МІРЖАҚЫП ДУЛАТОВ. Өлеңдері. Бақытсыз Жамал романы

Презентация қосу

МІРЖАҚЫП ДУЛАТОВ.
Өлеңдері. «Бақытсыз
Жамал» романы.

Қазақ тілі және әдебиет пәнінің мұғалімі: Жандарбекова Д. А.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: XX ғасырдың басында қазақ халқының отаршылдық езгіден құтылып, рухани
оянуына үлес қосқан тұлғалардың бірі – саяси-қоғам қайраткері, ақын, жазушы, публицист,
ағартушы, ұстаз Міржақып Дулатовтың өмірі мен қызметі туралы білімдерін кеңейту, тұңғыш
роман «Бақытсыз Жамал» туындысының тақырыбын,мәнін түсіндіру.
Дамытушылық.: білімгерлердің ойлау, сөйлеу қабілеттерін байыту.
Тәрбиелік: Шығарманы талдау арқылы білімгерлердің бойында танымдық тәрбиені
қалыптастыру.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, талдау, жинақтау
Сабақтың құрал-жабдықтары: М.Дулатов портреті, тақырыпқа қажетті кітаптар, бүктемелер,
интерактивті тақта.
Күтілетін нәтиже: сабақты толық меңгерту.
Сабақтың барысы:
1.Ұйымдастыру кезеңі: Білімгерлермен сәлемдесу,
кезекші мәлімдемесі.
2.Үй тапсырмасын сұрау: Алдыңғы өтілген тақырып
бойынша алған білімдерін еске түсіру. Эпикалық
жанрдың роман деп аталатын түрін еске түсіреміз.
Жаңа сабақты түсіндіру:
Міржақып Дулатов
А) Міржақып Дулатовтың өмір жолы, қоғамдық қызметі: Ұлтына «Оян қаза қ!» деп ұран сал ған қайраткер
қазіргі Қостанай облысы, Жанкелдин ауданында дүниеге келген. 1897ж екі сыныпт қ орыс- қаза қ мектебіне
оқуға түседі. 1905ж Қарқаралыда патшаның ортарлау саясатына қарсы ереуілді к өреді. «Серке» газетіні ң
бірінші санына «Жастарға» деген өле ңін жариялайды. Екінші санында басыл ған «Бізді ң ма қсатымыз»
мақаласы «Қазақ халқын жергілікті және отарлық өкіметке қарсы қою» рухында жазыл ған деп ба ғаланады.
Қазақ халқының жаңа өмір құруы ісіне араласып ж үрген кезінде елімізде демократиялы қ принциптерді ң
бұзылуы тұсында жазықсыз жазаға тартылады. 1928ж қаза қстанда ірі байларды т әркілеу т ұсында «солар ға
іш тартты, саясатты қолдамады» деген айып та ғылып т үрмеге жабылады. Балты қ те ңізіндегі Соловки т ұт қын
лагеріне жер аударылып, сол жерде 1935ж қайтыс болады.

Ә)Шығармалары: «Қазақ жерлері», «Шәкірт», «Таза бұлақ» өлеңдерінде а қын өзіні ң азатты қ, еркіндік
идеяларын дамыта түскен. М. Дулатовтың даңқын қазақ даласына ғана емес, Ресейдегі т үрік әлеміне т ұтас
жайған «Оян, қазақ!» кітабы. Бұл шығармасы 1909ж Уфа қаласында шы ғып, 1911ж Орынборда екінші рет
басылды. Бұл- қазақ әдебиеті тарихындағы көп қудаланған шы ғармаларды ң бірі.

Б) «Бақытсыз Жамал» романы – қазақ әдебиеті тарихында ғы т ұңғыш роман. Б ұл – ұлтты қ әдебиетте роман
деген атпен басылған тұңғыш кітап. "Бақытсыз Жамал" романыны ң о қи ғасына ар қау бол ған м әселе де ескі
әдет- ғұрыптың қыспағына түскен қазақ қызының тағдыры. Сүйгеніне қосылып, ба қытты өмір с үруді
армандаған бойжеткеннің трагедиялық жолы. Шығарма сол кезеңдегі қазақ даласыны ң шынайы тыныс-
тіршілігін көрсететін эпизодтан басталады. … Жайлау ға жа ңа к өшіп қон ған ауыл. Саумалк өл ма ңына жа ғалай
тігілген киіз үйлер. Бие байлап, қымыз сапырған жайма-шуа қ ауыл адамдары. Қыстай араласа алмай,
сағынысқан жұрт енді бірін-бірі қонаққа шақырып мәз.
4.Сабақты бекіту:
1- топқа. Шығармадан автордың Жамал мен Ғаниға берген
мінездемелері мен портреттерін тауып жазыңыз (тақтамен жұмыс).

Жамал бейнесі Ғани бейнесі
Кестені толтыру
Тақырыбы
«Бақытсыз Жамал» романы
Идеясы
Кейіпкерлері

Кейіпкерге
мінездеме

Кейіпкерлердің
іс-әрекеті
Шығармаға талдау жасау: (дәптермен жұмыс)

Романдағы оқиға құрылысын табыңыз.
•оқиғаның басталуы;
•дамуы;
•шарықтау шегі;
•шиеленісуі;
•шешімі.
▪ 5.Сабақты қорытындылау:
▪ Сұрақтар:
▪ «Бақытсыз Жамал» неліктен қазақтың тұңғыш романы саналады?
▪ Жамал бейнесі арқылы жазушы нені көрсетуді көздейді?
▪
▪ 6.Үйге тапсырма: «Міржақып – азаттық жолындағы күрескер» деген
тақырыпта шығарма жазу.
▪ 7.Білімгерлерді бағалау.

Ұқсас жұмыстар

МІРЖАҚЫП ДУЛАТОВ

Ақжол газетінде

Міржақып Дулатұлы

Қазақ зиялылары философиясы

Міржақып Дулатұлы Бақытсыз Жамал роман

Міржақып Дулатұлы, 1917 жылғы сурет

Оқушылар ақын, жазушы

М.Дулатовтың азаматтық жырлары

Қазақ әдебиеті

Қазақ ұлттық зиялылары

Пәндер