Кәріс ұлты

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті
Тарих, экономика және құқық факультеті

ҚР тарихы кафедрасы

Тақырыбы: Кәріс ұлты

Орындаған: Ист-23 тобының студенті
Зайнуллина Н.С.
Тексерген: т.ғ.к., аға оқытушы
Мухангалиева Ж.К.

ОРАЛ,2017
Мазмұны
КІРІСПЕ

Кәріс туралы мәліметтер

1 КӘРІС ҰЛТЫ ЭТНОГРАФИЯЛЫҚ ДЕРЕКТЕР МЕН ЗЕРТТЕУЛЕРДЕ

1.1 Кәріс ұлтының тарихы
1.2 Кәрістердің наным-сенімдері
1.3 Ұлттық нақыштағы киім үлгілері
1.4 Әдет-ғұрыптары мен дәстүрлері
1.5 Тағам дайындау өнері

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
• Зерттелу мақсаты мен міндеттері. Этнографиялық
деректерді зерттеп саралау арқылы кәріс ұлты туралы
мәліметтерді көрсету жұмыстың негізгі мақсаты
болып табылады.
• Міндеті:
- Кәріс ұлтының тарихын деректемелерге сүйеніп
отырып анықтау;
- Кәрістердің наным-сенімдері туралы ізденіп, зерттеу;
- Ұлттық нақыштағы киім үлгілерді зерттеу;
- Әдет-ғұрыптары мен дәстүрлерін талдау;
- Тағам дайындау өнерін зерттеп, саралау;
1.1 Кәріс ұлтының тарихы
• Қытай жазбаларында моңғолдардың шығысында “Шы ғыс
шетел тұрғындары” деп аталатын тайпалар мекендеген.
Бұл қазіргі – Корея.
• Қытайлықтар оларды “дуньм”деп те атаған.
• Қытайлықтардың деректеріне қарағанда, дуньмдер осы
күнгі Корея жерін неолит дәуірінде, тіпті одан да ертерек
кезде мекендеген. Біздің дәуіріміздің I мыңыншы
жылдарында корейліктер өзара соғысып, көп б үліншілікке
ұшырады.
• Нәтижесінде Х ғасырда барлық Корея елі Ко-ре
династиясына біріккен. Сол династияның атынан Корея
атауы пайда болған.Алғашқы кезде жазу сызулары
иероглиф негізінде болған.
• "Корей" атауы "коре" деп аталынған орта ғасырлык
мемлекеттің атынан пайда болған екен Егер "Чосон"
деген сөздің иероглифтік жазбасының аудармасына
көңіл бөлсек, онда "коре"—"Таң самалы елі" деген
ұғымды білдіреді Кәріс – Кореяның негізгі халқы.
• ХХ ғасырдың басында ұлт болып қалыптасты.
Антропологиялық жағынан моңғол тектес
нәсілдердің шығыс азиялық тармағына жатады.
Кәріс тілінде сөйлейді. Кореяның этногенезі әлі к үнге
дейін шешілмей келеді. Шамасы олар әр т үрлі
тектегі этникалық топтардан қалыптасқан болуы
керек.
1.2 Кәрістердің наным-сенімдері
• Діни нанымы жағынан бағзы
заманнан шаманизмге сеніп, таби ғат
құдіретіне табынды. 3-4 ғасырда
Кореяға буддизм кірді. Кейінгі орта
ғасыр заманында Кореяға
конфуцийшілдік күшті ықпал етті.
19 ғасырда Кореяға христиан діні енді.
• 500 жыл бойы Чосон әулетінің ресми идеологиясы болып
есептелген конфуциандық ілімі мен корей халқының негізгі діні
болған шаманизм аталған екі ағымға да өз әсерін тигізді.

Оңтүстік Корея үкіметінің 2003 жылы жиналған
статистикалық мәліметтеріне сәйкес халықтың 46% ешбір
дінді ұстанбайды. Христиандықтардың үлесі 29,3% құрайды
(18,3% — протестанттар, 10,9% — католиктер), ал буддизм
дінін ұстанушылардың үлесі — 22,8% құрап отыр.

Елдегі өзге дін өкілдерінің үлесі 2,5% құрайды. Олар негізінен
даосизм, конфуциандық және христиандық сияқты діндердің
кейбір элементтерінен құралған Вонбульгё, Чхондогё сияқты
мектептердің шәкірттері.
1.3 Ұлттық нақыштағы киім үлгілері
• Ерлер киімі — кең пішілген кеудеше, кең бала қты шалбар. Костюм
әдетте ақ матадан (қыста мақта салып) тігіледі. Шалбар белінен
оралады, қызыл асықтан тоқыма баумен байланып, а қ ш ұлы ққа
сұғындырылып қойылады.
• Әйелдер киімі жіңішке ұзын жеңі бар
кофтадан, белін жалпақ белбеумен
байлап қоятын кең етегі тігілген юбкадан
тұрады. Ұлттық киім үлгілері осы
уақытқа дейін бастапқы қалпын сақтап
келеді. Әйелдері мереке күндері киетін
киімдердің бояуының түрлі-түсті
болуына мән берген. Қыз балалардың
мерекелік киімі қызыл түсті юбка және
ашық қызғылт түсті кофтадан тұрады.
1.4 Әдет-ғұрыптары мен дәстүрлері

• Корейліктер балалардың өмірінің басталуын, оны ң бір
жасқа толу жасын есептейді. Осы кезден бастап қана
бала толыққанды адам болып есептеледі. Балаларды ң
әрқайсысының бір жасқа толуын міндетті түрде атап
өту керек, егер атап өтілмесе, онда ержеткенде баланы ң
үйлену тойын, мерейтойын және т.б. тойларын атап
өтуге болмайды.
• Сондықтан да ата-аналар балаларыны ң бір жасын атап
өтуге тырысады.
• Қазіргі корейліктер де олардың ата-
бабалары сияқты некеге тұруға ерекше мән
береді. Бұл адамның өміріндегі төрт басты
оқиғаның бірі және салтанатты түрде
өткізіліп, оған барлық руластарының
назары аударылады.
• Неке алдында құда түсу рәсімі өтеді. Күйеу
жігіт руластарының ішіндегі үлкендері -
әкесі, үлкен ағасы, кейбір жағдайда ғана
күйеу жігіттің анасы құда бола алады.
• Үйлену тойы міндетті түрде сенбі, жексенбі к үндері
өткізіледі. Корейлердің салты бойынша ұзатыл ған
қызды оның шешесі күйеу жігіттің қолына өзі әкеп
береді. Қалыңдық бұған үнсіз көнуге тиіс. Келін к үні
бұрын дайындалып қойылған айнаны жігітті ң шешесіне
береді. Жігіттің шешесі оны күріш салған қапты ң ішіне
тығады. Бұл ырым келін мен ененің тату болуын, ас-су ға
иелік етуін меңзеу. Ал келінді үйге кіргізгенде оны ң
жолына ақ мата жайып, үстіне күріш төгеді. Ол келінні ң
жолы ақ және ырзықты болсын деген тілекті білдіру.
• Корейлер отбасындағы қарт адамдарды құрметтеп,
балалары олардың мерейтойларын тойлайды. Соны ң
ішінде ең маңыздысы балалардың ата-анасыны ң 61
жасқа толу мерейтойын тойлауы болып табылады.
Бұл мерейтой егер отбасындағы балаларды ң барлы ғы
ер жетіп, отбасын құрып, оларды ң тойлары
жасалып, отбасында ешқандай қайғылы жағдай
болмаса ғана тойланады. Егер ондай болмаса,
мерейтой кейінге қалдырылып 2, 4, 6 жылдан кейін
тойланады.
1.5 Тағам дайындау өнері

• Корейлердің ұлттық тағамдары – қышқыл
дәмді, ащы тұздық қосқан балық пен көкөніс.
• Корейліктердің дәстүрлі тағамдары өсімдік
тағамдар – жарма мен көкөністен жасал ған
тағамдар басым болып табылады.
• Корейліктердің тағамдары Шығыс, Оңтүстік-
Шығыс Азияның көптеген басқа халықтары
сияқты күріш басым өнімді құрайды, к үріштен
(пап, паби) буға тұзсыз пісірілген ботқалар
пісіріледі.
•Қосымша тағамға көже, тұздықты сорпа, қайнатпа, қою ет (балық) сорпасы, кимчхи,
көкөніс салаты, майға бұқтырылған және қуырылған ет (балық), қақталған ет (балы қ),
теңіз өнімдері (моллюскілер, трепангілері) тағамдар. Шал ғам, орамжапыра қ, с әбіз, қияр,
пияз, баклажан, картоптан дәмдеуіштер қосылған көк өністер, турал ған к өк өністер мен
шөптерден жасалған салаттар чхэ салаттар дайындалады.
•Ет тағамдарынан сиыр, шошқа, тауық еттері көп қолданылады. Ет пен балы қты шикі
(хвэ), тұздалған, маринадталған, қақталған, бұқтырылған, қуырыл ған к үйінде тама ққа
пайдаланады.
•Корейліктердің тамақтарында бұршақ тұқымдас: соя, жасыл б ұрша қ ж әне фасоль ерекше
орын алады. Соядан корейліктер соя сүтін, соя ірімшігін, соя пастасын ж әне соя
тұздығын алады. Сусындардың ішінен күріш арағының түрлі сорттарын, брага, сонымен
қатар лимон мен жеміс –жидектен, жаңғақ, зімбір, кептірілген құрма, корица ж әне бал
қосылған бал қарағай жаңғағынан жасалған әр түрлі сусындарды айту ға болады.
Кимбап
Нори жапырақшалары
Піскен күріш
Балық, көкіністер: қияр, қызанақ, орамжапырақ.

