МАҚТА ӨСІРУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Презентация қосу

МАҚТА ӨСІРУ
ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Орында ғ ан: Ж ұ маханова Н.
Тобы: АП-10-1к1
Қ абылда ғ ан: Еркеева Т.
Мақта – морфологиялық
сипаттамасы
• Мақта (Gossypium L.) - Құл қайыр
тұқ ымдасына (Маlvасеае) жататын
көпжылдық тропикалық б ұта.
• Біздің елімізде ма қта біржылды қ өсімдік
ретінде егіледі, биіктігі - 1-1,5 м. Ма қтаны ң 2-
2,5 м тереңдікке кететін және топыра қты ң к өп
аумағын алып жататын кіндікті тамыр ж үйесі
бар. Сабағы - тік, с үректенген, б ұта қтанады,
әсіресе төртінші-бесінші жапыра қтан кейін.
Өсімдіктің өркені - г үлі немесе жемісі жо қ
моноподиальді ( өскіш) ж әне симподиальді
(жемісті). Соңғысыны ң буынаралы қтары
қысқа, жемісті б үршікпен ая қталады
(бұтақтанудың шектік типі), немесе
буынаралықтары біршама ұзар ған, жеміс
бүршіктерімен (б ұтақтануды ң шектік емес
типі). Шектік типте б ұта қтанатын сорттары
бұтақтарының формасы қосылған,
пирамидальді; шектік еместіктердікі -
тармақталған.
Мақта шаруашылығы
• Мақта шаруашылы ғы өте ертеден
дамып келеді. Жыл санау ға дейін
3000 жылдан бері мақта
шаруашылығымен Үндістан
шұғ ылданып келеді. Шитті ма қта
біздің республикадан бас қа
Өзбекстанда, Түрікменстанда
өсірілуде. Өйткені ма қта - жылу,
жарық сүйетін өсімдік. Ма қтадан мол
түсім алу үшін 15-170С температура
қажет. Көлеңке түспейтін, топыра ғы
тыңайтылған жерде өскен қоза
қауашақтарының әрқайсысынан 7
грамға дейін таза ма қта алу ға болады.
Мақтаны бір үлескіде жылма-жыл
екпей, жоңышқа егістігімен
алмастырудың маңызы зор.
Мақтаның негізгі түрлері.
• Жер шарындағы көптеген ма қта т үрлеріні ң ауыл
шаруашылығы өндірісіндегі бес-а қ т үрі м әдени
өсімдік. Оның ішінде б ұрын ғы Ке ңестер
Одағында екі түрі ғана ендірілген болатын:
кәдімгі, немесе мексиканды қ -G. Hirsutam L. ж әне
перуандық (египеттік) G. Barbadense L. Со ңғысы
өте жылусүйгіш, вегетациялы қ кезе ңі де өте ұза қ.
• Қазақстанда егілетін ма қта сорттары к әдімгі,
яғни, мексикандық т үрге жатады.Ма қтаны ң б ұл
түрінің талшығы - ақ, ұзынды ғы 30-35 мм, ал
шығымдылығы 30-35%.
• Қазақстанда өсірілетін ма қтаны ң БД-1, Егемен 10,
Мақсат, Мақтарал 4005, Пахтарал 3031, Пахтарал
3044 және С-4727 сорттарыны ң барлы ғы да
Оңтүстік Қазақстан облысында
аудандастырылған. Оны ң С- 4727 сорты ғана
соңғ ы кездері Қызылорда облысыны ң о ңт үстігіне
аудандастырылып, өсіріле бастады.
Тұқымды себуге дайындау
және себу жұмыстары
• Мақтаны егістік жер топыра ғы 12-14°С жылы ғанда
себе бастайды. Жылыма ған топыра ққа себілген
тұқ ым шіриді де өліп қалады. Себер алдында ма қта
тұқ ымының физиологиялы қ пісіп жетілуі үшін, оны
жылы ауамен 6-10 к үндей өң дейді. Ауру
қоздырғыштарды жою ма қсатында егістік
материалды д әрілейді. Гоммоз бен тамыр шірігіне
қарсы 34 %-ды қ витавакс 200 ФФ (4 л/т), немесе 20
%-дық сұңқ ар 3 (2 л/т) қолданады. Себетін к үні
тұқ ымды 8-10 сағаттай суда ұстайды. Ма қтаны
кеңқ атарлы (60-70 см) немесе шаршы- ұялы (60x60,
45x45, 60x45, 60x30 см схемасында, ұяда 2-3
өсімдік) т әсілдермен себеді.
• Тұқ ым себу мөлшері себу т әсіліне байланысты:
гектарына шаршы- ұялы т әсілде - 45-55, ал
кеңқ атарлыда 90-110 кг т ұқ ым ж үмсалады. Себу
тереңдігі топырақ типіне байланысты 3-5 см.
Тұқ ымның мұндай таяз орналасуы өсімдікті ң т ұқым
жарнағының топырақ бетіне шы ғатынды ғынан.
•
Егістікті күтіп баптау
• Мақта бос, м ұқ ият өңделген танаптарда жа қсы
өсетіндіктен к үтіп-баптау ж ұмыстары к өк шы қпай
тұрып топыра қ бетіндегі қабырша қтарды жою үшін
жеңіл тырмамен немесе ротациялы қ
шабықтауышпен егіс топыра ғыны ң бетін
қопсытудан басталады. Өсімдік к өгі шы ққаннан
кейін қатараралы қтарды өңдейді, ұяда ғы ж әне
қатардағы өсімдіктерді сиретеді. Ма қта өсімдігіні ң
орналасу жиілігі айма қ, топыра қ ж әне сортына
байланысты гектарына70 мы ңнан 120 мы ңға дейін.
Әрі қарайғы күтіп-баптау суар ған ға дейінгі ж әне
суарғаннан кейінгі 8-10-12 см тере ңдікке қабатпен
қопсыту мен үстеп қоректендіруді үйлестіре ж үргізу.
• Мақтаны ң гүл мен қауаша қ т үзуі к үзді ң е ң ая ғына
дейін болатынды қтан, оны ң негізгі саба ғы мен осу
бұтақтарыны ң ұшын шырпиды (Т-28Х4 тракторы
мен КРХ-4 қопсыт қышына тіркелген 4ВХ-4
құралымен). Бұл есуді то қтатып, ыл ғал мен қоректік
заттарды ң қауаша қтар ға қарай а ғылуына, оларды ң
пісуін тездету ж әне өнім мен оны ң сапасын к өтеруге
қажет шара болып есептелінеді.

Ұқсас жұмыстар

Талшықты дақылдар

Мақта маңызы, өсіру технологиясы

МАҚТА ӨСІРУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ ТУРАЛЫ

ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫ МАҚТАРАЛ АУДАНЫНЫҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ

Ауыл шыруашылығы

ӨСІМДІК МАЙЛАРЫ МЕН ЖАЛПЫ МАЙЛАРДЫҢ ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Кілем тоқу өнері

Дәнді тоқ әдісімен өсіру

Өнеркәсіпте қолданылатын дрожжилар

Өсімдіктердің биотехнологтардың қадағалауынан шығып кету қауіпі

Пәндер