Банктің негізгі құралдары және материалдық емес активтер есебі

Презентация қосу

Әл-Фараби атындағы Қазақ Казахский национальный
Ұлттық университеті университет имени Аль-Фараби

Экономика және бизнес жоғарғы мектебі
Қаржы кафедрасы
Тақырыбы: Банктің негізгі
құралдары және материалдық
емес активтер есебі

Орындаушылар:
Жетекші:
ЖОСПАР
I КІРІСПЕ
II НЕГІЗГІ ӘДЕБИЕТТЕР
a) Банктің негізгі құралдары
b) Банктің материалдық емес активтері
c) Халық банктың НҚ мен МЕА есебі
d) Kaspibank-тың НҚ мен МЕА есебі
III ҚОРЫТЫНДЫ
IV ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАР
Негізгі құралдар дегеніміз - өндірісте ұзақ уақыт бойы яғни бір
жылдан артық уақыт бойы пайдаланылатын, өзінің бастапқы заттай
нысанын (пішінін, түрін) сақтай отырып, құнын шығарылған өнімге,
орындалған жұмысқа көрсетілген қызметке біртіндеп бөліп-бөліп
есептелген амортизациялық аударым мөлшерінде ауыстыратын е ңбек
құралдарын, яғни материалдық активтерді айтамыз.

НҚ келесі топтарға бөлінеді:

а) ғимарат және кұрылыс;

ә) компьютерлер;

б) көлік құралдары;

в) құралдар және басқа да
шаруашылық құрал-
саймандар;

г) басқа да негізгі құралдар.
Негізгі құралдардың есебі жинақталған амортизацияларды есептегеннен кейін
әділ баға болып табылатын, не бастапқы құн, не кайта бағалану сомасы
принциптері негізінде жүзеге асырылады.
Негізгі кұралдарды бағалаудың төрт түрін көрсетуге болады:

Бастапқы
• бұл негізгі құралдарды сатып алуға, жүргізуге, өңдеуге немесе жақсарту үшін
негізгі құралдарды сатып алумен, жеткізумен немесе жақсартумен тікелей
байланысты, арнайы пайдалану үшін қажетті жағдайда орнатуды қоса
есептегендегі барлық шығындарды қамтитын төленген сомалар

Ағымдық
• анықталған күнге, нарықтағы сәйкес баға бойынша негізгі құралдардың құны

Баланстық
• активтердің есеп және есеп беруінде сипатталатын жинақталған амортизация
сомасын есептен шығарғаннан кейінгі негізгі құралдардың бастапқы немесе
ағымдық құны

Өтімділік
• бұл негізгі құралдарды жою кезінде істен шығару бойынша күтілетін
шығындарды есептегеннен кейінгі пайдалану мерзімі аяқталған уақытта
туындайтын қосалқы бөлшектердің, металл сынықтарының, қоқыстардың
болжанатын құны
Материалдық емес активтер
Қаржылық есеп берудің халықаралык
стандартына сәйкес (№38 ҚЕХС)
материалдық емес активтер басқа
тараптарға жалға өткізу немесе әкімшілік
мақсаттар үшін өндірісте немесе
тауарлар мен қызмет көрсетуде
физикалық мәні жоқ сәйкестендірілетін
ақшалай емес активтер болып табылады.
Және іскерлік пікірден айқын
ажыратылады.

Бухгалтерлік есепте МЕА-дің
анықтамасы негізгі құралдардың
анықтамасына сәйкес келеді, яғни жай
қызметтер үрдісінде сатуға арналмаған
және ұзақ мерзімге пайдалану
мақсатымен сатып алынады. Егер оларды
пайдаланудан болашақта табыс алынады
деген ықтималдылық болса және егер
оларды сенімді бағалауға болатын болса
ғана олар танылады.
Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар Жабдықтар құнның жинақталған тозуы мен
жинақталған құнсыздануы шегерілгеннен кейінгі құн бойынша көрсетіледі, ғимараттар мен
құрылыстар бұған жатпайды, олардың құны қайта бағалау жүргізілетін күнгі әділ құны
болып табылатын қайта бағаланған құнмен, кейін жинақталған тозуы мен жинақталған
құнсыздануы шегерілгеннен кейінгі құн бойынша көрсетіледі. Объект амортизациясы оны
пайдалануға қол жеткізу мүмкін болғанда басталады. Амортизация активтерді тиімді
пайдаланудың мынадай бағалау мерзімдері ішінде құнды біркелкі шығынға жазу әдісімен
есептеледі:

