңберінде
ше шарт құ
берінде шарт нын ттөөлеу
құнын леу ббөөлігінде
лігінде сатып алушы ғғаа ққатысты
сатып алушы сатушыны ңң
атысты сатушыны
талаптарын ққамтамасыз
талаптарын амтамасыз етеді.
етеді.
Несиені өтеу кепілдігі — кепіл берушіні ң борышкерге қатысты, егер ол несие
шарты бойынша қаржылық міндеттемелерін орындама ған жа ғдайда туындайтын,
кредитордың төлемдік талаптарын өтеу міндеттемесі.
Тендерлік кепілдік — ол бойынша кепіл беруші (егер принципал
өз міндеттемерін орындамаған жағдайда) кепілдікте алдын ала
келісілген сома шеңберінде бенефициар пайдасына төлем жасауға
міндеттенетін тендер жүргізілетін елдегі саудаға
қатысушылардың (принципал) сұранысы бойынша берілген кепіл
берушінің міндеттемесі.

Орындау кепілдігі — ол бойынша кепіл Кедендік
Кедендік кепілдік
кепілдік —— ол ол бойынша
бойынша кепіл
кепіл
беруші бенефициар пайдасына беруші бенефициар пайдасына
беруші бенефициар пайдасына кедендіккедендік
көрсетілген ақша қаражаты шеңберінде баж ттөөлемін
баж лемін ттөөлеуге
леуге міндетті
міндетті болатын,
болатын,
төлем жасауға міндетті болатын немесе Принципалдыңң
Принципалды өөтініші
тініші бойынша
бойынша
(егер бұл кепілдікте көзделмеген болса) бенефициарғғаа
бенефициар (кедендік
(кедендік органдар)
органдар)
принципал оның шарттарын өз ұұсынылатын
сынылатын кепіл
кепіл берушініңң
берушіні
дәрежесінде орындамаған жағдайда, міндеттемесі.
міндеттемесі.
бенефициар мен принципал арасында
жасалған келісімшарттың орындалуын
қамтамасыз етуге принципалдың Төөлемді
Т лемді қ
қайтару
айтару кепілдігі
кепілдігі —— егер
егер принципал
принципал кезкез
(сатушы, жеткізуші) сұрауы бойынша
келген
келген соманы
соманы немесе аванстыққ немесе
немесе авансты немесе ооғғанан
бенефициарға (сатып алушыға) бенефициар ттөөлеген
бенефициар леген сомаларды
сомаларды келісімшарт
келісімшарт
ұсынылатын кепіл берушінің шарттарына ссәәйкес
шарттарына йкес ттөөлеу
леу міндеттемелерін
міндеттемелерін
міндеттемесі. орындамағған
орындама жағғдайда,
ан жа дайда, кепіл
кепіл беруші
беруші ол
ол бойынша
бойынша
бенефициар т өлем жасау ғ
бенефициар пайдасына төлем жасауға міндетті
пайдасына а міндетті
болып
болып табылатын
табылатын принципалдыңң
принципалды өөтініші
тініші
бойынша
бойынша кепіл берушініңң бенефициар
кепіл берушіні бенефициарғғаа ұұсынатын
сынатын
міндеттемесі.
міндеттемесі.
Клиенттер үшін банктік кепілдіктің тиімділігі:
ТӨЛЕМ КАРТОЧКАЛАРЫ
Visa Instant Issue 120000 теңгеге дейінгі лимитпен несие картасы – бар-жоғы 15 минутта.
Сақтандыру депозитін енгізуді талап етпейді, зат сатып алғаны және қызмет ақысын төлегені
үшін комиссиясыз. Тегін шығарылады, картаны пайдаланбаса, жылдық қызмет көрсеткені үшін
комиссия есептелмейді.

VISA Electron – ең қарапайым және қымбат емес, сақтандыру депозитін енгізуді талап
етпейтін халықаралық карточка Сізге шетелге жол жүруде және күнделікті өміріңізде, қолма-
қол ақша алуда және тауарлар мен қызметтердің ақысын төлеуде көмектеседі. Тек
электрондық құрылғыларда: банкоматтар мен pos-терминалдарда қызмет көрсетіледі.
ТӨЛЕМ КАРТОЧКАЛАРЫ
VISA Classic – ең танымал төлем карточкасы. VISA логотипі бар барлық жерде қызмет
көрсетіледі. Шетелге жол жүргенде өте ыңғайлы. Карточканы ашқанда, сақтандыру депозитін
енгізу қажет. Карточка электрондық құрылғыларда: банкоматтар мен pos-терминалдарда,
сондай-ақ механикалық құрылғылар желісі – импринтерлерде қызмет көрсетіледі.

