Аграрлық қатынастардың ерекшеліктері

Презентация қосу

Аграрлық қатынастардың
ерекшеліктері
Орындаған:Кидралин Наурыз
Жоспар:
1. Аграрлық қатынастардың мәні.
2. Аграрлық қатынастардың
ерекшелігі.
3. Ауыл шаруашылығының дамуы.
Аграрлық сала — бүкіл халық шаруашылығы
кешенінің бір бөлігі болып табылады. Аграрлы
деген ұғым латын сөзі («agraria» - жер деген
мағынаны білдіреді).
Жерді иелену және қолданумен байланысты
әлеуметтк- экономикалық қатынастарды аграрлы
қатынастар дейміз .

Ауыл шаруашылығы — материалдық өндірістің ең маңызды
түрлерінің бірі. Ауыл шаруашылығы халықты азық-түлікпен ж әне
өнеркәсіпті шикізаттың кейбір түрлерімен қамтамасыз етумен
айналысады.
Аграрлық қатынастар

Экономикалық дең гейі жоғары елдерде (АҚШ,
ГФР, Франция жә не т.б.) ғылым жетістіктері мен
агротехникалық шаралар кең інен қолданылуы
нә тижесінде мал шаруашылығы ө німдерінің
ү лесі жоғары. Мұ ндай жағдай кейбір
жекелеген дамушы елдерде де байқалуда,
бірақ оның басты себебі климаттың қолайсыз
ә серінен ө сімдік шаруашылығының ө ркен
жаюына мү мкіндіктің болмауы. Бұ л керініс
Таяу Шығыстың кейбір елдеріне тә н. Ө сімдік
жә не мал шаруашылығы тек қана ө зара
байланысып қоймай, олардың ө німдерін
өң дейтін ө неркә сіп салаларымен де тығыз
байланысты.
Б ұ л салалар арасындағы ө зара байланыс агроө неркә сіптік кешен (АӨ К)
арқылы жү зеге асады. Мұ ндай кешендер құ рылымы мен қуатына қарай
алуан тү рлі болып келеді жә не дамыған елдерде кең қанат жайған. Ал
дамушы елдерде олар жаң а-жаң а белең алып келеді.
Бұ л қатынастардың ерекшелігінің ө зі сонда , кө бінесе бұ лар
экономикалық жә не табиғи факторлардың ө зара іс- ә рекетімен, аграрлы
ең бек ө німділігін арттырудағы ө неркә сіп ролінің ө суімен анықталады.
Сондай-ақ жерді игеру жә не жерді қолданумен де ө те тығыз байланысты

Бү кіл халықтық референдумда 1995-ші жылы
30-шы тамызда қабылданған Қазақстан
Республикасы Конституциясында былай
делінген: «Жер жә не оның қойнауы , су
кө здері , ө сімдіктер мен жануарлар дү ниесі ,
басқа да табиғи ресурстар мемлекет
меншігінде
болады.Жер, сондай-ақ Заң да белгіленген
негіздерде , шарттар мен шектерде жеке
меншікте де болуы мү мкін » ( 6 бап, 3-ші
пункт
Осындай). заңғ а 1995-ші жылы 25-ші желтоқсанда қабылданған
Қазақстан Республикасының «Жер туралы» заң ын жатқызамыз.Онда
жерді иеленудің жә не жерді қолданудың детальдары дә йектілікпен
ашылған. Алдымен кез келген шаруашылық субъектілерін (ұ жымдық
немесе жекелеген) қызықтыратын нә рсе ауыл шаруашылығы ө ндірісі
жағдайының ерекшеліктері.
Осы ауыл шаруашылығы өндірісінің өнеркәсіп
өндірісінен біршама ерекшеліктері бар.
Біріншіден, мұнда басты өндіріс құрал-жабдығы жер болып табылады. Ауыл шаруашылығына
жарамды жер көлемі өте шектеулі. Одан басқа жерлерді: тундра, орман, тау, құм, су бассейндері,
қала және ауылдық тұрғындар қонысы, өнеркәсіп пен транспорт объектілері алады.

Үшіншіден ,кәдімгі өндіріс құралдарынан: мәшине, ірі құрылыстар, Екіншіден, ауыл
жабдықтардан жердің айырмашылығы сол, ол қайта өндіруге болмайтын шаруашылығына
өндіріс құралдары болып табылады.Егер оған қамқорлықпен дұрыстап қараса жарамды жерлер -
жақсаруы мүмкін. табиғи және
экономикалық (жасанды)
құнарлылығы бойынша
Бесіншіден, ауыл шаруашылығы ө ндірісі циклында Төртіншіден, ауыл
бөлінеді.
сезондық айырмашылық болады. Ауыл шаруашылық шаруашылығы
ө ндірісіндегі: сезондық мә шине мен жабдықтарда өндірісі процесіне
қолдануға кері ә серін тигізеді . Ауыл шаруашылық жердің сапасы ғана
әсер етіп
мә шинелері тек қана жерде жұ мыс істеген кезең де қоймайды, сондай- Алтыншыдан,
ғана қолданылады : сонда жылына 20 кү ндей, ақ табиғи аграрлық
сеялка 5-10 кү ндей, астық жинайтын комбайындар - факторлар – ауа- қатынастардың
10 -20 кү ндей, трактор паркі -50-60 кү ндей ғана райы, күннің тарихы басқа жерді
пайдаланылады .Сондықтан ө неркә сіпке қарағанда, ұзақтығы , жауын- (мейлі ол оброк,
негізгі ө ндірістік мерзім айналымы ә лде қайда жай шашын мөлшері
және жерде жұ мыс істеу
жү реді. Мұ нда ескіні жө ндеуге жә не жаң а ауыл температурадағы немесе арендалық
шаруашылығы мә шинелерін алуға қажетті құбылыстар да тө лем) қолданған
амортизациялық қор баяу қалыптасады. Осының ықпал жасайды . ү шін ақы тө леудің
барлығы резервтік жә не сақтандыру қорының ерекше
құ рылуын талап етеді. Егін болмаған жылдары ауыл экономикалық
шаруашылығы ө ндірушілері банкке несие ү шін, ал маң ыздылығын
мемлекетке субсидия ү шін қол жаюына тура келеді. барлығын
куә ландырады.
Ауыл шаруашылығының салалары

Мал шаруашылығы

Ө сімдік шаруашылығы
Балық аулау

Аң шылық

Омарта шаруашылығы
Ауыл шаруашылығының маңызы

Дүниежүзінде халқы ауыл шаруашылығының түрлі
салаларымен айналыспайтын бірде-бір ел жоқ. Ауыл
шаруашылығының барлық жерге таралуы оның алуан
түрлілігіне байланысты. Ғалымдар шамамен онын 50-
ге жуық түрін бөліп көрсетеді. Қ азіргі мәлімет
бойынша дүниежүзінде бұл салада шамамен 1,3 млрд-
тан астам адам еңбек етеді, оған ауыл
шаруашылығындағы шаруа отбасыларын қосатын
болса, онда ол көрсеткіш 2,6 млрд адамға жетеді.
Дүниежүзінде экономикалық белсенді халықтың (ЭБХ)
46%-ы осы салада еңбек етеді
басты өндіріс құрал-жабдығы
Жер жер болып табылады. Ауыл
шаруашылығына жарамды жер
көлемі өте шектеулі. Одан басқа
жерлерді: тундра, орман, тау,
құм, су бассейндері, қала және
ауылдық тұрғындар қонысы,
өнеркәсіп пен транспорт
объектілері алады.
Жер — бірегей өндіріс құралы:
сан жағынан ол шектелген, оны
жасанды түрде ұдайы өндіру
мүмкін емес; жер учаскелері
құнарлығы жағынан бір-біріне
ұқсамайды, яғни олардың табиғи
өндіргіш күштері өзгеше болады.
Ауыл шаруашылығы
экономикасы — экономика ғылымының ауыл
шаруашылығындағы өндірістік қарым-қатынастарды
зерттейтін саласы. Қ азақстанда ауыл шаруашылығымен
50 мыңнан астам фермерлік шаруашылық, 8 мыңдай
ауыл шаруашылығы кооперативтері, 500 акцион. қоғам
және 50-ден астам ұжымшар айналысады (1997).
Осындай шаруашылық құрылымы аймақтық
ерекшеліктерді жүйелеуді, өндіріс көлемін анықтауды,
шоғырландыру дәрежесін белгілеуді, еңбек пен өндірісті
ұйымдастыруды, экономикалық көрсеткіштерді
саралауды, ғылыми нәтижелер мен озық тәжірибелерді
талдауды, теориялық-практикалық мәселелерді шешуді
қажет етеді.
Ауыл шаруашылығы
кәсіпорындарының
жалпы санының 90%-тен астамын
құрайтын және жалпы ауыл
шаруашылық өнімінің 93%-ке
жуығын өндіретін отбасылық
фермерлік шаруашылықтар. Олар өз
кезегінде екіге бөлінеді:

а) Фермерлер өзінің отбасымен бірге
барлық өндірістік және экономикалық ә) Отбасылық - топтық, әдетте, ірірек
қызметке күнделікті басшылықты фермалар. Бұларға әріптестік және
жүзеге асыратын, тиісті капитал мен отбасылық корпорациялар жатады.
қажетті жұмыс күшінің едәуір бөлігін Олар ауыл шаруашылық
қосатын жеке отбасылық фермалар. кәсіпорындарды жалпы санының
Фермалардың жалпы санының 77%-ін 13%-ке жуығын құрайды және елдің
құрайтын мұндай отбасылық барлық ауыл шаруашылық
фермалар барлық өнімнің 59%-тен өнімдерінің 34%-ін өндіреді.
астамын өндіреді.
Назар аударғандарыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Қазақстанда аграрлық заңнамалардың даму тарихы

Еңбек өнімділігін арттыру туралы ақпарат

ФАО

Азаматтық құқық жайлы

Заң ұғымы мен оның түрлері

Қайта өрлеу философиясы

Халықаралық құқық

Мәдениет және өркениет ұтымдарынын жалпы аныктамасы

Әкімшілік құқықтық қатынастар субъектілері мен сипаттамалары

Қоғам дамуының сатылары

Пәндер