Мүшел есебі

Презентация қосу

ҚАЗАҚТЫҢ МҮШЕЛДЕП ЖЫЛ ҚАЙЫРУ
ЕРЕЖЕСІ
1-қадам. Берілген а жыл санына 9-ды қосыңдар:
b=a+9.
2-қадам. 1-қадамды табылған b қосындыны 12-ге
бөлгенде шығатын қалдықты
табыңдар: b=12· n + r.
3-қадам. 2-қадамда табылған r қалдық бойынша
мүшелдегі жылдар тізбегіндегі жылдың
рет санын соған сәйкес жылдың атын
жазыңдар.

Мысалы. Абай 1845 жылы туған, a=1845.
Осы дерекке сүйеніп, мүшел есебі бойынша
Абайдың туған жылы былай анықталады:
1-қадам. b=1845+9=1854
2-қадам. 1854=12·154+6
3-қадам. r=6, демек Абай мүшел есебінің
6-шы жылында, яғни Жылан
жылы дүниеге келген.

Абай туралы тұңғыш қазанамалық мақаланы
орыс тілінде 1907 жылы Әлихан Бөкейхан
жазып жариялаған. Сол мақаладан мынадай
деректер оқуға болады: “Абай скончался на 60
году своей жизни. Он родился в годы Змей
(Джилан джилы) в 1845 г, и умер в год зайца
(Коян джылы) в 1904 г.” (А.Букейханов. Абай
Кунанбаев
(некролог).
Записка
Семипалатинского Подотдела Императорского
русского
географического
общества,
Семипалатинск-1907).
Бұл есептеменің А.Бөкейханов жазған
тарихи деректемеге сәйкес келетінін көреміз.

ТҮЙІНДЕМЕ.

Қазақтың

мүшелдеп

жыл қайыру есебінің басты тірегі санды
12-ге бөлуден шығатын r – қалдық болып
табылады.
жылдас

Басқа

адамдардың

тең
туған

қалдықтар
жылына

сәйкес келеді. Осыған қарап былайша
тұжырым жасауға болады:

Ұқсас жұмыстар

13 - ЖАС АЛҒАШҚЫ МҮШЕЛ

Басқа елдерде тұратын қазақтардың отанын атаңызшы

"Білімді ұрпақ" сайысы

Қазақ халқының кеңістік туралы ұғымдары

Еркін материялдық нүктенің динамикасы

Пәндер