ЖАНУАРЛАР МОРФОЛОГИЯСЫ

Презентация қосу

ЖАНУАРЛАР
МОРФОЛОГИЯС
Ы

Орындаған: Ендібаева Ф., Даулетов С.,
Ділдәбек Б., Иса А.
Тобы: АП-12-7к3
Қабылдаған: Ермекбаева Р.Ж.
Жануарлар морфологиясы
• «Морфология» терминін тірі жануарлар организмдеріні ң сырт қы
дене бітімі мен пішінін, ішкі құрылысы мен даму за ңдылы қтарын
зерттейтін ілімнің атауы ретінде бірінші рет 1817 жылы немісті ң
ұлы ақыны және табиғат зерттеушісі Иоган Вольфганг Гете
ұсынды.

• Морфология – жануарлар организмдеріні ң сырт қы дене пішіні
мен ішкі, көзге көрінетін ірі ж әне арнайы аспапсыз к өзге
көрінбейтін ұсақ құрылымдарының (ұлпаларыны ң, м үшелеріні ң,
мүшелер жүйелерінің) құрылысын зерттейтін биологияны ң ірі
саласы. Ол биология ғылымдарыны ң негізгі салаларыны ң бірі
ретінде зоология, физиология ж әне экология ғылымдарымен
тығыз байланыста дамиды.
Жасуша теориясы
• Жасуша теориясы - барлы қ тірі таби ғатты ң
біртұтастығыны ң д әлелдемесі. Ол биологияны ң
дамуында ғана емес философияны ң дамуына да
әсер етті. Ф.Энгельс оны ХIХ ғ. үш ұлы
жаң алығы деп жо ғары ба ғалады (энергияны ң
тұрақтылы қ заңы, Дарвинні ң эволюциялы қ ілімі).
20 жылдан кейін немісті ң ұлы д әрігері Рудольф
Вирхов клетка клеткадан ғана пайда болады
деген толы қтыру енгізді.

• Жасуша мен ұлпаларды ң жалпы морфологиясын
оқ ып ү йрену оны ң зерттеу әдістеріні ң дамуына
байланысты. Негізгі зерттеу әдісі
-микроскопиялы қ әдіс.

• Жасуша құ рылысы. Чех ғалымы Пуркинье 1840
жылы жасушаны ң ішкі құ рамын белгілеу үшін
«протоплазма» деген терминді ұсынды.
Протоплазма клетканы құ райтын тірі зат –
кариоплазма мен цитоплазма ға б өлінеді. Б ұл екі
терминді ғылым ға енгізген 1882 ж польшалы қ
ботаник Страсбургер.
Жасушаның маңызды
органоидтары.
• 1.Эндоплазмалық
тор.
• 2.Гольджи аппараты
және секреция.
• 3.Лизосомалар.
Вакуольдер.
• 4.Рибосомалар мен
ақуыз синтезі.
• 5.Митохондрияларм
ен пластидтер.
• 6.Жасуша
орталығы.
Митоз
• Митоз (грекше mitos-жіп), кариокинез (грекше karyon- ядро, kinesis - қоз ғалыс)
немесе жасушаны ң тікелей емес б өліну т әсілі. Митоз т өрт кезе ңнен т ұрады: профаза,
метафаза, анафаза, телофаза. Митоз бен мейоздан бас қа жасушаны ң б өліну т әсілі –
эндорепродукция, о ған эндомитоз бен политения жатады. Репродукцияны ң б ұл
типтерінде жа ңа ядроларды ң пайда болуы мен жасуша денесіні ң б өлінуі ж үрмейді.
Онда жасуша саны к өбеймейді, хромосомаларды ң өсуі мен репродукциясыны ң
нәтижесінде протоплазманы ң синтезімен жасуша массасыны ң артуы бай қалады.
Мейоз
• Мейоз – (грекше meiosis – азаю)
митоздың ерекше формасы.
Бөлінудің бұл түрі жыныстық
жолмен көбейетін
эукариоттарға тән. Ұрықтану
кезінде гаметалардың ядролары
міндетті түрде қосылады, соны ң
нәтижесінде зиготада ДНК мен
хромосомалардың саны екі
еселенеді. Сондықтан
жыныстық жасушалардың
түзілуі кезінде
хромосомалардың саны екі есе
кемітетін механизм болуы
керек.
Мембрана
• Мембрана жасушаның ішкі құрамын сырт қы ортадан б өліп отырады,
клеткаға суды, кейбір иондарды ж әне қажетті субстраттарды өткізеді,
клеткада бөлінетін өнімдер сырт қа мембрана ар қылы шы ғарылады,
мембрана клетканы ң қор ғанышы ж әне ішкі ортаны ң т ұра қтылы ғын
қамтамасыз етеді. Шы ғу тегі, құрылысы, функциясына қарай мембраналар
бірнеше топқа бөлінеді: плазмалы қ, ядролы қ, миелин қабы қшасы, вирус,
бактерия, эндоплазмалы қ тор, митохондрия, хлоропласт мембранасы.
Эмбриология
• Эмбриология (грек.
еmbryon - ұрық, эмбрион)
ұрықтың пайда болуы мен
қалыптасуын және оның
даму заңдылықтарын
зерттейтін ілім. Ұрықтану
нәтижесінде пайда болған
әрбір организмнің, оның
пайда болғаннан
тіршілігінің соңына
дейінгі жеке даму тарихын
онтогенез деп атайды.
Функциялық классификация
• Жануарларды ң к өпшілігінде эпителийді ң мына типтерін ажырату ға болады:
• 1. Жабушы тері эпителийі.
• 2. Кілегей қабы қшаларды ң эпителийі.
• 3. Денені ң екінші қуысын астарлап т ұратын серозалы қ қабы қшаларыны ң эпителийі (плевралы қ,
перикардиялы қ ж әне құ рса қ қуыстарыны ң).
• 4. Ішкі м үшелер паренхимасыны ң эпителийі (альвеолалы қ, б үйрек эпителийі, гонадалар мен
бездердің эпителийі т. т.).
Морфология - ғылымы
• Морфологияны ң ғылым ретінде дамуына ж әне оны ң терминологиясыны ң қалыптасуына К өне
Грекия ғұ ламалары (Алкмеон, Демокрит, Гиппократ т.б.) үлкен үлес қосты. Б ұларды ң ішінде
адамзат тарихында бірінші болып ғылыми анатомияны ң негізін қала ған ғалым б.з.д. VI
ғасырдың со ңында, V ғасырды ң басында өмір с үрген д әрігер ж әне философ Кротонды қ Алкмеон
болды. Ол жануарларды ғылыми ма қсатта ал ғаш рет сойып зерттеп, дене м үшелеріні ң жануарлар
организміндегі ма ңызы туралы сол заман ға сай тере ң ма ғыналы ғылыми т ұжырымдар жасады.

Ұқсас жұмыстар

СЕПСИСТІҢ ПАТОЛОГИЯЛЫҚ МОРФОЛОГИЯСЫ

Сорғыштар - адам паразиттері

Вирустардың құрылымының ерекшеліктері

Энтеровирустардың этиологиясы

Тырыс қақтың микробиологиялық диагностикасы. Тырысқақ вибрионы. Кампилобактериялар Геликобактерияла

Листериялар. Морфологиясы, физиологиясы, антигендері Экологиясы. Балалар патологиясында алатын орны. Иммунитеті. Лабораторлық диагностикасы. Профилактикасы мен емі

Жыныс жасушаларының құрлысы және дамуы

Саңырауқұлақтар және қыналардың фармациядағы маңызы

КҮЙІСТІЛЕР АВИТЕЛИНОЗЫ

Экология пәні және оның мазмұны

Пәндер