Қойдың дене бітімі, сыртқы пішіні, ішкі құрылысы, биологиялық және өнімдік ерекшеліктері туралы

Презентация қосу

Презентация
Тақырыбы:
«Қойдың дене бітімі, сыртқы
пішіні, ішкі құрылысы,
биологиялық және өнімдік
ерекшеліктері»

Орындаған: Тойшы Р.
Жолтай Д.
Сағындықов С.
Тобы: АП-14-7к1
Қабылдаған: Ермекбаева Р.
Жоспар
• 1. Малдың өсіп-жетілуінің
ортақ заңдылықтары
• 2. Малдың дене бітімі
• 3. Ауылшаруашылық малының
дене бітімі, сыртқы пішіні және
ішкі құрылысы
• Қолданылған әдебиеттер тізімі
Малдың өсіп-жетілуінің ортақ
заңдылықтары
•Онтогонез (грек. on – табыс септігінің жалғауы, ontos – нағыз, нақты және генез) –
организмнің жеке дара дамуы. Онтогенез ұрық болып түзілуінен бастап, тіршілігінің
соңына дейінгі барлық өзгерістердің жиынтығы. Онтогенез терминін неміс биологы
Э.Геккель үсынған (1866). Онтогенез барысында дамып келе жатқан организмнің
жеке мүшелері өсіп, жіктеледі және бірігеді. Осы күнгі көзқарастар бойынша
Онтогенезге бастау болатын жасушаның ішінде организмнің одан әрі дамуын
анықтайтын белгілі бір тұқым қуалаушылық бағдарламасы – код түріндегі мағлұмат
сақталады. Бұл бағдарлама бойынша Онтогенез барысында ұрықтың әрбір
жасушасындағы ядро мен цитоплазманың әсерлесуі; сондай-ақ, ұрықтың әр түрлі
жасушалары мен жасуша кешендерінің өзара әрекеттесулері жүзеге асады. Тұқым
қуалау аппараты өзіндік белок молекулаларының синтезделуін кодтау (белгілеу)
арқылы морфогенетикалық процестердің жалпы бағытын ғана анықтайды, ал
олардың нақтылы жүзеге асырылуы белгілі дәрежеде (тұқым қуалаушылық нормасы
шеңберінде) сыртқы факторлардың әсеріне тәуелді болады. Организмдердің әр түрлі
топтарында Онтогенездің тұқым қуалаушылық бағдарламасының мүлтіксіз
орындалу деңгейі мен оның реттелу шегінің мүмкіншілігі мол.
Малдың дене бітімі
•Малды жәй көзбен бағалау әдісі деп, атына сәйкес оның сыртқы пішінін, әрбір
дене мүшесін көзбен көріп, қолмен ұстау арқылы өзіне ғана тән сыртқы
белгілерінің ерекшеліктеріне, жақсы-жамандығы туралы мәліметтеріне, өнімділік
сапасына, жалпы түр-тұлғасының үйлесімділігіне тиісті баға беру болып табылады.
Әдетте, әуелі малды алдынан, бүйірінен 1,5 – 2 метр қашықтықтан жалпы дене
мүшелерінің үйлесімділігін, аяқтарының орналасуын анықтайды да, содан кейін әр
дене мүшелерін, қажет болса қолмен ұстау арқылы, бағалайды.
•Бұл әдіспен малдың түр-тұлғасына, дене бітіміне, мықтылығына біршама әділ
баға беріледі. Бұл әдістің тағы бір ерекшелігі – кез-келген жерде, қосымша
құралсыз-ақ қолданылады. Бұл әдісті дұрыс қолдана білу үшін маманның тиянақты
түрде биологиялық, зооинженерлік білімі және бірқатар жылды қамтитын
тәжірибесі болу қажет, сонымен қатар бағаланатын мал тұқымының жасына,
жынысына, өскен жағдайына байланысты ерекшеліктерін жетік білуі керек.
Ауылшаруашылық малының
дене бітімі
• Малдың дене бітімі деп организмнің нәсілдік қасиеті мен
морфологиялық-физиологиялық құрылыс жиынтығы. Дене бітімі
ерекшеліктері малдың түр тұлғасын, өнімдік қасиеттерінен және
сыртқы орта әсерлеріне жауап әрекеттерінен білінеді. Қорыта айтсақ,
дене бітімі малдың жақсылығын да, жамандығын да
қалыптастыратын негіз, оның маңыздылығы осында.

• Малдың дене бітімінің негізгі қасиеттеріне мыналар жатады
• Организмнің бірлігі
• Әр түрлі ден мүшелерінің формасы мен көлемінің және қызметінің
организмінің бірлігіне сәйкес дамуы
• Нақтылы сыртқы орта жағдайларына бейімділігі мен орта өзгерісіне
бейімделу қабілеті
• Нәсіліне тәуелділігі
• Сыртқы орта жағдайына жалпы бағыныштылығы
• Белгілі бір өнім беруге бейімділігі
• Жұқпалы ауруға шалдығуға бейімділігіне қарсы тұруға төзімділігі.
• Әр мал тұқымының өніміне сай дене бітімі болады, ол сол жергілікті
өскен ортасына лайықты ортасына лайықты болады.
Сыртқы пішіні
• 1 – тұмсық; 2 – ауыз; 3
– танау; 4 – ерін; 5 –
мұрын; 6 – мұрын
ортасы; 7 – маңдай; 8 –
көз; 9 - құлақ; 10 –
мойын; 11 – иық
астындағы қатпары; 12
– шоқтық; 13 – иық; 14
– кеуде; 15 – кеуде
алды; 16 – алдыңғы
аяқ; 17 – арқа; 18 – бел;
19 – аш бүйір; 20 –
қабырға; 21 – алдыңғы
шат; 22 – қарын; 23 –
артқы шат; 24 – сауыр;
25 – сан; 26 – айыл; 27
Малдың ішкі құрылысы
Малдың ішкі құрылысы - зоотехния
ғылымының малдың дене бітімі мен өнімінің
ішкі физиологиялық, анатомиялық,
гистологиялық және биохимиялық құрылыс-
қызмет қасиеттерінің бірлестігін зерттейтін
саласы. Малдың ішкі мүшелерінің кұрылыс-
қызмет көрсеткіштері оның жас кезінде
келешектегі өнім бағытын, мөлшерін болжау
арқылы сұрыптау, қажет болған жағдайда
шыққан тегі мен нәсілдік касиеттерінің
үйлесімді анықтау үшін пайдаланылады. Бұл
мал тұқымын асылдаңдыру жұмысының
дәлдігін арттырып, нәтижесін жеделдетеді.
Малдың ішкі құрылысы ілімінде зерттелетін
мәселелердің кеңдігі мен терендігіне
байланысты түрлі гистологиялық,
биохимиялық, физиологиялық,,
цитогенетикалық, иммуногенетикалық, ж.б.
әдістемелер қолданылады. Қазіргі уақытта мал
сұрыптау мен жұп тандауда терінің, зәрдің,
қан мен сүттің, кариотиптің (хромосомдар
саны мен түрі), ДНК-нің (дезоксирибонуклеин
қышқьлының) құрылым-құрамының
көрсеткіштері пайдаланылады. Мысалы, мал
тұқымын асылдандыру жұмысы жоғары
дәрежеде жүргізілетін елдерде асыл тұқымды
Қолданылған әдебиеттер
тізімі
• 1. Байжұманов А.Б. Отарбаев А.
«Селекция сырлары» 1990
• 2. Садықұлов Т.С. Байжұманов А.Б.
«Мал өсірудің практикумы» 1997

Ұқсас жұмыстар

Қойдың дене бітімі, сыртқы пішіні, ішкі құрылысы, биологиялық және өнімдік ерекшеліктері

Малды дене бітімі, сыртқы пішіні және ішкі құрылысы бойынша бағалау және сұрыптау

Мал шаруашылығының маңызы

Қой жабайы тегі

Ауыл шаруашылық малының дене бітімі, сыртқы пішіні және ішкі құрылысы

Ауыл шаруашылығы малдарының конституциясы

Ағзаның конституциясы және оның патологиядағы рөлі

Анатомияны тірі адамда оқып білу әдістері: антропометрия. Дене бітімінің түрлері(типтері ) туралы

Анатомияны тірі адамда оқып білу әдістері: антропометрия. Дене бітімінің түрлері(типтері)

Шошқа тұқымдары

Пәндер