Етістіктің түрленуі

7 - сынып

Қазақ тілі

Сабақтың тақырыбы:

“Етістіктің түрленуі”

Notes: Праипаиптптапт тпатпатпт

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларға етістіктің түрленуі туралы, яғни шақтары туралы түсінік беріп, таныстыру.

2. Оқушылардың ойлай қабілеттерін дамытып, сөздік қорларын молайту.

3. Патриоттық сезім, өз Отанына деген сүйіспеншілікті, табиғатты қорғай білуге тәрбиелеу.

Сабақтың мақсаты:

Сабақтың түрі: жаңа сабақ.

Сабақтың әдісі:сұрақ-жауап, топтастыру,

тірек сызбалар арқылы түсіндіріп,

әңгімелеу

Сабақтың көрнекілігі: слайдтар,

тірек сызбалар, “Кім жылдам” ойыны,

суреттер, семантикалық карта

Сабақтың ережесі

Белсенді қатысу

Тыныштық сақтау

Бірін-бірі тыңдау

Ойын ашық айту

Бір-бірін сынамау

Ынтымақтылық

Ойын «Кім шапшаң» Сөздер жиынтығы: ақпарат, шыны, арба, қала, ана, аспаз, сұлы, аңшы, ақпан, сабақ, арман, ата, құлын, үлкен, апта, маса, арна

“Сұңқар”

тобы

“Тұлпар”

тобы

“Қыран”

тобы

Сыныпты

үш топқа бөлу

Қайталау - білім анасы

Әр топ өз топтарының атына

фонетикалық талдау жасайды.

2. Тест тапсырмасы

Жауаптар

1 нұсқа

2 нұсқа

1. А

2. В

3. С

3. Д

4. Д

4. В

5. С

5. А

6. А

6. В

7. А

7. В

8. Е

8. В

9. Е

9. В

10. 8

10. А

Жаңа сабақ.

Етістіктің түрленуі. Етістіктің шақтары туралы түсінік

Қыран тобы:

Алты алаштың азаттығын армандаған, ұлтымыздың ұлы перзенті Мағжан атындағы тұңғыш фестиваль өңір басшысы Серік Біләловтың бастамасымен ұйымдастырылды.

Сұңқар тобы:

Міне, биыл Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігіне 20 жыл толады.

Тұлпар тобы:

Енді бүгін қарасам, Айналам бақыт кең жатыр. Бір-бірімен туысқан, Қол ұстасқан ел жатыр.

Сөйлеп тұрған сәтке байланысты қимылдың өту кезеңін білдіру етістіктің шағы деп аталады.

Морфологиялық талдау

Қыран: барғанмын

жазып отыр

Сұңқар: оқырсың

келіпті

Тұлпар: бардым

сөйлеп отырғансың

Етістік шақтарының жасалуы

Есімше:

өткен шақ есімшелер

-ған, -ген, - қан, - кен,

- ша, - ше,

-дық, - дік, - тық, - тік, - дай,

дей, - сы, - сі

Осы шақ есімшелер

- атын, - етін, -йтін, -йтын.

Келер шақ есімшелер:

-ар, -ер, -р, -мақ, -мек, - бақ,

- бек, -пақ, - пек

Көсемше:

өткен шақ көсемше

- ып, -іп, -п.

Осы шақ көсемше

- а, - е, - й.

Келер шақ көсемше:

- ғалы, -гелі, - қалы, - келі,

- ғанша, - генше, - қанша,

- кенше

Етістік шақтарының жасалуы

Етістіктің шақтары есімше, көсемше тұлғалы етістік түбіріне

-ды, -ді, - ты, -ті, және -мақ, - мек,

- бақ, - бек, - пақ, - пек жұрнақтарының жалғануы арқылы жасалады.

Шақтық мағынаны білдіретін етістік көбінесе жіктеліп келеді де, сол арқылы жақтық мағына береді. Жіктік жалғау шақ көрсеткіштерінен (есімше, көсемше және арнайы шақ жұрнақтарынан) кейін жалғанады. Мысалы: оқы-ған-мын, бар-ып-ты, бар-мақ-сың

Сөйлеп отыр-ған-сың. (көмекші етістік)

Жазып отыр-ған-мын.