Қой шаруашылығы гигиенасы

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік университеті

Презентация
«Қой шаруашылығы
гигиенасы»
Орындаған: Айдар Р. Есен М. Тұрдыбек Б.
Тобы: АП-14-7к2
Қабылдаған: Абдулаиева А.

Шымкент 2015ж
Жоспар
1. Қой шаруашылығы
2. Қой өсіру құрылыстары
3. Қой шаруашылықтарының өсіру аймақтары
4.Қойларға арналған қоралар және оларға
қойылатын гигиеналық-санитариялық талаптар
5. Қошқарлар гигиенасы
6. Аналық қойлар гигиенасы
Қорытынды
Қой шаруашылығы
Қой өсіру қазақ халқының ата кәсібінің бірі болып табылады. Т өрт т үлік малды ң ішінде
жылқы мен қойға ерекше мән берген қазақ халқы қой жаюдың, оны көбейту мен т ұқымын
асылдандырудың өзіндік әдіс-тәсілдерін қалыптастырған. Мал ш-на қолайлы таби ғи
ортаның мол болуы, соған орай қыстау, көктеу, жайлау, күзеумен байланысты к өшпелі өмір
салтының орнығуы қазақ халқының дәстүрлі Қ. ш-н берік қалыптастырғандығының
айғағы. Қазақстанда негізінен қылшық жүнді қазақы қой өсірілді. 19 ғ-ды ң соңына қарай
Ақмола, Семей, кейінірек Торғай және Жетісу өңіріне орыс шаруалары меринос қой
тұқымдарын ала келді. 1913 ж. қазіргі Қазақстан жерінде 19,6 млн. уа қ мал болды.
Қой өсіру құрылыстары
Қой өсіру құрылыстардың арнайы (қора-
жайлардың) болуын талап етеді. Оларда қыста
және ерте көктемде төлдейтін саулықтар ға
арналған жылы күркесі бар бөліктер (т өлдеу
бөлмесі), асыл тұқымды қощқарларға арналған
бөлік, жынысы мен жасына қарай әрт үрлі қой
бөліктері (қоралары) болады.
Есепті температурасы -10°С жо ғары аудандарда
жеңілдетілген жобадағы қой қоралары салынады.
Бұл құрылыстар:
1.Малға пана болатын уақытша т үрінде (катондар);
2.Төбесі бір жағына қарай е ңіс жабыл ған (о ған
ашық азықтық алаңда жапсарлай салынған) үш
қабырғалы база;
3.Маусымдық және жиналмалы ала ңдар;
4.Қолдан ұрықтандыру пункті (жеке үй немесе қой
қорасы бар блок);
5.Азық сақтайтын орын;
6.Шаруашылық құрал-саймандарына арналған
орындар және т.б.
Қой шаруашылықтарының
өсіру аймақтары
Қой шаруашылығының дүниежүзіндегі аса
ірі аймағы — Аустралияның шөлейтті
аудандары. Қойдың басым көпшілігі жеке
иелерге немесе компанияларға қарайтын ірі
қой шаруашылығында өсіріледі. Ондай
шаруашылықтар "шипстейшнз" деп аталады.
"Шипстейшнз" ондаған, кейде тіпті жүздеген
мың гектарды алып жатады. Оның ең
үлкенінің ауданы 2 мың км²-ден асады.
Мұнда бір мезгілдегі қой басы 10—20, тіпті
50—100 мыңға дейін жетеді. Қой бүкіл жыл
бойы табиғи жайылымдарда жайылып
бағылады. Көбінесе жоғары сапалы жүн
беретін биязы жүнді қой тұқымы —
Аустралия мериносы өсіріледі. Гоулберне
қаласында осы қойға "Үлкен Меринос" деп
аталатын ескерткіш орнатылған.
Қойларға арналған қоралар және
оларға қойылатын гигиеналық-
санитариялық талаптар
Қой фермаларының құрылыстары негізгі (қой қора, жылы к үрке, бастырма-база,
карантин мен санитариялық бөлме) және қосал қы ( қойды тоғытатын орын,
изолятор, мал азығын сақтайтын орын мен басқа да малды орналастыру ға
тікелей байланысы жоқ объектілер) болып бөлінеді.
Солтүстік аудандарда көлемі шағындау қой қораларын Г әрпі тектес
оңтүстіктегілер П әрпі тектес үлгіде салады. Қой қорасыны ң жел өтінен ы қтау
жағына ашық база жасайды. Оны биіктігі 2 метр қоршаумен ты ғыз коршап,
көліктің кіріп-шығуына қақпа орнатады. Қой қорасын салу ға аз жылу еткізетін
материалдарды пайдаланады.
Қой қораларының басым көпшілігінің еденіне ты ғыздал ған саз
