Дыбыс. Дыбыс сипаттамалары

Презентация қосу

Білімділік:

дыбыс толқындарын, оның негізгі
сипаттамаларын түсіндіру

Тәрбиелік: терең ойлауға, ғылымға, білімге деген
қызығушылығын арттыра отырып тәрбиелеу
Дамытушылық: оқушыларға білім беру арқылы ғылыми
көзқарасын дамыту
Электрондық оқулық, камертон.

Жаңа сабақ
Сын тұрғысынан ойлауды дамыту
Биология, музыка

I. Ой қозғау
а. Ұйымдастыру. Психологиялық тренинг.
ә. “Ой шақыру” стратегиясы
II. Мағынаны тану
а) Жаңа тақырыпты игерту
ә) Демонстрация (темір сызғышпен, камертонмен)
б) Бекіту сұрақтары
III.Ой толғау
а) Физикалық диктант
ә) Үйге тапсырма

“Ой шақыру” стратегиясы
Механикалық толқындар алемінде біз көрмейтін,
бірақ, сол арқылы бір-бірімізбен қарым-қатынас жасап,
музыка, радио тыңдайтын толқын түрі бар.
Ол қалай аталады?

Толқынан толқын шығады,
Толқынан толқын тауады,
Толқын мен толқын жарысады;
М.Жұмабаев

Демонстрация:
1. Темір сызғышты тербеліске түсіріп, дыбыс
шығарғанын бақылау.
2. Камертонмен дыбыс шығаруды бақылау.

Дыбыс толқынын тербелістегі дене тудырады.
Тербелістегі дененің айналасында сыртқы ортаның
күйі өзгереді (қысымы). Ауаның тығыздалуы және
қайта сиреуі нәтижесінде адам құлағының естуін тудыратын
дыбыс пайда болады.
Сонымен қатар сыртқы ортада тербеліс тудыратын кейбір
құбылыстар (жарылыс, жел, найзағай, оқтың ұшуы т.б.)
да дыбыс көзі болып табылады.
Адамның есту қабілетін тудыратын серпімді толқындар –
дыбыс толқындары деп аталады.
Адам тербеліс жиілігі 16 – 20 мың Гц аралығын ести алады.

Дыбыс қандай ортада тарала алады?
Дыбыс барлық (қатты, сұйық, газ) ортада тарала алады.
Ең алғаш ауадағы дыбыс жылдамдығын 1636 ж француз
физигі М.Мерсен анықтаған (электрондық оқулықтан көрсету)
Неғұрлым орта тығыздығы артқан сайын дыбыстың таралу
жылдамдығы артады. (1 - кесте)

Дыбысты сипаттамалары:
Дыбыс қаттылығы дыбыс шығаратын дененің
тербелістер амплитудасымен анықталады.
Дыбыс қаттылығының өлшем бірлігі – бел (Б).
Дыбыс тоны тербеліс жиілігімен анықталады,
яғни тербеліс жиілігі үлкен болса, тон да биігірек болады
Әйел дауысы

Ер дауысы

Контральто

170-780Гц

Бас

80-350Гц

Меццосопрано

200-900Гц

Баритон

100-400Гц

Сопрано

250-1000Гц

Тенор

130-500Гц

Колоратурл
ы сопрано

260-1400Гц

Тембр – адамның дауысына, не аспаптың үніне өзіндік бояу
беретін дыбыстың сапасы.

Біз есту мүшесі құлағымызға келіп жеткен дыбыс
толқындарды дыбысты сеземіз. Есту мүшесінің ең
маңызды бөлігі – құлақ жарғағы. (электрондық
оқулықтан көрсету)

ДЫБЫС ДЕГЕНІМІЗ НЕ?
АДАМНЫҢ ЕСТУ МҮШЕСІ ҚАБЫЛДАЙТЫН ДЫБЫС
ТОЛҚЫНДАРЫ ЖИІЛІГІНІҢ ДИАПАЗОНЫ ҚАНДАЙ?
ДЫБЫС ЖЫЛДАМДЫҒЫ ТАРАЛАТЫН ОРТАҒА
БАЙЛАНЫСТЫ МА?
ДЫБЫСТЫҢ ҚАНДАЙ СИПАТТАМАЛАРЫН БІЛЕСІҢ?

Иә ^, жоқ –
1. Дыбыс – есту түйсігін туғызатын серпімді толқындар.
2. Жиілігі 20Гц-тан жоғары толқындарды адам құлағы естиді.
3. Найзағай – табиғи дыбыс көзі.
4. Акустика –дыбысты зерттейтін физика бөлімі.
5. Дыбыс қаттылығы тербеліс жиілігімен анықталады.
6. Дыбыс тоны тербеліс жиілігімен анықталады.
7. Дыбыстың аудағы жылдамдығы 330 м/с.
8. Дыбыс қаттылығының өлшем бірлігі – Бел.
Біріңді – бірің тексер!
^-^^-^^^
123 456 7 8

Бағалау: 7-8 –”5”
5-6 – “4”
3-4 – “3”

Үйге тапсырма:
31-32 тақырыптар, 27 жаттығу

Бүгінгі сабақта сізді не қызықтырды? Бүгінгі
алған білімдеріңіздің сізге пайдасы бар ма?
Қандай?

Ұқсас жұмыстар

Дыбыс биіктігі

Дыбыстың биіктігі

Ноутбуктегі аналық тақта аба аналық тақта

ДИСЛАЛИЯҒА ШАЛДЫҚҚАН БАЛАЛАРМЕН ЖҰМЫС ЖАСАУ

Ұлу түйін

Шудан қорғану

Зиянды өндірістік факторлар

Есту қабілетін дамыту

Аурудың анамнезі

ЭЕМ интерфейсінің жүйесі

Пәндер