ҚОҒАМ- ӘЛЕУМЕТТІК ЖҮЙЕ

Презентация қосу

ҚОҒАМ-
ӘЛЕУМЕТТІК ЖҮЙЕ
ҚОҒАМ

Қоғам - жалпы мағынасында, мәдениеті ортақ, белгілі
бір аумақта тұратын және өздерін біртұтас, өзгеше
бірлестік деп білетін адамдар тобы; тар мағынасында
бұрыннан немесе жақсы танымал ұлттық бірлестік. Бұл
ұғым әлеуметтанудағы ең маңызды ұғымдардын бірі
болып табылатындығына қарамстан, оны қолдану
әсіресе оның екінші өзіндік отбасылық, экономикалық
және саяси институттары мен анық шеқаралары бар
әйгілі ұлттық мемлекеттерге қолданыла алатын
мағынасында пайдалану біркатар қиындықтар мен
кикілжіндер туғызып отыр
Қоғам дегеніміз не? Бұл сұраққа жай ғана жауап беру қиын. Қоғам - өте нәзік әрі
күрделі материя. Оны қолмен ұстауға немесе микроскоппен қарап көруге
болмайды. Олай болса, қоғамды анықтайтын өлшемді табу қажет.
«Қоғам» деген сөздің мағынасы кең: алғашқы қауымдық қоғам, феодалдық қоғам,
капиталистік қоғам, француз қоғамы, демократиялық қоғам т.б. Бұл арада
алдымен белгілі бір қауымның немесе жеке бір елдің тарихи даму кезеңдері еске
түседі. Ал осы сөзді жалпы мағынада алсақ, онда бүкіл адамзат тарихы және оның
болашағы туралы ойлаймыз. Бұл - әлемнің барлық халықтарының жиынтығы
жөніндегі ұғым. Басқа сөзбен айтсақ, адамдардың өзара қатынас тәсілі және
бірігу формаларынан түратын, табиғаттан ерекшеленген дүниенің бір бөлігі.
Қоғам туралы түсінікті нақтылай түссек, қоғам деп - бірігіп еңбек ететін жеке
адамдардың жиынтығын және олардың арасындағы екі жақты қатынасты
айтамыз. Біріншісі, қоғам - адамның өмір сүру тәсілі. Қоғамсыз адам жоқ, адамсыз
қоғам жоқ. Екіншіден, қоғам жеке адамдардан ғана тұрмайды, ол сол жеке
адамдардың өзара қатынасын көрсетеді. Жеке адам қоғамға ұжым арқылы енеді.
Ол сонымен қатар бірнеше ұжымдардың мүшесі болады (еңбек, партия, кәсіподак,,
т.б.). Демек, қоғам - ұжымдардың ұжымы, бірлігі болып көрінеді.
ҚОҒАМ ЖӘНЕ ЖҮЙЕ ДЕГЕН
ҰҒЫМДАРДЫҢ
ӘЛЕУМЕТТАНУДАҒЫ МАЗМҰНЫ

Қоға Жүй
м е
ЖҮЙЕ
Қоғамға
жүйелік
тұрғыдан
қараудың
негізгі
принциптері
не көшпес
бұрын,
алдымен
жүйе
(система)
дегенге
анықтама
беру керек.
Жүйе - өзара байланыста болып, белгілі бір тәртіпке келтірілген
элементтерден тұратын, өздігінен дамитын және өзін өзі реттеп
отыратын күрделі тұтастық. Кез келген тұтас жүйенің ішкі табиғатын,
мазмұнын оны құрайтын элементтердің құрамы анықтайды. Қоғам -
әлеуметтік жүйе. Ал, әлеуметтік жүйе деп, негізгі элементтері
адамдар арасындағы өзара байланыстар мен қарым-қатынастардан
тұратын , өзара ықпалдасудан тұратын күрделі тұтастықты айтамыз.
Жекелеген адамдар және адам
топтарының арасында болатын
байланыстар, қарым-қатынастар және
өзара ықпалдасу тұрақты сипатта болады
және тарихи дамып, бір ұрпақтан екінші
бір ұрпаққа ауысып отырады.
Әлеуметтік байланыстар – фактілердің
жиынтығы. Ол белгілі бір адамдар немесе
адамдар тобының арасында нақты бір
уақытта бірлесе қызмет ету нәтижесінде
пайда болады. Ол байланыстар
объективтік қажеттіліктен туындайды
және белгілі бір мақсатты көздейді.
«ҚОҒАМ ЖӘНЕ ЖҮЙЕ

Сонымен,
Сонымен, қоғамның
қоғамның тұтастығын
тұтастығын осы
осы жоғарыда
жоғарыда айтылған
айтылған
әлеуметтік
әлеуметтік мәні бар байланыстар, қарым-қатынастар және
мәні бар байланыстар, қарым-қатынастар және
адамдардың
адамдардың өзара
өзара әсерлесуі
әсерлесуі қамтамасыз
қамтамасыз етеді.
етеді. Бұлар
Бұлар жеке
жеке
тұлғалардан
тұлғалардан жоғары
жоғары тұрады.
тұрады. Өйткені
Өйткені қоғамның
қоғамның әрбір
әрбір адамға
адамға
қарағанда бастапқылық сипаты бар. Адам өз өмірін бастағанда
қарағанда бастапқылық сипаты бар. Адам өз өмірін бастағанда
әлгі
әлгі айтылған
айтылған әлеуметтік
әлеуметтік қарым-қатынастар
қарым-қатынастар мен
мен байланыстарға
байланыстарға
тап
тап болады.
болады. Өзінің
Өзінің әлеуметтенуінің
әлеуметтенуінің барысында
барысында адам
адам оларға
оларға
араласады.
араласады.
ЖҮЙЕ 2 ТҮР

координаци субординац
я ия
Кооридинация
Кооридинация –– жүйенің
жүйенің тұтастығын
тұтастығын қамтамасыз
қамтамасыз ететін
ететін элементтер
элементтер
арасындағы
арасындағы белгілі бір келісім. Яғни, қоғам мүшелері бір-бірімен өзара
белгілі бір келісім. Яғни, қоғам мүшелері бір-бірімен өзара
келісімде
келісімде өмір
өмір сүрулері
сүрулері қажет.
қажет.

Субординация
Субординация –– тұтас
тұтас жүйедегі
жүйедегі элементтердің
элементтердің тең
тең емес,
емес, әркелкі
әркелкі
маңызынан
маңызынан туындайтын билеу және тәуелді болу қатынастары. Бұл
туындайтын билеу және тәуелді болу қатынастары. Бұл ––
қоғамда
қоғамда иерархия
иерархия бар
бар деген
деген сөз.
сөз. Ал,
Ал, қоғамның
қоғамның қалыптасып,
қалыптасып, дамуында
дамуында
биліктің маңызы орын алатындығы баршамызға мәлім.
биліктің маңызы орын алатындығы баршамызға мәлім.
ҚОРЫТЫҢДЫ

Әлеуметтануда қоғамға жүйе тұрғысынан қарау
детерминистік көзқараспен толықтырылады. Бұл теория
марксизмде айқын көрініс тапқан. Маркстік ілім
бойынша, қоғамның өзі экономикалық, саяси, әлеуметтік
және идеологиялық деген жүйелерге жіктеледі.
Олардың арақатынасы себеп-салдарлық байланысқа
негізделген. Яғни, әр жүйе өз алдына жеке дара емес,
керісінше, басқалармен өзара тығыз байланыста болады.
Марксизм бұл жүйелердің ішінде экономикалық жүйеге
басты орын береді. өйткені экономикалық жүйенің
негізінде материалдық игіліктер өндірісі қоғам
мүшелерін өмір сүруге қажетті алғышарттармен
қамтамасыз етеді. Бұл аталған жүйе қоғамның негізі
болып саналады және әлеуметтік, саяси, идеологиялық
салалармен өзара тығыз байланыста болады.

Ұқсас жұмыстар

Қоғам – жүйе ретінде

ҚОҒАМНЫҢ ТИПТЕРІ ЖӘНЕ АТҚАРАТЫН ҚЫЗМЕТТЕРІ

Әлеуметтану қоғам туралы ғылым

Саяси тұрақтылық және тұрақсыздық

Экономикалық әлеуметтанудың пәні

Экономикалық жүйелердің типтері

ДӘРІС Әлеуметтік әлемді түсінудегі әлеуметтану

Саяси жүйенің құрылымы

Әлеуметтанулық теориялардың даму кезеңдерін талдау

Бесінші саты

Пәндер