топырақ пен қиыршық тастар, ал солтүстік аудандардағы
шаруашылықтарда тақтайлар пайдаланылады.
Қой қораларындағы еденге жылына 1-2 мәрте ауыстырып
отыратын сабан төсеніш төселеді.
Катондардағы ауа әрдайым таза болады, зиянды газ
жинақталмайды. Тіпті қатты аяздың өзіңде ондағы ауаны ң
микроклиматты қалыпты ұстау қой жүнінің өсуі мен сапасына
игі ықпалын тигізеді.
Қошқарлар гигиенасы
Саулықтардың ұрықтануы және алынатын қозылар саны асыл
тұқымды қошқарлардың денсаулық жағдайына және олардан
алынған ұрық сапасына байланысты болады.
Ұрыққа түсетін қошқарларды және сыналатын қошқарларды
уақытында індетті ауруларға, әсіресе жыныс жолы арқылы таралатын
(бруцеллез, инфекциялық эпидидимит, жұқпалы түсік және т.б.)
ауруларға тексеріледі. Сырттан әкелінген асыл тұқымды
қошқарларды 30 тәулікке, ал шетелден әкелінген қошқарларды 60
тәулікке карантинге қояды. Карантин кезінде малды диагносгикалық
тексеруден өткізеді. Жұқпалы ауру анықталған жағдайда aypy
қошқарларды оқшаулап, ветеринариялық нұсқауларға сәйкес шаралар
қолданылады.
Ұрықтануға қошқарларды 12-15айлық жасынан (тез өсетін тұқым)
және 1,5-2,5 жасында (кеш өсетін тұқым) пайдалана бастайды. Қолдан
шағылыстыру кезінде 1 қошқар 50-70 саулықты, ал қолдан
ұрықтандыру кезінде 300-700 саулықты ұрықтандыра алады. Ұрық
алар алдында күпекті жуады. Оның сыртын жылы сумен жуып,
орамалмен немесе бір рет қолданылатын сүлгімен сүртеді.
Аналық қойлар гигиенасы
Толық кұрамды азықтандыру - жақсы қоңдылықта ұстаудың
қойдың төлдегіштігі мен сүттілігін, жүнділігін арттырудың
биологиялық негізі болып табылады.
Қойлар әртүрлі мал азығын: жоңышқаны, бедені, әртүрлі
шөпті, сабанды, топанды, қант кызылшасын, күнжараны,
бұрышты, ұрпақты және басқа да азықты сүйсіне жейді.
Малды шағылысуға 1,5-2 ай қалғанда жармаланған
арпамен, сұлы ұнымен, жүгсрімен жәнс басқа да биологиялық
құнарлы азықтармен азықтандырса, төлдегіштігі 10- 30
пайызға дейін артады. Буаз саулықтар минералдық азықты
көп мөлшерде қажет етеді, оның үстіне төлдейтін уақыты
жақындағанда кальций мен фосфорға қажеттілігі он есеге
дейін артады. Рационға кальций, фосфор, кобальт, йод, мыс,
темір, марганец, А, Д, Е витаминдері жетіспесе әлжуаз,
тіршілікке бейімі аз төлді туып, саулықтың сүттілігі
төмендейді.
Саулықтарды сүрлеммен азықтандырғанда сүттілігі 15-22
пайызға, қырқылатын жүннің мөлшері 20 пайызға артатыны
белгілі.
Қорытынды
Қой (лат. Ovis aries) – қуысмүйізділер тұқымдасына жататын, к үйіс
қайыратын жұптұяқты мал.
Қой неолит дәуірінде қолға үйретіле бастаған жабайы қойлардан (ар қар
және муфлон) шыққан.
Дүние жүзінің 170-тен аса елінде 650-дей қой т ұқымдары мен т ұқымды қ
топтары бар. Қойдың дене ұзындығы 60 – 110 сантиметр, шо қты ғыны ң
биіктігі 55 – 100 сантиметр. 12 – 15 жыл тіршілік етеді. 5 – 7 айлы ғында
жетіледі, 15 – 18 айында ғана күйекке жіберіледі. Саулы қтарыны ң буазды қ
мерзімі 145 – 155 тәулікке созылады. Көпшілігі жалқы, кейде егіз туады.

Ұқсас жұмыстар

Қойлар гигиенасы

Малды жазғы кезеңде күтіп бағу гигиенасы

Жылқылар мен түйелердің гигиенасы Қойлар мен ешкілердің гигиенасы

Терісі бағалы аңдар гигиенасы

Еңбек физиологиясының негізі

Ірі қара малдарының гигиенасы

Қой малын ұстаудағы орындарға қойылатын санитарлық - гигиеналық нормалар

Іңгендерді сауудың гигиенасы

Қой шаруашылығын өндірістік негізде дамытудың еліміздегі ұтымды мысалдары

Биотехнология мамандығы

Пәндер