Жылдар

Ғимараттар мен құрылыстар 20-100
Көлік құралдары 5-7
Компьютерлер мен банктік жабдықтар 5-10
Басқалар 7-10
Жалға берілген меншікті жақсартулардың амортизациясы жалданылған тиісті активтерді
пайдалы қолдану мерзімі ішінде есептеледі. Ағымдағы және күрделі жөндеу бойынша
шығындар пайда мен шығындар туралы шоғырландырылған есептілікте, егер
капиталдандыру бойынша талаптарды қанағаттандырмайтын болса, операциялық шығындар
құрамында олардың пайда болу кезеңінде көрсетіледі.
Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар дың баланстық құны әрбір есептік күнге
есепке алуда көрсетілген соманың оның орны толтырылатын құнынан асуы мүмкін мәніне
талданады және, егер баланстық құн мұндай есеп айырысатын орын толтыру құнынан
асатын жағдайда активтер құны орын толтыратын есеп айырысу құнынан артатын болса,
онда активтер құны орны толатын құнға дейін төмендетіледі. Құнсызданудан болған залал
тиісті кезеңде танылады және операциялық шығындар құрамына қосылады.

Қызмет көрсетуге немесе әкімшілік мақсатқа арналған қолда бар жерлер мен құрылыстар
қаржылық жағдай туралы біріктірілген есепте қайта бағаланған құнымен көрсетіледі, б ұл
құн білікті тәуелсіз бағалаушылар нарықтық мәліметтер негізінде белгілеген, кейіннен
жинақталған амортизация мен құнсыздану шығындары шегерілгеннен кейін анықталады.
Активтердің баланстық құны есептік күнгі жағдайға сәйкес әділ құнмен есептеу әдісі
бойынша анықталуы мүмкін болатын құннан елеулі айырмашылықта болмауы үшін қайта
бағалау ұдайы түрде жүргізіліп отырады.

Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтардың объектісі сатылған жағдайда немесе
активті пайдалануды жалғастырудан болашақ экономикалық пайда түсіру күтілмеген
жағдайда есептен шығарылады. Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектілерін
сатудан немесе өзге шығуынан түскен табыс немесе залал осы объектілерді ң сату ба ғасы
мен баланстық құны арасындағы айырмашылық ретінде анықталады және табыстарда
немесе залалдарда танылады.
Жылжымайтын мүлікті қайта бағалау жөніндегі топты ң саясатына с әйкес,
жылжымайтын мүліктің барлық санатыны ң – ғимараттар мен құрылыстарды ң
баланстық құнға қатысты әділ құнының елеулі өзгерістеріне байланысты қайта
бағалануы талап етіледі. Ерекше нарықты қ немесе м үліктік индикаторлар елеулі
өзгерген жағдайда, Топ қайта бағалауды жиі жүргізеді.

Топ өзінің ғимараттары мен құрылыстарын 2016 жылды ң ішінде қайта ба ғалады.
Бағалауды тәуелсіз бағалаушылар жүргізді. Тәуелсіз ба ғалаушылар жылжымайтын
мүлік, үйлер мен жабдықтар дың әділ құнын анықтау кезінде келесі үш т әсілді
қолданды: кірісті капиталдандыру әдісімен кірістік т әсіл ж әне белсенді нары қ
талаптарында ғимараттар мен құрылыстардың әділ құнын аны қтау үшін нары қ
ақпаратын қолданумен бірге салыстыру тәсілі, ал қайта ба ғалау объектілері үшін
белсенді нарық болмаған жағдайда шығынды тәсіл.

