Арал теңізінің экологиялық дағдарысы және қалпына келтіру шаралары

Арал теңізінің экологиялық проблемасы. (15апта қосымша)

Орындаған: “Жас экологтар” тобы

Нуруллаева Д. Б. Болат М. Б.

Мысырова Д. Д. Әлтаева А. Б.

Жоспары:

Арал теңізі тарихы.

Арал теңізін жою жоспары.

Аралдың тартылуы.

Аралдың тартылуына байланысты зардаптар.

Теңізді құтқару жұмыстары.

Теңізді балықмен толтыру.

Арал түбіндегі тылсым күштер.

Елімізде су жетіспеушіліктен зардап шеккен теңізді құтқару болжамдары мен жобалары.

АРАЛ ТЕҢІЗІ - Өзбекстан мен Қазақстан (Қызылорда және Ақтөбе облысы) жерінде, Тұран ойпатының шөлді белдемінде, Үстірттің шығыс шетінде орналасқан тұйық көл.

Ежелгі гректер мен римдіктер теңізді Каспийдің "сақ шығанағы" деп есептесе, А. Македонский кезінде Окс теңізі (Окс - Сырдарияның грекше аты) деп атаған. Кейін Птолемей оның геогр. орнын анықтаған. Арал теңізінің Хорезм теңізі, Жент теңізі, Кердері теңізі сияқты аттары да бар. Араб саяхатшылары Әбу Әли Ахмед ибн Русте, Әбу Исхақ әл-Истахри, Әбу Абдал-лаһ Мүхаммед ол-Идриси, Әбу-л-Фида, сондай-ақ Әбілғазы жазбаларында теңіз туралы деректер кездеседі.

1850 ж. Аралдың алғашқы толық картасы жасалды. Теңіздің морфометриялық сипаттамаларын тұңғыш рет (1874, -1889)

И. А. Стрельбицкий анықтады.

Арал теңізін жою жоспары (бейнеролик)

Теңіздің 1950 жылдардан бастап тартылуы. (бейнеролик)

Аралдың тартылуынан туындайтын зардаптар. (бейнеролик)

Ел басымыз Н. Ә. Назарбаевтың басшылығымен жүргізілген құтқару жұмыстары. (бейнеролик)

Теңізді балықпен толтыру. (бейнеролик)

Арал түбіндегі тылсым күштер. (бейнеролик)

1. Сыр және Амудария өзендерінің суларын тиімді пайдалану;

2. Оңтүстіктен солтүстікке қарай Возрождение аралын пайдаланып дамба салу. Кіші Аралдан тұз өндіріледі, ал Үлкен Арал Сыр және Амудария есебінен сақталады;

3. Жел тұрғанда аспаннан тұз жаумас үшін жағалауларға сексеуіл т. б. жасыл желек ағаштарды отырғызу;

4. Арал аймағын Иран еліндегідей жер асты суларымен камтамасыз ету;

5. Сібір өзендерінің бір бөлігін Аралға бұру.