Келер шақ және болжалды келер шақ: мағынасы, құрылымы және жіктелуі (7-сынып)

Скачать

Келер шақ. Болжалды келер шақ

7- сынып

Қазақ тілі

Сабақтың мақсаты

Білімділік: Оқушыларға келер шақ, болжалды келер шақ, олардың шақтық маңызы туралы түсінік беру.

Дамытушылық: Оқушыларды сатылай кешенді талдауға, морфологиялық талдауға үйрету.

Тәрбиелік: Оқушыларды адамгершілікке, Отансүйгіштікке, еңбексүйгіштікке, ғылымды сүюге тәрбиелеу.

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру

Үй тапсырмасын сұрау

Жаңа сабақты игеру

Сабақ жоспары

Бекіту

Үйге тапсырма

үй тапсырмасын сұрау

ОСЫ ШАҚТЫҢ ТҮРЛЕРІ

НАҚ ОСЫ ШАҚ, ЖАТТЫҒУ ЖҰМЫСТАРЫ

Жаңа сабақ

Келер шақ қимылдың іс - әрекеттің сөйлеп тұрған сәттен кейін болатынын білдіреді.

Мысалы: Ол мектепте ертең бармақ. Сендер бізге келесіңдер. Бұл сөйлемдегі бармақ, келесіңдер беген етістіктер бару, келу қимылдарының әлі болмағанын, бірақ келешекте болатынын білдіріп тұр.

Келер шақ мағынасы мен жасалуына қарай болжалды келер шақ, мақсатты келер шақ және ауыспалы келер шақ болып бөлінеді. Болжалды келер шақ - іс - әрекеттің болу мүмкіндігін айқын көрсетпей, болжай ғана айтылады. Болжалды келер шақ есімшенің -ар, -ер, -р болымсыз етістіктен кейін -с жұрнағы қосылу арқылы жасалады да, ол етістік үш жақтың бірінде жіктеліп жұмсалады. Мысалы: Біз бар + ар +мыз, Сен оқы + ыр +сың

Болжолды келер шақтың жіктелу үлгісі

Жақ Жекеше Көпше

І Бар+ар+мын, Бар+ар+мыз, кел+ме+с+піз

кел+ме+с+пін

ІІ Бар+ар+сың Бар+ар+сыңдар,

кел+ме+с+сің кел+ме+с+сіңдер

Бар+ар+сыз, Бер+ар+сыңдар,

кел+ме+с+сіз кел+ме+с+сіңдер

ІІІ Бар+ар -, Бар+ар -, кел+ме+с-

кел+ме+с-

Жаттығу жұмыстары

134 - жаттығу (Тақтамен жұмыс )

135 - жаттығу (Ауызша)

Оқып шығып, болжалды келер шақты білдіріп тұрған етістіктерді тауып, қалай жасалып тұрғанын түсіндіріңдер.

Мақал - мәтелдің мағынасын ашыңдар.

Бекіту

. Келер шақ дегеніміз не?

Болжалды келер шақ деген не?

Болжалды келер шақ қалай

жасалады?

Болжалды келер шақ жіктеле ме?

Үйге тапсырма

133-жаттығу

Әдеби шығармадан болжалды келер шақты тауып, жазып келу.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс