Қалмақан Әбдіқадыров Қажымұқан хикаяты туралы ақпарат

Презентация қосу

Сабақтың тақырыбы:
Қалмақан Әбдіқадыров
«Қажымұқан» хикаяты
Мақ
саты
:

Білімділігі:
Білімділігі:
ҚҚалма
алмаққан
анӘӘбдібдіққадыров
адыров
««ҚҚажым
ажымұқ ұқан»
ан»
хикаятындағыыддүүниеж
хикаятында ғ ниежүүзізі ТТәәрбиелігі:
чемпионыҚҚажым
чемпионы ажымұқ ұқан
Дамытушылығғы:
Дамытушылы ы: рбиелігі:
М ұң айтпас ұ лыны ң
ан ООққушыларды
ушылардыңңіскерлік,
іскерлік,өөззбетімен
бетімен «Көөппбейнетті
«К бейнеттіңңзейнеті
зейнеті
Мұңайтпасұлының
өөмірімен ж жұұмысмысжасай
жасайбілу дағғдысын
білуда болатындығғын»
болатынды ын»ұғ ұғындыру
ындыруар арққылы
ылы
міріментаныстыру,
таныстыру, дысын
ббөөлімдеріні
лімдерініңңмазм
мазмұұныннын жетілдіру.
жетілдіру.ОйлауОйлауққабілетіні
абілетініңң шыдамдылыққ
шыдамдылы басққаағғаа
ққаа, ,бас
игерту;ал ған білімдерін
игерту;алған білімдерін дамуынаыыққпал
дамуына палетеетеотырып,
отырып, жаққсылы
жа сылыққжасау,
жасау,ққамамққорорболу,
болу,
бекіту. ққайырымды,
айырымды,әәділ болуғғааттәәрбиелеу
ділболу
бекіту. шығғармашылы
шы армашылыққ баулу,өөзіндік
ққаабаулу, зіндік рбиелеу
ккөөззққарасын
арасынққалыптастыру.
алыптастыру.
Сабақ бойтұмары:

Қалың бет ,бура түсті қара нардай,

Жұп-жұмар ,жуан діңгек,бойшаң дардай

Өзге жұрт ергежейлі ол келгенде,

Айбынды ,жолбарысқа болар пардай.

С.Сейфуллин
Сабақтың ерекшелігі
стратегиялық бағытта
жүргізіледі.
1. «Түсіну» стратегиясы.
Қ.Әбдіқадыровтың өмірінен
хронологиялық кесте
Мерзімі Болған оқиғалар

1903 жыл

1925 жыл жыл

1928 жыл

1935-51 ж.ж.
1954, 1956,
1959 ж.ж.
1970 жылы
1935, 1936,
1937ж.ж.
2. «Түсіну» стратегиясы.
Қ.Әбдіқадыровтың өмірінен
хронологиялық кесте
Мерзімі Болған оқиғалар
Қазіргі Қызылорда облысы, Шиелі ауданы,
1903 жыл
Шиелі кентінде дүниеге келген
Алғашқы “Сырдария” деген өлеңі “Еңбекші
1925 жыл жыл
қазақ” газетінде жарияланған
Тұңғыш өлеңдер жинағы “Жалшы” деген
1928 жыл
атпен жарық көрді
“Май”, “Батыр”, “Сәтбаев”, “Еділ-Дон”,
1935-51 ж.ж.
“Келес қызы” поэмалары жарық көрген
1954, 1956,
“Қажымұқан” повесі қайта басылды
1959 ж.ж.
1970 жылы “Қажымұқан” повесі орыс тілінде жарық көрді
1935, 1936, “Алатаудың бауыры”, “Амантай”, “Тапқыш”
1937ж.ж. кітаптары жарық көрді.
1. «Түсіну» стратегиясы.
Сөздікпен жұмыс

