Бұршақ тұқымдастар

Презентация қосу

Бұршақ
тұқымдастар
Орындаған:
Қабылдаған:
Бұршақ тұқымдастар
Бұршақ – дәнді - дақылдар тобына жататын біржылды қ б ұрша қ т ұқымдас
өсімдік. Отаны - Оңтүстік-Батыс Азия деп саналады. Бұршақ – ерте заманнан
өсіріліп келе жатқан дақыл, оның тұқымы тас д әуіріндегі үңгірлерден табыл ған.
Бұршақтың түрлері өте көп. Бір гектар жерден 15-30 центнерге дейін өнім алынады.
Бұршақтың құрамындағы ақуыз басқа дақылдарға қарағанда к өп. Оны ң а қуызы
еттің ақуызымен бірдей, бірақ етті ң ақуызымен салыстыр ғанда же ңіл, тез сі ңімді,
пайдалы аминқышқылдарынан тұрады. Б ұрша қ құрамында аскорбин қыш қылы к өп
- 59 мг %, қант, крахмал, өзектер, С, РР, В тобы д әрумендері, каротин, минералдар
мен микроэлементтер бар. Бұршақтың нәрлілігі қартоптан 1,5-2 есе арты қ.
Бұршақ тұқымдастар
Бұршақ тұқымдастардың 12000 түрі бар деп
есептеледі. Оның 650-ге жуық түрі Қазақстанда
өседі. Бұршақ тұқымдас өсімдіктердің маңызды
ерекшелігі - тамыр түкшелері арқылы бос азотты
сіңіреді. Түйнек бактерияларының әрекеттен
тамыр жасушалары бөлініп, жасушалар саны
артады. Сөйтіп тамырда түйнекшелер пайда
болады. Өсімдік тіршілігін жойғанда топырақ
азотты заттарға кенеледі. Бұл түйнекшелер
өсімдікке де, топыраққа да пайдалы. Мұны
селбесіп тіршілік ету дейді. Астық
тұқымдастардан кейінгі ең көп таралған ағаш,
бұта, шала бұталы, шөптекті өсімдіктер тобы.
Бұршақ тұқымдастар
Бұршақ тұқымдас дақылдар топырақтағы
азотты көбейтеді. Жемшөпке себілген
дақылдарды жазда шабу арамшөптерді
азайтады.
Көп жылдық шөлтер топырақты органикалы қ
заттар-мен байытады, оны ң құрылымын
жақсартады, су және жел эрозиясынан
қорғайды, өсіп-өнген патогенді микроа ғзаларды
қүртады. СолтүстікҚазақстанның
қүрғақшылық жағдайында негізінен көпжылды қ
дәнді екпе шөп-терді, ал оны ң ішінде
құрғақшылыққа ең төзімділерін (еркекшөп)
пайдаланады. Көп жылдық екпе шөп қырты-
сындағы бидайдың астық өнімі, ықтырмалы
сүрі танап-қа қарағанда гектарына 2,3 ц
төмен, бірақ сүрі танаптан кейінгі екінші
бидайға қарағанда гектарына 0,7 ц жо- ғары.
Дәнді бұршақ
дақылдары
Жалпы сипаттамасы. Дәнді бұршақ
дақылары (асбұршақ, ноқат, ноғаттақ, бөрі
бұршақ, т.б.) дәнді дақылдардың үшінші
биологиялық тобын құрайды да, бұршақ
тұқымдасына жатады. Бұл дақылдардың
тұқымдарында 20-30% және одан да
жоғары мөлшерде ақуыз болады, ал бұл
дәнді астық дақылдарынан 1,5-3,0 есе
артық. Оның үстіне ақуызды заттар амин
қышқылдарының құрамы бойынша (лизин,
триптофон, т.б.) толыққұнды, жеңіл ериді,
адам мен жануарлар ағзаларымен жеңіл
қорытылады. Тұқымдар мен жемістерінде
ағзаның қалыпты қызмет істеуіне қажетті
көп мөлшерде көмірсулары (крахмал) және
әртүрлі дәрумендер (А, В, С, т.б.) де
шоғырланған.
Бұршақ тұқымдас өсімдіктерге
нитрагинді жұқтырудың тиімділігі
Бақылау вари- Қосымша ӨНІМ

Егепке алын- Тәжірибе Тиімді антындаш ор-
тәжі-
Дақылд ған өнім Саны рибелер % таша өнім Гектарына
ар
есебімен (гектарына ц ц есебімен %
есебімен)
1 2 3 4 5 6 7
Бұршақ көк 8 75 123,2 29,1 23,5
балаусасы
Люпин көк 14 100 232,9 154,1 66,1
балаусасы
дәні 9 100 10,5 2,2 20,9

Соя көк 2 100 79,5 15,5 19,1
балаусасы
дәні 26 70 12,9 1,6 12,3

Ноқат дәні 6 100 13,4 2,1 14,9
Беде пішені . 4 100 45,7 12,4 26,9
дәні . 3 100 1,9 1,1 57,9

Эспарце пішені 4 100 35,9 11,2 31,1
т
дәні . 3 100 6,0 2,8 46,6
Бұршақ тұқымдастар
Дәнді бұршақ дақылдары астық дақылдарынан бір қатар морфологиялы қ
ерекшеліктерімен де ажыратылады: тамыр ж үйесі кіндікті, к өптеген б үйір
тамыршаларын түзеді, топыраққа 1,5-2,0 м тере ңдікке дейін бойлайды.
Ұсақ тамыршаларында түйнектер орналасқан ж әне оларда азотты
байлайтын бактериялар дамиды. Саба ғы әр түрлі де ңгейдегі біріктілігімен
ерекшеленеді: біреулері (но қат, майб ұрша қ, т.б.) тік өскен қалпын
сақтайды, ал басқаларында (асбұршақ, жасымы қ, но ғатты қ, т.б.)
жапырылғыш, тұның өзі егін жинауда үлкен қолайсызды қ тудырады.
Жапырақтары құрылысына қарай үш топқа бөлінеді: біріншісі- қауырсын
жапырақты өсімдіктер (асбұршақ, атбас бұршақ, ноғатты қ, т.б.), екінші-
үштік жапырақтылар (майбұршақ, үрме б ұршақ) ж әне үшіншісі- сауса қ-
салалы жапырақтылар ( бөрі бұршақ). Гүлдері б ұрыс пішінді, бестік т үрде
болады. Жемісі – әр түрлі көлемде ж әне пішінді б ұрша ққап. Б ұрша қ
дақылдарының кейбіреулерінің (асбұршақ, жасымы қ, т.б.) жемістері піскен
кезде жарылады да, тұқымдары шашылып, асты қ өнімін т өмендетеді.
Тұқымның көлемі мен түсі де әр түрлі.

Ұқсас жұмыстар

Құлқайыргүлділер тұқымдасының жемісі

Раушангүлділер тұқымдасы. Бұршақ тұқымдастар

Жан қиналмай жұмыс бітпес, талап қылмай мұратқа жетпес бітпес, талап қылмай мұратқа жетпес

Құлқайыр гүлдер тұқымдасы

Құлқайыргүлділер тұқымдастары

Ауыл шаруашылығында қолданатын бактериалды препараттар туралы ақпарат

Минералды заттар. Тағам өнімдерінің гигиенасы

Бұршақ тұқымдастарының негізгі зиянкестері

Ауыл шаруашылығында қолданылатын бактериалды препараттар жайлы

Биологиялық препарат түрлері

Пәндер