Қаныққан бір атомды спирттер құрамы, құрылысы, изомері

Презентация қосу

Оттекті органикалық қосылыстар жайлы мәлімет бере отырып бір атомды
спирттер, құрамында – ОН тобы бар көмірсутектердің туындысы екенімен
танысу. Спирттерде болатын функционалдық топ және оның спирттердің
қасиетіне әсерін, жалпы формуласын, ережесін білу спирттердің изомерін жазып
оны халықаралық атау жүйесімен атай білу.

Этанол ерітінділері, метанол мен этанол
молекуласының моделі. Сызба кестелер.

Жаңа сабақты оқып үйрету. Сабақтың өтілу реті.
Жіктелуі мен
гомологы

Атаулары мен
изомериясы

Физикалық
қасиеттері

СПИРТТЕР
Қолданылуы

Химиялық
қасиеттері

Алу
жолдары

Спирттер дегеніміз – молекуласында көмірсутек радикалымен
байланысқа бір немесе бірнеше функционалдық гидроксил тобы бар
органикалық заттарды айтамыз. Спирттердің жалпы формуласы:
R-OH немесе Cn-H2n+1OH

Бір атомды

CH3-OH
Метанол
CH3-CH2-OH
Этанол

СПИРТТЕР
Көп атомды
СH2-CH2 CH2-CH-CH2
OH OH
OH OH OH
Этиленгликоль Глицерин

Қаныққан

Қанықпаған

CH3-CH2-OH

СH2=CH-OH

Этил спирті

Винил спирті

Ароматты

CH2-OH
Бензил спирті

Формуласы
Аттары
CH3OH
- Метанол, метил спирті
- Этанол, этил спирті
C2H5OH
- Пропанол, пропил спирті
C3H7OH
- Бутанол, бутил спирті
C4H9OH
- Пентанол, пентил спирті
C5H11OH
- Гексанол, гексил спирті
C6H13OH
- Гектанол, гектил спирті
C7H15OH

ИЮПАК халықаралық атаулар жүйесі бойынша спирттерді
көмірсутектердің атына – ол деген жұрнақ қосып атайды.
Функционалдық ОН тобы байланысқан ең ұзын тізбек таңдап
алынып, көміртек атомдарын гидроксил тобы жақын
орналасқан жағынан бастап нөмірлейміз:
CH3

CH3-CH-CH-CH-CH3

CH3 CH3 OH
3,4 – диметилпентанол -2

CH3- C - CH - CH3

CH 3 OH
3,3 – диметилбутанол -2

1. Көміртек қаңқасының құрылысына
СH3 – CH2- CH2- CH2- OH бутанол -1
2. Көмірсутек тізбесіндегі гидроксил тобының
орнына байланысты
CH3- CH2- CH2- CH – CH3 пентанол -2
ОН
3. Класаралық изомерлену
СН3- О – С2Н5 метил - этил эфирі

1. Көмірсутектердің галоген туындыларынан алу:
С2 Н5Br + HOH

C2H5OH + HBr

2. Қанықпаған көмірсутектерді гидратациялау арқылы
алу:
H2C= CH2 + H2O H+

CH3- CH2OH

3. Метанолды өнеркәсіпте алу:
СО + Н2

Р.t.кат

СН3ОН

4. Этанолды көмірсуларды ашыту арқылы да алады:
С6Н12О6 ферменттер
Глюкоза

2 С2Н5ОН + 2СО2
этанол

1. Спирттердің сілтілік және сілтілік жер мемалдармен әрекеттесуі
2С2Н5ОН + 2Na

2С 2H5ONa + H2

2. Жануы
С2Н5ОН +3О2 2 СО2+ 3Н2О
3. Спирттердің тотығу біріншілік спирттердің тотығуы:
О
СН3 – СН2 – ОН
этанол

(о)

СН3 – С

(о)

О
- СН3-С

Н

-Н2О

Екіншілік спирттің тотығуы:
СН3- СН – СН3 (О) СН3 –С – СН3
ОН
Пропанол -2

-Н2О

ОН
ацетон

ОН сірке қышқылы

4. Спирттердің дегидрленуі:
СН3 – СН2 – ОН Cu T СН3 - С

О
+ Н2
Н

5. Галоген сутектерімен әрекеттесуі
С2Н5ОН + НBr

2C2H5Br + H2O

Этанол

бромэтан

6. Дегидратациялану:

Н-

Н

Н

С -

С - Н

H

OH

H2SO4 конц
Н 2С = CH2+H2O
1700 C

7 Эфирленуі:
C 2H5OH + HOC2H5

н 2SO4
C2H5- O- C2H5 + H2O

ЕРІТКІШ
О

О
Н- С
ОН
Құмырсқа
қышқылы

Пластмсса

Н- С

СН3 ОН

Н
формальдегид

СН3Сl
хлорметан

Отын

Көксағыз

Еріткіш

Медицинада

Тамақ
өнеркәсібі

C2H5OH

Отын

Бояулар

Парфюмерия

Пластмасса

1. Заттың құрылымдық формуласын жаз.
А) пропанол - 1
Ә) 2,2 – диметилбутанол -4
Б) 2,3,4,5 – тетраметилгексантриол -1,4,6
В) 2- метилпропанол -2
2. “Тік пе қиғаш па?” Спирттерді табу

СН2- СН2

С2Н5ОН

СО2

CH2-CH2-CH2

СН4

ОН ОН
С2Н4Сl

ОН ОН ОН
С3Н6

CH2-CH - CH – СН2
ОН ОН ОН - ОН

3. Өзгеріс шешу:

С2Н4

С2Н5Сl

C2H5OH

CO2

4. Венн диаграммасы

Этанол

Ортақ

Глицерин

5. Сәйкестік тесті
1. 2СН3ОН +3О2

А) ...

С2Н5ОNa + H2

2. C2H5OH + CuO

B) …

C4H8 + H2O

3. C4H9OH

C) …

C3H7 Br + H2O
о

4. 2C2H5OH +2 Na

D) …

CH3 – C +H2O + Cu
н

5.C3H7OH + НBr

E) …

2CO2 + 4H2O

6. Есеп шығару дағдысын қалыптастыру. 4 г этил спирті жанғанда
қанша көлем (қ.ж) СО2 түзіледі?
Бер:
M(C2H5OH) =4 г
т/к v (CO2)- ?

Шешуі:
С2Н5ОН+3О2

2СО2 + 3Н2О

Ұқсас жұмыстар

Органикалық қосылыстар

Спирттердің химиялық қасиеттері

Крахмал және спиртке картопты құрамалы өңдеу жайлы

Көмірсулар және көмірсуларбар биополимерлер құрылымы

Қаныққан бір атомды спирттер құрамы, құрылысы, изомері туралы ақпарат

Спирттер және фенолдар

Этил спирті Винил спирті Бензил спирті

Біратомды спирттердің химиялық қасиеттері

Май қышқылы

Майда еритін витаминдер. А, D,E,K витаминдері

Пәндер