Алдымен күрішті жақсылап жуып, үстіне күріштің өзінен с әл
асырып су құямыз. Су қайнағанға дейін күріш табаға жабысып
қалмауы үшін араластырып тұрған абзал. Су қайна ған кезде отты
төмендетіп, бетіне жартылай қиғаш етіп қақпағын жауып қоямыз.
20-25 минуттай тұрғаннан соң күріштің суы тартылады. Дайын
күрішті сол ыстық күй нори жапырақшасына саламыз.
Кимчи
Құрамы:
• 1 кг Қытай орамжапырағы
• 2 ас қасық тұз
• 1 литр суық су
• 0,5 литр қайнаған су
• Тұздық:
• 3 сарымсақ
• 1 дана пияз
• Көк пияз
• 1 ас қасық қызыл ашы бұрыш
• 1 ас қасық қант
• 1 ас қасық тұз
• 2 ас қасық томат

Дайындалуы:

Орамжапырақ жапырақтарын бір бір етіп бөліп аламыз да, салқын тұзды су ға
салып 6 сағатқа қойып қойыңыз. Орамжапырақ тұздалып болған со ң, сал қын
суда шайып, ірі ірі етіп тураймыз. Бөлек ыдыста тұзды қ үшін қажет заттарды
майдалап тұрап, қайнаған сумен араластырамыз..Тұзды қты орамжапырақпен
жақсылап араластырыңыз. Ауызы тығыз жабылатын ыдыс қа нықтылап қойып,
үстін жауып, салқын жерде 2 күндей ұстаңыз.
Қорытынды
• Қорыта айтар болсақ, кәріс – Кореяның негізгі халқы. ХХ
ғасырдың басында ұлт болып қалыптасты. Антропологиялық
жағынан моңғол тектес нәсілдердің шығыс азиялық тармағына
жатады. Кәріс тілінде сөйлейді. Өзіндік тарихы мен бай мәдениеті
бар.
• Қазіргі корейліктерде олардың ата - бабалары сияқты салт-
дәстүрге ерекше мән береді. Әсіресе олар ұлттық тағамдарды
дайындағанды көбірек жақсы көреді. Сондай-ақ жасы, лауазымы
үлкен адамдарға құрметпен қарайды.
• Ұлттық киіміне тоқталатын болсақ, қазіргі кезде киімдердің
ұлттық нақышта болуы міндетті саналмайды. Және де олар
күнделікті уақытта еуропалық үлгіде киінеді. Бірақ мейрам,
мерекелерде міндетті түрде ұлттық киім киеді.
Пайдаланылған әдебиеттер
• 1 Шалекенов Ш. Әлем халықтарының этнографиясы. -
Алматы: “Санат” баспасы, 1994.
• 2 Қазақстан: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор
Ә.Нысанбаев-Алматы Қазақ энциклопедиясы Бас
редакциясы,1998 ISBN 5-89800-123-9
• 3 http://el.kz/news/archive/content-19768
• 4 http://tagamdar.kz/673-kimchi-salatyi/
Назарларыңызға рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Өріс типтері

Деректер базасын басқару жүйесі туралы ақпарат

Геннадий Геннадьевич Головкин

Қазақ жеріне телевизия 1958 жылы келсе, 1960 жылы

Азиядағы мемлекет

Корей тілі

Қамырдың ашуы

Әлем елдеріндегі қазақ диаспорасы

Диаспора территориясы

Корей халқының тамақтану ерекшеліктері

Пәндер