Сөз мерген туралы ақпарат

Сөз мерген

Сайыстың кезеңдері:

1. Зымыран сұрақтар

2. Тапқыр болсаң, тауып көр

3. Ойлы болсаң, озып көр

4. Кім жүйрік?

5. Сөз ойла, тез ойла

Зымыран сұрақтар

1. Сөйлеу тілінде дыбыстау мүшелері арқылы айтылып, естілетін тілдік құбылысты не деп атаймыз?

Дыбыс

2. Мағыналары бір - біріне қарама - қарсы сөздер

Антоним

3. Қазақ дәстүрі бойынша тура айтуға тыйым салынғандықтан, бұрмалап аталған сөздерді не дейміз ?

Табу

4. Жұрнақтың неше түрі бар?

2 түрі бар

5. Сөз таптарын ата

Зат есім, Сын есім, Сан есім, Есімдік, Етістік, Үстеу, Шылау, Еліктеу сөз, Одағай

6. Етістіктің райларын ата

6. Етістіктің райларын ата

7. Нақ осы шақ дегеніміз не ?

Ашық рай, Бұйрық рай, Шартты рай, Қалау рай

Дәл сөйлеп тұрған кездегі іс- әрекетті білдіреді

8. Сөздердің байланысу тәсілдерін ата

Жалғаулар арқылы, шылаулар арқылы, орын тәртібі арқылы, интонация арқылы

9. Есімдік мағынасына қарай неше топқа бөлінеді?

7 топқа бөлінеді

10. Зат есім тұлғасына қарай нешеге бөлінеді?

2 топқа бөлінеді. Негізгі зат есім, туынды зат есім

1. Мағынасы тұрпайы сөздің орнына сол ұғымды жұмсартып қолданылатын сыпайы сөздер не деп аталады ?

Эвфемизм

2. Етістің түрлерін ата

Өздік етіс, өзгелік етіс, ырықсыз етіс, ортақ етіс

3. Мақалдың мәтелден ерекшелігін айт

Құрылысы жағынан екі, үш бөлімді болады. Ой нақты айтылады. Ақыл - кеңес, үлгі - өнеге түрінде айтылады.

4. Кірме сөз дегеніміз не ?

Ана тілімізге шет тілінен енген сөздер

5. Әріптердің жүйелі тізбегі не деп аталады?

Әліпби

6. Сын есім дегеніміз не?

Заттың түрін, түсін, сапасын, салмағын, көлемін білдіретін сөз табы

7. Тұйық етістік қалай жасалады?

- у жұрнағы арқылы жасалады.

8. Етістіктің шақтарын ата

Осы шақ, келер шақ, өткен шақ

9. Шартты рай дегеніміз не ?

Іс - қимылдың орындалу - орындалмау шартын білдіреді

10. Қазақ тілінде буынның неше түрі бар?

3 түрі бар. Ашық буын, тұйық буын, бітеу буын

Тапқыр болсаң, тауып көр

Шарты: Төмендегі қашықтық өлшемдерді рет - ретімен орналастыр

II

Тым жақын жер

1.

2.

Өте алыс, шет жер

3.

Тиіп тұрған жер

Қиыр, Таяқ тастам жер, Жер мойны қашық, Иек артпа жер, Түйенің табаны түсер жер, Әудем жер, Қамшы салым жер, Жердің түбі, Қарға адым жер, Жер аяғы қиянда, Қол созым жер

Қол созым жер, Қарға адым жер, Қамшы салым жер, Таяқ тастам жер

Жер аяғы қиянда, Қиыр, Жердің түбі, Жер мойны қашық, Түйенің табаны түсер жер

Иек артпа жер, Әудем жер

Ойлы болсаң, озып көр

III

Шарты: Күнделікті өмірде қолданылып жүрген тыйым сөздерді айту

Кім жүйрік?

IV.

Шарты: Жұмбақтың жауабын тауып, дыбыстық талдау жасау қажет.

Лақтың басында,

Бұлақтың қасында,

Құлақтың ортасында,

Қойдың қолқасында.

Л - үнді, дауыссыз

Л

Дуадақта екеумін,

Құсы болған даланың.

Үйде жоқпын,

Добындамын баланың.

Д

Д - ұяң, дауыссыз

Кезіктірдім тиыннан,

Бірін таптым қиыннан,

Талай жерге сабылып,

Таптым бірін миымнан.

И

И - жіңішке, қысаң, езулік, дауысты

Тоғай менен торғайдың,

Бәрінен де безінем.

Орман менен қамыстың,

Ортасынан кезігем.

М

М - үнді, дауыссыз

Табылмаймын Қорқыттан,

Кезігемін қобыздан.

Бесте бармын, таппайсың,

Қанша іздесең тоғыздан.

Б

Б - ұяң, дауыссыз

Өзінде бір шопанның,

Табыламын ойыннан.

Кезігемін тағы бір,

Өрістегі қойынан.

О

О - жуан, ашық, еріндік, дауысты

Аралда бар,

Түбекте жоқ.

Маралда бар,

Түмекте жоқ.

Р

Р - үнді, дауыссыз

Еменде екі,

Желде бір.

Еденде екі,

Ерде бір.

Е

Е - жіңішке, ашық, езулік, дауысты

Нанда екі,

Жанда бірмін.

Тамырда жоқ,

Қанда жүрмін.

Н

Н - үнді, дауыссыз

Баста жоқ,

Бөрікте бар.

Таста жоқ,

Өрікте бар.

К

К - қатаң, дауыссыз

Әке де,

Ән де,

Әже де,

Сән де.

Ә

Ә - жіңішке, ашық, езулік, дауысты

Бұлбұлда екі,

Құста бір.

Ұлытауда,

Тұста жүр.

Ұ

Ұ - жуан, қысаң, еріндік, дауысты

V.

Шарты: Ұяшықтарды таңдап, шыққан әріптерден басталатын сөздерден сөйлем құраңдар.

Сөз ойла, тез ойла

1

Ц

3

4

5

6

Қ

2

Р

Ұ

С

Х

Кезеңдер

Топтар

I

Зымыран сұрақтар

II

Тапқыр болсаң, тауып көр

III

Ойлы болсаң, озып көр

IV

Кім жүйрік?

V

Сөз ойла, тез ойла

Ойшылдар

Тапқырлар

Қорытынды

Бағалау

Әрбір бала–бір әлем

Тіл туралы

Шешеннің сөзі – мерген,  шебердің ісі – мерген. 7 сынып

Сүйікті әншісі

Оқушыларды топқа бөлу

Туысқан жауап

атырлар жырының дү ниетанымд жә не тә рбиелік мә ні

Әлия Молдағұлова

Жиренше шешен – ақыл-парасаттың, тапқырлықтың символы

Дыбыс үндестігі

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс