Биені қолдан ұрықтандыру

Презентация қосу

Биені қолдан
ұрықтандыру

Биені қолдан ұрықтандырғанда
Биені қолдан ұрықтандыру- биенің ұрықты жатыр қуысына жібереді,
күйге келгенін сыртқы жыныс оны резинка, немесе эбонитті
мүшелерінің өзгеруінен білеміз, катетормен жібереді, катеторды
оны жоғарыда жазғанбыз және шприцпен жалғастырады, немесе
күйеттеуші айғыр арқылы білуге де арнайы ампуланы пайдаланады.
болады. Тексеруді бие құлындаған Резинка катеторды жатыр
соң 5-6 күнен кейін бастау керек мойынына қолмен жібереді. Ал
және күнара тесеру қажет. Биені эбонитті катеторды 8-12 см
қолдан ұрықтандыруғанда ол күйге тереңдікте жатыр мойына кіргізіп
жақсы келгенде жүргізу керек, әр жібереді.Ұрықтандыруға 18-20
1,5-2 сөткеде тесеруді қайталау температурадағы жылытылған
қажет. ұрықты қолданады. Орта дозасы 20
мл.
Мегежінді қолдан ұрықтандыру
Жас мегежіндерді 10-12 айлығында салмағы
90-120 кг жетсе, ұрықтандыра береді, ал
негізгі мегежіндерді торайын бөлген соң-ақ
ертеңіне ұрықтандыруға болады.
Ұрықтандырар алдында олардың сарпайын
жылы сумен тазалап жуып сүртеді, ал ұрықты
арнайы жасалынған полиэтиленді баллон
катетр арқылы жібереді.

Әдетте шошқаны сұйытылған шәуетпен
ұрықтандырады, ұрық мөлшері шошқаның
тірілей массасына әрбір килограмына 1 мл
есебінде, бірақ 150 миллиметрден көп
болмауы керек. Осы мөлшердің ішінде. 3-5
млрд, тірі сперматозондтар болуға тиіс.
Ұрықты жіберер алдында 30-3500 дейін
жылытады.
Сиыр мен құнажынды
қолдан ұрықтандыру

Ұрықтандырғанда шәуетті
жатыр мойнына жібереді. Көптеген шаруашылықтарда Визоцервикальді әдіспен
Ол үш түрлі жолмен сиырды моноцервикальді ұрықтандыру
орындалады: а) шприц- әдіспен ұрықтандырады. Визоцервикальді әдіспен
Мұнда да бір рет қана
катетер мен қынап қолданылатын стерильденген ұрықтандырғанда сиыр
айнасын қолдану арқылы аспаптар қолданылады. қынап айнасын
ұстап тұрып қынап Қатырылған шәует бір доза (1- кіргізгеннен ауырсынады,
айнасын қолдану арқылы 1,5мл) полиэтиленді жыныс жолдары
(визоцервикальді әдіс); ә) қампимада болады. зақымдануы, сырттан
жатыр мойнын тік ішек Оны ыстық суда еріткен соң ауамен микроорганизмдер
арқылы ұстап тұрып мойнын кеседі де оған түсуі мүмкін. Сөйтіп
қынап айнасын қолданбай қысқартылған полистерильді қалай болғанда да,
катетерді қосып дайындап
катетрмен ұрықтандыру қояды. Содан кейін ұрықтану пайызы
(ректоцервикальді әдіс); полиэтиленді қолғап киген төмендейді.Соңғы 10-15
б) жатыр мойнын қынап қолды сыртын сабындап, жылда барлық
арқылы ұстап тұрып бір ақырындап қынапқа кіргізеді шаруашылықта сиырды
реттік аспаптармен де, жатыр мойнына жеткенше ректоцервикальді әдіспен
ұрықтандыру алға жылжыта береді. ұрықтандырып жүр.
(моноцервикальді әдіс) .
Қой-ешкіні ұрықтандырудағы арналған
құрал-саймандар
Малды ұрықтаңдыру мақсаты приборлар мен аспаптардың көмегімен жыныс органына
ұрық жіберу. Мұның өзі бес кезеңнен тұрады: аталық малдан ұрық алу, оның сапасын
тексеру, сұйылту, сақтау және ұрғашы малдың жыныс мүшесіне енгізу..

Қойдың қошқарға тоқтауы негізінен күзде өтеді, бұл маусым небәрі 35-40 күнге
созылады. Қашатын койларды күніне бір-екі рет (та ңертең ж әне кешғұрым) арнайы
дайындалған күйттеуші күйек байланған қошқарлар арқылы аны қтап б өліп алады.

Техник-ұрықтандырушы арнайы қашырылған қойдың сырға номерін ұрықтандырыл ған
күнін, айын, жылын және қай қошқардың ұрығымен ұрықтандырылғанын, ұры қтың
сапасын жазып, тіркеп отырады.
Күйіттеуші малды дайындау және
пайдалану
• Күйіттеуші аталық мал
дегеніміз күйге келген аналық
малды табу үшін,жыныстық
рефлекстері толық
сақталған,арнайы дайындалған
еркек мал.Күйіттеуші аталық
мал тек күйлеген малды тауып
қана қоймайды,ол сонымен
қатар аналық малдың
жыныстық қызметін
стимулдеуші,реттеуші ең
тиімді факторлардың бірі
болып саналады.
Ұрықтану
• Көптеген тірі жануарларда көбею жыныс
клеткаларының көмегімен іске асады. Бұл
клеткалар жыныс бездерінде: ұрғашы
малдардың клеткасы анальщ бездерде, еркек
малдыд клеткасы аталық бездерде дамиды.
• Ұрғашы малдардың жыныс клеткасын
«ұрықгық клетка», ал еркек малдардың
клеткасын «сперматозоидтар» деп атайды.
• Ұрықтану - ¥рық клеткасының спермамен
қосылуы, қысқаша айтқанда спермамен (еркек
малдьщ ұрығын) ұрғашы малдың жьшыс
органьша жіберу (табиғи жолмен немесе
қолмен салу арқылы). Спермареотаксис
(ағысқа қарсы қозғалу) қасиеті арқьшы ұрық
жолымен қозғалады.
• ¥рық клеткасы жарьшып шыққан
фолликулярлы сүйықга жатыр мойынынан
кіріп, ұрық клеткасьша қарай қозғалады.
Сөйтіп олар ұрық жолының үштен бір
бөлігінің жоғарғы бөлігінде қосылады.
• ¥рықтанған клетка (зигота) ұрық жолымен
жатырға қарай қозғалады, оның қозғалуына
ұрық жолы етінің жиырылуы (перис- тилька)
және әпителий қьшшығы (реснички) қозғалып
жәрдем етеді. Үрық жатырға 1-4 тәулікте жетіп,
ары қарай сонда өсіп жетіледі.
• Сары дене - фолликулярлы клетка овуляциядан
кейін, пайда болған фолликулярлы клеппка
бөлінеді, өседі жэне сары денешік безді
клеткасы-лютиновий клеткасына айналады.
Дэнекер клетканың ұпгга- рының
қабықшасынан сары дененің топтары пайда
болады. Ол жерге қан қүйылып, қан тамылары
өсіп тарайды. Лютиновая клетка фоликулярлы
клеткадан құрылысы, қызметі бойынша
бөлекше, оньщ кұрамында май сияқгы заттар
бар - липидтар жэне сары пигмент - ол сары
денені сары түске бояйды. Сары дене
ұрықгықшң сырт жағьша томпайып шығып
тұрады. Сондықган ұрықгықш сипалағанда
олар бұдыр-бұдыр болып білінеді.
ҰРПАҚТЫҢ ЭМБРИОНАЛДЫ ДАМУЫ
• ¥рпақтық клетка ұрықганғаннан кейін өзінің дамуын ұрық жолында бастайды, ол бөлшектеніп к өп клетка ға б өлініп
(12,13,14- суреттер) бластомерлерге айналады. Бөлшектену әсерінен ете көп мөлшерлерде бастомерлер пайда болып ол
жылтыр қабыққа оралады. Зиготаның осындай күйін морулла деп атайды. Өте майда бластомерлерді (сырт қы қабат
құрайтын) трофобласт (тамақгандырушы қабат) - деп атайды. Ал оте ірі бластомерлерді трофобластпен қоршал ған
эмбриобласт (зародыш) қабаты дейді. Бөлшектенгеннен соң жылтыр қабат жарылып, оның орнына трофобласт пайда
болады - кейін одан шу (плацент) пайда болады.
• Трофобласт протеолитикалық (еріткіш) қабілетке ие (фермент- тердің әсерінен) болғандықтан ол аналықтаң жатырыны ң
сілекейлі қабатын ерітіп, ұрықгың шуын жатыр қабатына бекітеді. Бірінші аптада ұрык трофобластты ң еріткіштік
әсерінен азықганады. Кейіннен үрық айнала-сына ұрықтық қабық пайда болвш ол жатырдьщ кілегей қабығымен
байланысады. Содан соң ұрықтың тамақтануы аналықтың қан тамьфларымен ұрықтың қан тамырларының байланысы
арқылы болады.
Плацент (шу), ұрықтың жолдасы - ұлпалардың (тканьдері ң) құрылымы ол
ұрықгың қан тамыры қабығынан жэне аналықтың жатырының кілегей қабы ғынан
тұрады, ол ұрықты тамакцен қамтамасыз етеді.
ҰРЫҚТЫҚ ҚАБЫҚТАР ЖӘНЕ ОЛАРДЬІҢ
ПАЙДА БОЛУЫ
• Буаздық кезінде «ұрық» үш қабат қабықпен қоршалған, сулы, зэрлі ж әне қан тамырлары болады. Онда құлынны ң жэне б ұзауды ң ұры қты қ
қабаты керсетілген.
• Сулы қабық (амион) - трофобласттан пайда болады ж әне е ң ішкі қабы қ болып табылады, онда ұры қ орналас қан. Оньщ ішінде к үйіс
малдарда түссіз, жылқыда қоңырлау сүйық бар, ол клегейлі қою больт келеді.
• Зәрлі қабық (аллантоис) - куықган пайда болады. Оны ң қуысына зэр жолы ар қылы (урахус) зэр жиналады. Т өл өскен сайын зэрді ң
мөлшері де өзгереді. Зәрлі қабықга кіндікгі ң қан тамырлары өтеді де қан тамырлары қабы ғымен қосылады.
• Қаитамыры қабығы (хорион) - трофобласттан пайда болады жэне е ң сырт қы қабат болып есептеледі, хорион ар қылы ұры қ (плод)
азықганады. Қантамыры емізіктерімен (ворсинки) қоршал ған. Кейінірек ол ұры қгы ң артериалы қ ж әне веналды қ капилярымен бірігеді.
Емізіктер (ворсинка) жатырдың кілегей қабы ғьша кірісіп (сі ңіп) криптер к үрайды. Крипге эпителий жо қ, хорион ворсинкасы дэнекер
тканьге кіріп кетеді - бүл десмохориалды планцента. Б үл к үйіс малдарда болады. Жыл қы мен шош қада б үр (ворсинки) жатыр кілегей
қабығына жанасады (29-сурет) - бүл әпителиохориалды деп аталады. Жырт қыш а ңдарда ворсинка тура эндотелиа ға ( қан тамыры
клеткасын) бұзып қан тамырьмен - жалғасады - б ұны әндотелио-
• хориалды плацента дейдІ.