Түсініксіз сөз Мағынасы

Қыламық Жұқалаң түскен қар

Сұйық зат құйып сақтайтын ағаш ыдыс,
Кеспек
бөшке
Кіреші Жүк тасушы

Бастырық Шөпті ауып кетпеу үшін басып тұратын
ұзын сырық
Жел үріп әкеп, біржерге үйіп кеткен
Күртік қар
,бекіп үлгермеген қар
Пұ т 16 кгилограмға тең
Шабата Талдың қабығынан тоқылған аяқ киім
1. «Түсіну» стратегиясы.
Сөздікпен жұмыс

Түсініксіз сөз Мағынасы

Қыламық Өлшем бірлігі. 16 килограмға тең

Кеспек Талдың қабығынан тоқылған аяқ киім

Сұйық зат құйып сақтайтын ағаш ыдыс, бөшке
Кіреші

Жел үріп әкеп, біржерге үйіп кеткен ,бекіп үлгермеген
Бастырық қар
Шөпті ауып кетпеу үшін басып тұратын ұзын
Күртік қар
сырық
Пұ т Жұқалаң түскен қар
Шабата Жүк тасушы
2. «Еркін жауап» стратегиясы.

- Мұқанның балалық шағы қайда, қандай жағдайда
өтті?
- Отыз пұт май қатырған кеспекті бала шанаға қалай
салды?
- Мұқан бір шана шөпті бай үйіна қалай жеткізді?
- Мұқанның ерекше күшін байқап, оған достық көмекке
келгендер кімдер?
- Добрый-Рабый, Лебедев дегендер кімдер?
- Лебедев мектебі Мұқанға нелерді үйретті?
-Қазақтың ата-анаға мейірімді болу өнегесі шығармада
қалай берілген? Мұқан бойында тағы қандай үлгі
қасиеттер көрінеді?
3. «Танып білу» стратегиясы.
Мақсаты: Шығарма мазмұнын қандай
деңгейді меңгергендерін пысықтау үшін
шығармадан үзінділер келтіру,
оқушыларға «Кімнің сөзі? Қай кезде
айтылды?» деген сұрақтар беру.
(«Семантикалық карта»)
Мұқан Қойма Масликов Иван Иван
басқарушысы Васильевич Лебедев

“Сен онда неге қарайсың?
Қарыңды күре де, тиісті
тиын-тебеніңді алып, құры.

-Жиырма тиынды мен
берейін.

- Жоқ деген атың
шананың үстінде, бір
атың шөптің артында
байлаулы, қожайын,
далада қалған еш нәрсе
жоқ

...Баланың күші менен
гөрі басым жатыр.
Мұндай жасымда менің
күшім бұл мөлшерде
болған жоқ еді.

-Ей, сонша тулағаның
не? Өзің үркек екенсің
ғой...
Дубный Мұқан Иван Лебедев Масликов

- Ағын су көлге құймай
дамылдай ма, мырзам.

-Бұл мені жығады. Білмей
жүрген бір әдісі бар еді, оны
үйренеді. Енді Иван біреу емес
– екеу.

- Самара балуаны Иван
Васильевичтің жіберген кісісі

-Мұқан енді көп ұзамай
Парижге жүреміз. Онда жер
жүзінің атақты балуандары
қатысатын болыпты

Мұңайтпасов , мұның
қалай, мейрамда неге
демалмайсың?

- Шақырыңдар
городовойды. Мына
шошқаға акт жасасын
Мұқан Қойма Масликов Иван Иван
басқарушысы Васильевич Лебедев

“Сен онда неге қарайсың? +
Қарыңды күре де, тиісті
тиын-тебеніңді алып, құры.

-Жиырма тиынды мен +
берейін.

- Жоқ деген атың +
шананың үстінде, бір
атың шөптің артында
байлаулы, қожайын,
далада қалған еш нәрсе
жоқ

...Баланың күші менен +
гөрі басым жатыр.
Мұндай жасымда менің
күшім бұл мөлшерде
болған жоқ еді.

-Ей, сонша тулағаның +
не? Өзің үркек екенсің
ғой...
Дубный Мұқан Иван Лебедев Масликов

- Ағын су көлге құймай
дамылдай ма, мырзам. +
-Бұл мені жығады. Білмей
жүрген бір әдісі бар еді, оны +
үйренеді. Енді Иван біреу емес
– екеу.

- Самара балуаны Иван
Васильевичтің жіберген кісісі +
-Мұқан енді көп ұзамай
Парижге жүреміз. Онда жер +
жүзінің атақты балуандары
қатысатын болыпты

Мұңайтпасов , мұның
қалай, мейрамда неге +
демалмайсың?

- Шақырыңдар
городовойды. Мына +
шошқаға акт жасасын
4. «Кубизм» стратегиясы.
Суреттеңіз

Талдаңыз
Қолданыңыз

ОРАЛУ
Мұқанның сыртқы түрі, мінез
құлқын суреттейтін тұстарды
шығарманың әр тұсынан
іріктеп алып, балуанның өсу
жолына мінездеме бер
«Қажымұқан» сөзін қолданып
бес жолды өлең құрастырыңыз
Әңгіменің
композициялық
Құрылысына талдау жасаңыз Шешімі.

Шарықтау шегі

Шиеленісуі

Дамуы

Басталуы
Әңгіменің
композициялық Шешімі.
Париж сахнасында өнерін
Құрылысына көрсетіп, құрметке бөленуі
талдау жасаңыз Шарықтау шегі

Иван Лебедевтің мектебінен дәріс
Шиеленісуі алуы, өзіне жақын дос табуы

Бір шана шөпті бай үйіне жая сүйретіп келуі

Дамуы

Орлий Масликовтың жалдамалы қызметіне ауысуы

Басталуы

Мұқанның саудагер Иван Ногичке жалданып жұмыс жасау
5. «Кейіпкерлер» стратегиясы.
Мақсаты: Кейіпкерлер бейнесін кесте арқылы жинақтау.
Мұқан, Орлий Масликов, Иван Лебедев, Дубный

Кейіпкер мінезін
Іс-әрекеті Мінезі
толықтыру
6. «Түсініктеме күнделігі»
стратегиясы
Қажымұқан Мұңайтпасұлы — қазақ халқының тарихындағы тұңғыш кәсіпқой
балуан. Тұтас ғұмырын күрес өнеріне арнап, ұланғайыр жері мен өршіл хал қын
бірінші болып өзге жұртқа паш еткен, өзінен бұрынғы қандастары баспаған
топырақты басып, көрмеген елді көріп, өзге қазақ тақпаған алтын, күміс медальдарды
мойнына тұңғыш ілген.
Орасан күштің иесі, күрестің бірнеше түрінен әлем чемпионы атанған
тұңғыш қазақ алыбы! Теңдессіз өнерімен жер шарын аралаған, 28 мемлекетте к үреске
түсіп, 56 медаль олжалаған Қажымұқандай мықты ХХ ғасырдың басында т үркі
халықтарының ішінде қазақта ғана болды.Дүние жүзінің чемпиондары Иван
Поддубный, Иван Шемякин, Алекс Аберг, Иван Заикин, Георг Лурих, Поль Понс
сынды жампоздармен қатар жүру, боз кілемдегі айқастарда осы балуандарды шетінен
жығып, бәйге алу — сол заманда нағыз ерлік еді.
Тарихи деректерге сүйенсек ол 1871 жылғы 7 сәуірде Ақмола уезі, Сарытерек
болысына қарасты Жәдік деген жерде дүниеге келген.Қажымұқан кедей шаруаны ң
баласы болғандықтан, орыс байларына және дәулетті адамдар ға жалдан ған. С өйте
жүріп, күреске түсіп, той томалақтарда елге көрініп, бала балуан деген атқа ие болған
Қажымұқанның тұңғыш рет әлемдік деңгейде көрінген шағы — 1906
жыл. Алманияда өткен дүниежүзілік сайыста ол әлем чемпионы атанады. Біра қ орыс
әкімшілігіне бұратана халықтың атын шығарған палуан онша ұнай қоймайды. Сол
үшін де Қажымұқан орыс палуандарының атымен күресуге мәжбүр болды.
Қажымұқанға неше түрлі лақап аттар беріледі. Қажымұқанды «Ямагата Мухунури»
деген лақап атпен күрестіреді. Сонымен қатар, Мухан, «Иван Чёрный» сияқты ла қап
есімдері болған.
1909 жылғы халықаралық палуандар жарысына ол «Қара Мұстафа» деген атпен
шыққан. Сөйтіп бүкіл дүние жүзіне Мұқанның неше түрлі лақап аттары тарай
бастайды.
1910 жылы Мұқан тұңғыш рет Оңтүстік Америка құрлығына табан тірейді.
Аргентинаның астанасы Буэнос-Айрес қаласында өткен еркін күрестен бол ған
біріншілікте чемпион атанады.
1911 жылы Мұқан Мұңайтпасов Ыстамбулға барады. Сол кезеңде әлемде т үрік
палуандарынан мықты палуандар жоқ сияқты көрінетіндігі соншалы қ , ол жа ққа орыс
палуандары аяқ баспайтын-ды. Осы ретте намысқой Қажымұқан өзі түркі халқыны ң
өкілі ретінде Түркияға баруға бел буады.
Ұлы Отан соғысы басталған кезде Қажымұқан ҚКСР Жоғарғы кеңестің төрағасы
Қазақбаевқа жолығып, оған «Ел аралап, цирк өнерін көрсетсем, сол арқылы ақша
тауып, майданға көмектессем» — деген ұсыныс айтады. Бұл ұсынысты үкімет қолдап,
екі жылға жуық жүріп цирк өнерін көрсетіп, 100 мың сомдай ақша тауып майданға
жолдайды.
Ол 1948 жылы Оңтүстік Қазақстан облысы, Бөген ауданында қайтыс болды. Темірлан
деген ауылда, қабырының басына ескерткіш орнатылған.
Егер ол өз заманында тәуелсіз елдің азаматы болса, оның Мұқан
Мұңайтпасұлы деген шын есімі әлемдік спорт тарихында алтын әріптермен жазылар
еді. Өмірінің 55 жылын күрес пен цирк өнеріне арнап, жеңіс тұғырынан түспеген дара
тұлға — қазақтың нағыз хас батыры.
(Профессор Ә.Қоңыратбаевтың дерегі бойынша)

1.Салмағы–174 кг.
2. Бойы–195 см.
3. Кеудесінің аумағы–146 см.
4. Балтырының аумағы–49 см.
5. Мойнының жуандығы–56 см.
6. Бас аумағы–65 см.
7. Ортаңғы саусағының ұзындығы–14 см.
8. Ортаңғы саусағының жуандығы – 10 см.
9. Үстіңгі және астыңғы еріндері – 12 см.
10. Аяқ киімі–54 размер.
7. «Пікір алысу» стратегиясы.
Шығарма Сүйікті Жасалған
Кейіпкерге хат
несімен ұнады? кейіпкерлерің қорытынды
Үйге тапсырма беру:
Эссе:

1.Қажымұқан ағаға хат.

2.Мен –балуанмын

3.Қалмақан ағаға хат.
ы зғ а
а р ы ң
за р л !
Н а х м е т
р а

Ұқсас жұмыстар

Жиб-Жица күресі. Қ.Әбдіқадыров. 4-сынып

Қалмақан Әбдіқадыров "Қажымұқан" хикаяты

Шығармада көтерілген мәселенің әлеуметтік рөлі туралы құрылымы сақтап, сыни хабарлама жасау

Абайдың қызығы

Абай жолы. Сабақтың түрі

Повесть (хикаят)

Түсініктеме сөзден Түсініктеме сөзінде

Дене пішінінің өзгеруі

Қазіргі мультфильмдердің бала өміріндегі рөлі

АСТАНА - БАС ҚАЛА

Пәндер