Қазақстан Республикасындағы сақтандыру компаниялары және олардың қызметін басқару

Жоспары

1. Сақтандыру қызметін мемлекеттік реттеуші орган ретінде.

2. Сақтандыру қызметіндегі тәуекел ұғымы.

3. Қазақстан Республикасының сақтандыру нарығының даму перспективалары.

Қазақстандық сақтандыру нарығының құрылымы оған қатынасушылар мен сақтандыру салалары арқылы көрсетілген.

Сақтандыру қызметі ҚР-дың Конституциясына, ҚР-дың Азаматтық Кодексіне, «Сақтандыру қызметі туралы» заңға негізделген нормативтік-құқықтық актілерменмен, сондай-ақ ҚР-дың басқа да нормативтік-құқықтық актілерімен реттеледі.

ҚРҰБ 2014 жылы қаржы ұйымдары қызметінің мәселелерін реттейтін нормативтік құқықтық актілерді жетілдіру бойынша белсенді жұмыс жүргізді. Норма белгілеу қызметі қаржы секторын реттеуді одан әрі дамытуға, қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз етуге және қаржы жүйесінің бәсекеге қабілеттілігін арттыруға бағытталды.

Соның іщінде Сақтандыру секторының қызметін реттейтін нормативтік құқықтық базаға өзгерістер мен толықтырулар енгізу сақтандыру секторын реттеудің жекелеген аспектілерін одан әрі басымдықпен дамытуға бағытталды. Атап айтқанда, 2014 жылы сақтандыру секторының реттеу базасына өзгертулер енгізілді. Олар:

2. Сақтандыру қызметіндегі тәуекел

Сақтандыру секторын дамытудағы ағымдағы сәйкессіздіктер тәуекелдерді сыртқы қайта сақтандыруға беруге, инвестициялық қызметті жүзеге асыруға, сақтандыру агенттеріне төленетін жоғары комиссиялық сыйақылардың сақталуына байланысты келеңсіз үрдістердің үдей түсуіне алып келеді.

Қайта сақтандыру тәуекелдері. Қайта сақтандыру арналары бойынша ресурстардың шамадан тыс әкетілуі сақтандыру секторын капиталдандырудың өсуін шектейді және жалпы сақтандыру нарығын толыққанды дамытуға кедергі келтіреді.

Сақтандыру резервтеріндегі қайта сақтандырушы үлесінің дұрыс бағаланбауы сақтандыру резервтерінің жеткіліксіздігі тәуекелінің туындауына негіз болады, бұл сақтандыру шарттары бойынша міндеттемелердің орындалмауына алып келуі мүмкін (1-график) . Сақтандыру резервтерін қалыптастыру кезінде көбінесе қайта сақтандырудың сақтандыру төлемдерін өтеу бөлігінде елеулі алып тастауларды көздейтін теңбе-тең және теңбе-тең емес талаптарын ескермейді. Жекелеген жағдайларда мұндай шарттар пруденциялық нормативтерді жақсарту мақсатында жасалады.

Сақтандыру резервтері және қайта сақтандырушының үлесі (млрд. теңге)

Инвестициялық тәуекелдер

Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының инвестициялық портфелінің жиынтық мөлшері 2014 жылы 10, 8%-ға ұлғайды (1-кесте), бұл негізінен орналастырылған салымдар есебінен және ҚР резидент эмитенттерінің мемлекеттік және мемлекеттік емес бағалы қағаздары, оның ішінде облигациялары көлемдерінің ұлғаюы есебінен орын алды. Бұл ретте сақтандыру ұйымдарының портфеліндегі шетелдік бағалы қағаздардың үлесі орташа алғанда 30, 0% төмендеді. Бағалы қағаздар құрылымында 2015 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 97, 3% облигациялар бар, сондай-ақ олардың көлемі 2014 жылы 6, 6%-ға ұлғайды.