VISA Gold – ауқатты клиенттерге арналған алтын карточка. Иесінің қаржылық жағдайын
көрсететін және кең қаржылық мүмкіндіктерді: отелде қызмет көрсетілуде, билеттерді
сатып алуда, автомобильді жалдауда, дүкендерде және т.б. жеңілдіктерді береді. VISA
логотипі бар барлық жерде қызмет көрсетіледі. Карточка электрондық құрылғыларда:
банкоматтар мен pos-терминалдарда, сондай-ақ механикалық құрылғылар желісі –
импринтерлерде қызмет көрсетіледі.
ХАЛЫҚ БАНКІ ТЕНГЕ ЖӘНЕ ШЕТЕЛ ВАЛЮТАЛАРЫНДА
МЫНАНДАЙ ОПЕРАЦИЯЛАР ЖҮРГІЗЕДІ:

Клиенттердіңң аағғымда
•• Клиенттерді ымдағғы
ы банктік
банктік шоттарын
шоттарын ашу/жабу;
ашу/жабу;
Ұлттық валют
•• Ұлттыққ ж
Ұлтты жәәне
не шетелдік
шетелдік валютада жүүргізілетін
валютада ж ргізілетін аудармалы
аудармалы операциялар;
операциялар;

Кассалыққ операциялар;
•• Кассалы операциялар;

Валюталыққ ба
•• Валюталы баққылау;
ылау;

•• Айырбастау
Айырбастау операциялары;
операциялары;

•• Қосымша ққызмет.
Қосымша ызмет.
КОНВЕРСИЯЛЫҚ ОПЕРАЦИЯЛАР

Қолма-қол ақшасыз шетелдік валютаны 
айырбастау операцияларын өткізу   

Қазақстан Халық Банкі Қазақстанның биржалық валюталы қ
рыногының көшбасшысы бола отырып өз клиенттеріне валюта
айырбастаудың икемді талаптарын ұсынады. Банк за ңды т ұл ғаларды ң
қолма-қол ақшасыз валютасын айырбастағаны үшін комиссия
алмайды.
Банк клиенттерімен жеке бағам бойынша бүкіл операциялы қ к үн
ішінде мәміле жасау мүмкіндігіне ие, ол м әміле жасау ға арнал ған
оңтайлы уақыт пен бағамды таңдап алу ға мүмкіндік береді. Сондай-
ақ өз клиенттеріне белгілі бір өлшемдерге жеткен кезде (ба ғам белгілі
бір деңгейге жеткен кезде) орындалатын бұйры қты орналастыру ға
мүмкіндік береді.
АҚША АУДАРУ ОПЕРАЦИЯЛАРЫ
Ұлттық валютадағы банк аралық есеп айырысулар
Банк Қазақстандық Банкаралық есептесу  орталығының
қатысушысы болып табылады және өз клиенттеріне төлемдерді
бір операциялық күн ішінде Қазақстандық Банкаралық есептесу
орталығының Ірі Төлемдер Жүйесі және Бөлшек Төлемдер Жүйесі
арқылы  жүргізу қызметін ұсынады. 
Банк клиенттеріне төлемдерді валюталау күнімен өткізу
мүмкіндігін ұсынады, ол клиенттерге комиссиялық сыйақы
төлейтін кезде ақшаны үнемдеуге және өзінің  алдағы ақша
ағынын жоспарлауға мүмкіндік береді.   

Шетелдік валютадағы аударма операциялары  
S.W.I.F.T. халықаралық есептесу жүйесі арқылы халықаралық
аударымдар аударуға өтінім берген күннің ертесіне немесе сол
күні жүргізіледі.

*Халық Банкі төлем құжаттарын Банкке тапсыру үшін «Заңды
тұлғаларға арналған интернет-банкинг» жүйесін пайдалануды
ұсынады.
ТӨЛЕМ КАРТОЧКАЛАРЫ
Төлем карточкаларымен
операйиялар–баномат
арқылы тауарлар мен
қызмет ақысын төлеу,
қолма-қол ақша алу, валюта
айырбастау, төлемдер
жасау, банкомат арқылы
шот бойынша үзінді алу,
кедендік төлемдер төлеу,
ақшаны шот есебіне алу
және Банк анықтаған және
оның талаптарымен
карточканы пайдаланумен
жүргізілген өзге
операциялар.
АККРЕДИТИВТЕР
Аккредитивтер – бұл серіктестер арасында, әсіресе егер
серіктестер түрлі елдерде орналасқан жағдайда, өзара есеп
айырысудың ең қауіпсіз түрі.Оның екі түрі Халық банкінде
жұмыс жасайды:
өтелген кепілдіктер бойынша Банктің Операциялық
басқармасының қызметкеріне немесе Банк филиалдарында
заңды тұлғаларға есеп-кассалық қызметтердің сатылымы
жөніндегі менеджерге;
өтелмеген/бланктік кепілдіктер бойынша Банк
филиалдарындағы шағын немесе орта бизнеске
сатылымдар орталығының менеджеріне;
КЕПІЛДКТЕР:
Пайдаланылған әдебиеттер:
• «Қазақстан Халық Банкі» АҚ ресми сайты. www.halykbank.kz
• «KASPI BANK» АҚ ресми сайты. http://www.kaspibank.kz/

Ұқсас жұмыстар
АҚША ҚАРАЖАТТАРЫ ЕСЕБІ БОЙЫНША ОПЕРАЦИЯЛАР
Ақша айналымы
АҚША АЙНАЛЫСЫНЫҢ ЗАҢЫ ЖӘНЕ ОНЫ РЕТТЕЙТІН ИНСТИТУТТАР
Ақша қаражаттары есебі
Толық құнды ақшалар
Ақша айналысының заңы, оны реттейтін институттар
Қазақстан Республикасында 1993 жылғы ақша реформасы
Кассалық операциялар есеп. Кассадағы ақша қаражаттарын түгендеу және оның нәтижесін есептеу, бейнелеу тәртібі
Ақша қаражаттары мен олардың эквиваленттері
Қазақстан Республикасындағы ақша несие реттеу
Пәндер