Қазақ тілінің сөз байлығы

Презентация қосу

Сабақтың тақырыбы:
Қазақ тілінің сөз байлығы
10 – сынып
Мұқағали Мақатаев
мақал-мәтелдер
шешендік сөздер сөз сапасы

СӨЗ
БАЙЛЫҒЫ сөз дұрыстығы

сөз тазалығы ақын, жазушы шығармалары
сөз әдебі “Аққулар ұйықтағанда”
ғасыр ақыны
поэмасы
“Қайран, қара сазым - ай”
өлеңі

МҰҚАҒАЛИ “Өмір дастаны”
МАҚАТАЕВ жинағы

шығармалары сөзге бай “Жүрек жырлайды”
Жаңаның жыршысы жинағы
І топ

Мәтіннен алынған үзінді Түсінік

Адамның ғұмырынан қысқа
не бар,
Күн еңкейсе болғаны, кеш
кіреді.
Тау бұлағы да ағады,
Ой бұлағы да ағады.

Шындық көзге шұқиды
қашаннан да,
Ар – ақиқат үкімі жасалғанда.
І І топ

Мәтіннен алынған үзінді Түсінік
Өкінбен, мұнайман да ,
өксімеймін,
Өмірім, осылай – ақ өшті
мейлің.
Алайда, аласапыран
тіршіліктің,
Алдында күресе алмай тек
сілейдім!
Күнін көріп жүргем жоқ жетім
құлдың,
Бірақта не бітірдім, не
тындырдым.
Шөп жинаған ініне суырдайын,
Әйтеуір тіршілікке бетім
бұрдым.
ІІІтоп
Мәтіннен алынған үзінді Түсінік
-Е, шырағым, өлмейтін
өмір,сынбайтын темір жоқ.
Жасын өзіңе берсін, -
дегенде, қойныма жылан
кіріп кеткендей денем суып
сала берді.
Аяқ астынан естіген оқыс
суық хабарға нанарымды,
нанбасымды білмей
жатақханаға жетсем,
жолдастарым да
әдеттегідей емес, тіпті
төреше қарсы алып жатыр.
Сылқ етіп төсегіме құладым
да, жастықты қаба тістеп,
егіле бердім, егіле бердім.
Мұхтар Әуезовтың “Абай
жолы” роман –
эпопеясында 3000 түр –
түс атауы қолданылған,
оның 700-і – ақ түстің
баламалары. Бұдан басқа
романда 756 елді мекен
аты, 216 шөп аты, 50ер –
тұрман атауы
пайдаланылған. Эпопея
Хамза Есенжанов
романдарында 6 бөлім,
50 тарау, 182 эпизод,
312 кейіпкер, 150 елді
мекен атауы, 50-ден
астам шөп атауы, 20 –
астам балық түрі бар
Әбдіжамал Нұрпейісовтің
“Қан мен терінде”
“теңіз бетіндегі толқын”
ұғымының 40 –тан астам
баламасы бар. Мысалы:
ереуіл толқындар, ирек
толқындар, көк
толқындар, жал – жал
толқындар т.б.
Қазақ тілінде
“жылқы” сөзінің 80
түрлі синонимі бар
Абай шығармалары
мәтінінің 50 пайызын ең
жиі кездесетін 158 сөз
құрайды, ал бұл ақынның
барлық қолданған 6293
сөзінің 2,5 пайызы боп
табылады

Ұқсас жұмыстар

Кеңесбаев аталған сөздіктегі қазақ тілінің фразеологизмдері туралы жазған мақаласында фразеология туралы

Сөз мағыналарын үйрету

Коммуникативтік кеңістіктегі лингвоэкология пәнінің қарастыратын мәселелері

АУДАРМА СӨЗДІК

СӨЗДІҢ ФУНКЦИОНАЛД

Көркем әдебиет стилі

Көркем шығарманың тілі

Еуразия тілдері

Татар халқының мәдениеті, тілі

Бастауыш сынып оқушыларының сөйлеу тілі

Пәндер