2016 жылдың 31 желтоқсанындағы есептеме бойынша, Топтың ғимараттары мен
құрылыстарының әділ құнын есептеу кезінде, ба ғалаулар 77,256 миллион те ңге ж әне
75 миллион теңге көлемінде (2015 жылғы 31 желтоқсаны: 55,249 миллион те ңге ж әне
сәйкесінше 76 миллион теңге; 2014 жылғы31 желтоқсаны: 53,917 миллион те ңге ж әне
сәйкесінше 75 миллион теңге) 2-ші және 3-ші де ңгейлерге жат қызылды. Есептер
иерархия сипаттамасы 37-ескертпеде ашып к өрсетілген. 2016 жыл ғы 31
желтоқсандағы есептеме бойынша ғимараттар мен құрылыстарды ң жалпы құны
77,370 миллион теңгені құрады. Егер Топтың ғимараттары бастапқы құны бойынша
еептелген болса, олардың баланстық құны 2016 жылғы 31 желто қсанда ғы есептеме
бойынша 69,003 миллион теңгені құраған болар еді.
ЖЕКЕ САТЫП АЛЫНҒАН МАТЕРИАЛДЫҚ ЕМЕС АКТИВТЕР.

Жеке мәмілелер шеңберінде сатып алынған, пайдаланудың
соңғы мерзімдері бар материалдық емес активтер
құнсызданудан жинақталған амортизация мен
жинақталған залал шегерілген сатып алу құны бойынша
есепке алынады. Тиімді пайдаланудың күтілудегі
мерзімдері мен амортизацияны есептеу әдісі әр есептік
кезеңнің аяғына талданады, бұл ретте бағалаулардағы
барлық өзгерістер салыстырмалы көрсеткіштерді қайта
қарастырмастан есептілікте көрсетіледі. Материалдық
емес актив сатылған кезде немесе оны пайдаланудан не
болмаса шығуынан болашақ экономикалық пайда
түсімдері күтілмеген жағдайда есептен шығарылады.
Активтің шығуынан таза түсімдер мен баланстық
құнының арасындағы айырмашылықты білдіретін,
материалдық емес активті есептен шығарудан түскен
пайда немесе залал есептен шығару сәтінде пайдаға
немесе залалға қосылады. Жеке мәмілелер шеңберінде
сатып алынған, пайдаланудың анықталмаған мерзімдері
бар материалдық емес активтер құнсызданудан
жинақталған залал шегерілген нақты шығындар бойынша
есепке алынады. Пайдаланудың анықталмаған мерзімдері
бар материалдық емес активтерге амортизация
есептелмейді.
Бизнесті біріктіру бойынша мәмілелерде сатып алынған
материалдық емес активтер.
Бизнесті біріктіргенде сатып алынған ж әне гудвилдан б өлек к өрсетілетін
материалдық емес активтер сатып алу к үніне әділ құн бойынша есепке
қабылданады (сатып алу құны ретінде қарастырылатын). Есепке қабылдан ғаннан
кейін бизнесті біріктіргенде сатып алынған материалды қ емес активтер жеке
мәмілелер шеңберінде сатып алынған материалды қ активтерге ұқсас
құнсызданудан жинақталған амортизация мен жина қталған залалдар шегерілген
сатып алудың құны бойынша көрсетіледі.

Амортизация активтерді тиімді пайдаланудың мынадай ба ғалау мерзімдеріні ң
ішінде құнды бір қалыпты есептен шығару әдісімен есептеледі:

Жылдар

Клиенттік базаға жататын материалдық емес активтер 5
Бағдарламалық жасақтама 10
Бағдарламалық жасақтаманы пайдалану құқығына 10
лицензиялық келісім
Басқалар 10
Kaspibank-те 2015 жылы НҚ
мен МЕА-тердің тозуына және
амортизациясына шығындар
25 % ға өскен. Яғни мұндай
шығындар 2014 жылы 3,5
млрд.тенгені құраған болса
2015 жылға келіп 4,3
млрд.тенгені құраған.
2013 жыл 2014 жыл 2015 жыл

30,828

30,884

23734

НҚ-МЕА(млн.тг)

НҚ-МЕА өзгерісі
Пайдаланылған әдебиеттер:
• «Қазақстан Халық Банкі» АҚ ресми сайты. www.halykbank.kz
• «KASPI BANK» АҚ ресми сайты. http://www.kaspibank.kz/

Ұқсас жұмыстар

Ұзақ мерзімді активтердің есебі

Төленбеген капитал шоты

Жарғылық капиталдың есебі

Кәсіпорынның ұзақ мерзімді активтері

Негізгі құралдардың аналатикалық есебін тіркеу

«1С: Бухгалтерия 8 Казахстан үшін» бағдарламасының сипаттамасы

Дебиторлық берешек есебі

Объектілерді пайдалануға беру

Капитал есебі

Несиелік операциялар есебін ұйымдастыру

Пәндер