I. Эпителиохориалды;
II. Десмохориалды;
III. Эндотелиориалды;
IV. Гемохориалды.
1-жатырдыц кілегей қабыргасының
эпителиясы; 2-крипт әпителиі; 3-
ворсинка эпителиі; 4-ворсинка
тамырлары; 5-жатырдың кіпегей
ңабыгының цан тамырлары; 6-
лакундар.
ҰРЫҚТЫҢ ДАМУЫ ЖӘНЕ ЖАТЫР ІШІНДЕГІ
ТАМАҚТАНУЫ
• Зигота жылтыр қабықгы жарып шыққанша өзінің прото- плазмасы ар қьшы тамактанады. Жылтыр
қабыкты жарьга шыққан соң Цкатырға шығып, жатыр безінің с үгі, секреттер б өлген әпителий клеткасы
секретгерінен, лейкоцидтермен және басқа да клеткалармен тромбо-пласт ар қылы тама қтанады.
• Сонымен, үрпақ (зародьпп) пайда болғанша сары уызбен (желток), кейін шуды ң (аналы қ плацента) қан
айналамы арқылы тамақганады.
• Жатыр қуысьшда ұрықгың дамуын екі кезеңге бөлуге болады: әмбрионды жэне төлді (плодный).
• Эмбрионды кезевде (буаздықгың бірінші айлы қ кезі) кейбір органдар (м үшелер) ж әне тканьдар пайда
бола бастайды, төлге үксау (плодный) кезеңі-үрықгың өсуі жэне оны ң дамуынан туған ға дейін.
• Кіндік жібі (кіндік) - ол кіндік тамырларынан, кіндік тесігінен жэне сары уыз қабынан т үрады. Ол
орталық және шеткі бөлімдерден күралады. Орталы қ б өлім сулы қабы ққа арнал ған екі кіндік
күретамырынан жэне екі көктамырдан қүралады.
• Шеткі бөлігі кіндік тамыры бүтагынан, кіндік қүлы ғынан жэне кіндік т өсегінен (ол зэрлі қабат қа
жалғасады) тұрады.
• Шу (аналық плацента) кан айналымы. ¥рпақган екі артерия қан тамыры - кіндік каналы үрпа қгы ң қан
тамырына барып майда тамырларға таралады (капилярлар ға) ж әне аналы қ қан тамырларьшен ты ғыз
байланысқа (контакт) түседі.
• Сол арқылы ұрпақ (плод) жуантамыры оттегімен жэне қоректік затгармен баиды. Венаньщ майда
тамырлары үлкен тамырларға жиналып, кіндік венасын қүрайды. Кі ңдік венасы ар қьшы аналы қ қан өсіп
тұрған ұрпаққа келеді. Сонымен, веналық қан здшақган аналы қ планцента ға артериямен, ал артериялы қ
қан аналық ұрпаққа венамен ағып келеді

Ұқсас жұмыстар

Биені қолдан ұрықтандыр

Жылқының көбею ерекшелігі

ҚОЛДАН ҰРЫҚТАНДЫРУ КЕЗІНДЕ

Малды ұрықтандыру

Қолдан ұрықтандыру

СИЫРДЫ ҚОЛДАН ҰРЫҚТАНДЫРУ ӘДІСТЕРІ

Акушерлік аурулар

ЖАНУАРЛАРДЫ ЖАСАНДЫ ҰРЫҚТАУ ПУНКТТЕРІН ҰЙЫМДАСТЫРУ

Жылқы малдарын азықтандыру және суару

Аталық қошқардың шәуетін саулықтарды экстракорпаралды ұрықтандыруға дайындау технологиясын жетілдіру

Пәндер