Қозы Көрпеш-Баян сұлу жырындағы кейіпкерлер

Сабақтың тақырыбы:

“ Қозы Көрпеш-Баян сұлу”

жырындағы кейіпкерлер

Сыныбы:7

Пәні: Әдебиет

Сабақтың өтілу жоспары: Кіріспе

1. “Үй тапсырмасын сұрау”

а. Мазмұндау жоспары. Тест

3. Бекіту. (Сұрақ-жауап)

4. Жаңа сабақ

5. Топтастыру

6. Сөздік жұмыс. Дәптермен жұмыс

7. Тақтамен жұмыс : басты кейіпкерлерге мінездеме

8. Жырдағы салт-дәстүрлер

9. Мағынаны тану.

Бұл кім?” кейіпкерді тану

10. Бекіту

Жырдағы жер-су атаулары

11. Қорыту

12. сұрақ-жауап

13. Үй тапсырмасы

14. Бағалау

Мазмұндау жоспары

Аңдағы кездесу

Достасу, құдалық

Қарабайдың өтініші

Сарыбайдың аңды атуы. Алланың жазасы

Қозы мен Баянның дүниеге келуі

Үрей, қорқыныш. Қарабайдың елінен көшуі

Қозы мен Баян.

Сәулелі махаббат

Сәйкестендіру тесті

Қарабай

Баян

Қозы

Сарыбай

Қодар

Ай, Таңсық

Тайлақ

Ақылды, өр мінезді, аса сұлу

сараң, қара ниеттің адамы

Кекшіл, қара күштің иесі

Қарабайдың қыздары

Сарыбайдың құрдасы

Баянның әкесі

Ер жүрек, ұнамды жігіт

1. Қозы Көрпеш - Баян Сұлу жыры қандай жырға жатады? 2. Лиро - эпос жырларының батырлар жырынан қандай айырмашылығы бар? 3. Жырда ауыз әдебиеті үлгілерінің қандай түрлері кездеседі? 4. Жырды кімдер зерттеген?

Қозы Көрпеш - Баян Сұлу жырындағы кейіпкерлер

Жырдағы кейіпкерлер

Сөздікпен жұмыс

Қыдыр қонар-бақ қонды

Кесел-ауру

Мағшарда-о дүниедегі сұрақ күні

Шолпы тартып-мұқтаждық, жетіспегендік

Іребдел-іріктелген, таңдамалы

Шідері-аттың тұсауы

Қайласы-қайғысы

Жөргекте-бесікте

Кәпір-діннен безген адам

I топ ІІ топ. III топ

Қозы

Қодар

Қарабай

Қозы

Сарыбай

Баян

Жырдағы кездесетін салт - дәстүрлер

Салт - дәстүр

Бата - адал ниет, ақ жүректен шыққан жақсы тілек, жылы лебіз.

Әдетте, батаны көпті көрген ақсақалдар мен ақ жаулықты әжелер,

кемеңгер даналар, аузы дуалы кісілер, би- шешендер бата берген.

Сүйінші сұрау - жақсылық қуанышты хабар әкелгенде сүйінші сұраған.

Мұндайда үй иесі «қалағанынды ал» дейді, немесе риза болатындай

сыйлық ұсынады. Бұл шын қуанудың, ризалықтың белгісі.

Жар жар- топпен айтылатын, ұзатылып бара жатқан қыздың қайын жұрты

жағынан жігіттер, қыз жағынан қыздар шығып, алма- кезек айтылатын

жыр.

Мағынаны тану

Қоштасу- елдің бастан кешкен қайғы - мұңы және адам өмірінің өтпелі шағына, өтіп бара жатқан заманға қоштасу мен қимастық сезімі айтылатын жыр.

Естірту- әлдекімнің туған - туысы қайтыс болған да көңіл айтып естіртетін өлең. Ол өлең күй және қарасөз түрінде кездеседі.

Көңіл айту - қайтыс болған адамның жақындарына алыс жақын ағайын- туыстың, тілектес кісілердің «арты қайырлы болсын», «иманы берік болсын» секілді көңіл жұбатарлық сөздер айтуы. Көңіл айта білуде- көргенділік.

Аңшылық-аң аулау ертеден қалыптасқан салт. Ол серілік пен ерліктің, ептіліктің белгісі. Шын мәнінде сауық, қызық, білімпаздық сияқты көптеген қасиеттерді ұштайтын тамаша өнер мектебі десе де болады.

Құдалық-жігіттің әкесі, оның жақын туыстары қызы бар үйге құда түседі. Бойжеткен қызын сұрайды.

Атастыру-ескі салт, қыз бен жігіт атын қызға, қыз атын жігітке есіттіруі

Сәлемдеме-ол адамдардың бір-біріне деген сыйластығының, құрмет тұтуының айқын белгісі. Адамды адамның ұмытпай жүруінің, берік достығының, адал көңілінің алтын кілті.

Оқушылардың жұмысы

Кейіпкерді таны

Бұл кім?

-Қареке-ау, бай екенсің сөзің шалыс,

Екеуміз жапан түзде болдық таныс.

Орнымнан үш ұмтылып тұра алмадым,

Мылтығым тиді маған алты қарыс!

Бұл кім?

“Балталы, Бағаналы ел, аман бол!

Бақалы, балдырғанды көл, аман бол!”

Кірім жуып, кіндігім кескен жерім,

Ойнап, күліп ер жеткен ел аман бол!

Бұл кім?

Асыраған қызыңды мен алмаймын,

Жалғыз қызың Баянды мен аламын.

Қыз берсең, сен атасың, мен баламын

Не қылып тең құрбымнан кем қаламын. .

Жер атаулары

Жырдағы кездесетін жер - су атаулары.

Пікірлесу сәті

1. Жырдағы көтерілген мәселелер.

2. Қозы өліміне себепкер болған кім?

3. Жырдағы Қарабай мен Қодарлар бейнесі, қазіргі кезеңде кездесе ме?

4. Қозы Көрпеш-Баян сұлу жыры саған ұнады ма?

5. Жырдағы қай кейіпкер, қандай қылығымен ұнады?

Қорытынды

Бұл жыр- ел арасында ең көп тараған ғашықтық жыр. Зерттеушілер бұл жырды Шекспирдің Ромео-Джулъетта трагедиясымен барабар деп таныған. Ал Потанин «Бұл жер жүзіндегі ең қымбат әдебиет мұраларына жататын шығарма»деп бағалаған.