Мүшел есебі











ҚАЗАҚТЫҢ МҮШЕЛДЕП ЖЫЛ ҚАЙЫРУ ЕРЕЖЕСІ
1-қадам. Берілген а жыл санына 9-ды қосыңдар:
b=a+9.
2-қадам. 1-қадамды табылған b қосындыны 12-ге
бөлгенде шығатын қалдықты
табыңдар: b=12· n + r.
3-қадам. 2-қадамда табылған r қалдық бойынша
мүшелдегі жылдар тізбегіндегі жылдың
рет санын соған сәйкес жылдың атын
жазыңдар.

Мысалы. Абай 1845 жылы туған, a=1845. Осы дерекке сүйеніп, мүшел есебі бойынша Абайдың туған жылы былай анықталады:
1-қадам. b=1845+9=1854
2-қадам. 1854=12·154+6
3-қадам. r=6, демек Абай мүшел есебінің
6-шы жылында, яғни Жылан
жылы дүниеге келген.

Абай туралы тұңғыш қазанамалық мақаланы орыс тілінде 1907 жылы Әлихан Бөкейхан жазып жариялаған. Сол мақаладан мынадай деректер оқуға болады: “Абай скончался на 60 году своей жизни. Он родился в годы Змей (Джилан джилы) в 1845 г, и умер в год зайца (Коян джылы) в 1904 г. ” (А. Букейханов. Абай Кунанбаев (некролог) . Записка Семипалатинского Подотдела Императорского русского географического общества, Семипалатинск-1907) .
Бұл есептеменің А. Бөкейханов жазған тарихи деректемеге сәйкес келетінін көреміз.

ТҮЙІНДЕМЕ. Қазақтың мүшелдеп жыл қайыру есебінің басты тірегі санды 12-ге бөлуден шығатын r - қалдық болып табылады. Басқа тең қалдықтар жылдас адамдардың туған жылына сәйкес келеді. Осыған қарап былайша тұжырым жасауға болады:


- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz