1001 мақал, 101 жұмбақ туралы ақпарат

Презентация қосу

Aтырау облысы
Құрманғазы ауданы
Нұржау қазақ орта мектебінің
қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі
Рысқалиева Майя Нұржанқызы

Атырау облысы
Құрманғазы ауданы
Нұржау қазақ орта мектебі

Қазақ тілі мен қазақ әдебиеті пәнінің мұғалімі: Рысқалиева Майя
Нұржанқызы

Оқушыларды өз ана тіліміздің қадірқасиетін біліп, өз ана тілінің көркемдігін
сезініп, сөз құдіретін түсініп, оның өміріндегі
маңызын ұғуға үйрету;
Тіл мәдениетін сақтай білуге тіл тазалығы
үшін күресуге ,сөз өнеріне баулу;
Ата-баба мұрасын жалғастырушы болуға
дәріптеу;

“Ұлттық тіл –қазақ ұлтының
рухани, мәдени байлығын
ұрпақтан-ұрпаққа жеткізуші
қасиетті құрал”

Н.Ә.Назарбаев

Барысы:
Армысыздар көрермендер, оқушылар!Бүгін біздің осылай
мерекелі кешке жиналып отырғанымыз-Алланың бізге
берген ұлы бақытының арқасы.Ол бақыт-бейбітшілік, ол
бақыт –тәуелсіздік. Тәуелсіздігімізді, еркіндігімізді баянды
етер қаруымыз- туған тіл.Ананың бал сүтімен бойға сіңіріп,
асыл әлдиімен жанға дарыған тілімізді қадірлейік,
мәртебесін асырайық,-деп “Мың бір мақал, жүз бір жұмбақ”
тақырыбындағы сайысымызды бастауға
рұқсат етіңіздер!
Оқушылар, ұлы Абай атамыз:
“Өткірдің жүзі,
Кестенің бізі,
Өрнегін сендей сала алмас”-деп нені айтқан?
-Тілімізді айтқан.
-Олай, болса, тіл дегеніміз не? Тіл деген ұғымды кім қалай
түсінеді екен?
Оқушылар өз ойларын ортаға салады.

Тіл- халықтың жаны, сәні, тұтастай кескін-келбеті.
Адамды мұратқа жеткізетін ана тілі мен ата
дәстүрі. Біздің осындай қасиетті мұрамыз, ана
тіліміз-қазақ тілі. Қазақ тілі-Қазақстан Республикасының
мемлекеттік тілі Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы:
«Тіл тағдыры-өзін Қазақстан азаматымын деп санайтын
баршаның ортақ ісі» деп атап көрсеткен.Ер қазынасы –
ескі сөз, ел қазынасы-ескі сөз» деп бұрынғылар
айтқандай, сөзге сән беретін, сөздің болаты- мақал.
Бүгінгі сайысқа қатысатын сайыскерлерді таныстырып
өтейік.
Мақалшылар:
1. Нұртаева Арайлым
2.Қадырова Бекзада
3.Исатаева Ақнұр

І. «Сөзден сөз шығады,
сөйлемесе неден шығады»демекші әр сайыскер
дайындаған мақалмәтелдерін айтады.
(Үй тапсырмасын орындау)

Ал,енді құрметті
сайыскерлер, бірінші кезекте
мен мақалдың алғашқы
жолын айтамын,ал сендер
жалғасын табуларың керек.
Бұрын тапқан оқушыға ұпай
қосылады.

1.Сөзден асқан байлық жоқ,..
(Тілден асқан жүйрік жоқ.)
2.Тіл дегенің- ақыл гүлі,..
(Тілде жатыр сөздің сыры)
3.Тіліңмен жүгірме,..
(Біліммен жүгір)
4.Жыланның уы тісінде,...
(Адамның уы тілінде)
5. Сөздің тілінен... (істің тілі шешенірек)
6.Ат жүйрігі айырады,..
( Тіл жүйрігі қайырады)
7.Шебердің қолы ортақ.
Шешеннің ... (тілі ортақ)
8.Зекетсіздің малы арам,...
(Тілсіздің дауы арам )
9.Тіл ...(қылыштан өткір)
10. Піл көтермегенді...
(Тіл көтереді)

Тіл

Байлығымыз

Әдебиет

Мәдениет
Достық көпірі

Халықтың күре
тамыры

Қарым-қатынас
құралы

ІІ. «Жақсы бала ойлағыш,
жаман бала тойлағыш»
демекші, сайыскерлер,
сендерге бір сөз
айтылады, сол сөзі бар
қандай да бір мақал тауып
айтуларыңыз керек.

• Сөздер: кітап, еңбек, тіл, ер, жолдас,
Отан, ат, сөз, жаман, ине
• -Оқушылар,осы айналымның
нәтижесінде ұпайы аз оқушы ойыннан
шығады.
• ІІІ.Үшінші айналымда екі оқушы бірбіріне мақал-мәтел айтып жарысады.
• Мақал-мәтелді көп білетін оқушы
мақал-мәтел сайысының жүлдегері
атанады..

IV. «Білекті бірді алады,білімді
мыңды алады» дегендей,
көрермендеріміздің білімдері
қандай екенін байқайық.
Мен жұмбақ жасырамын,соның
шешуін тауып, сол сөзге
байланысты үш мақал айтады.

Жұмбақ:
Бірде төмен, бірде кейін, жоғары,
Сөз сөйлесең қозғалыста болады.
(Тіл)

V. Енді ортаға жұмбақшылар
сайысына қатысатын
сайыскерлерімізді шақырамыз.
Жұмбақшылар:
1. Дүйсенова Айнұр
2. Жұмашева Әселхан
3. Зинеденова Назым
Өздеріңізді таныстырып өтіңіздер.

-Бірінші айналымда мен
жұмбақ жасырамын, ал
сендер сол жұмбақтың
шешуін табуларың керек.
Әр жұмбақтың шешуі-бір
ұпай.

Тілден ұшып, құлаққа қонады.
(Сөз)
Көреді бәрін өзгенің.
Көрмейді бірақ өздерін.
(Көз)
Көп әңгімем, өлеңім,
Күнде ақыл беремін.
Жақсы көрсе мені кім,
Соған тиер көмегім.
(Кітап)
Өзім арық, Ізім әріп.
(Қалам)
Ақ дуалдың ар жағында қызыл ат байлауынан
бір бозамыс қызық ат
(Тіс пен тіл)

Жарасы жоқ сыздайды,
Өртенеді, мұздайды.
(Жүрек)
Аяғы бар, белінде таяғы бар.
(«А» әрпі )
Қатар-қатар тас қойдым,
Жирен атты бас қойдым.
(Тіл мен тіс)
Темір қайшы қос қайшы,
Шығыршықсыз бос қайшы,
Еңбеккерге дос қайшы,
Еріншекке қас қайшы
Өтпейді бір бос күні,
Ол не?
(Сағаттың қос тілі)
Қызыл түлкі шық десе, інінен шықпайды.
(Тіл)

VI. Келесі айналымда
жұмбақшылар бір-біріне
жұмбақ жасырады.
Жұмбақтың шешуін таба
алмаған ойыншы ойыннан
шығады.

VIІ. Мінеки, соңғы айналымға да
жеттік.
Мен жұмбақ жасырамын, жұмбақшы
шешуін табады, мақалшы сол сөзі
бар мақал тауып айтады.
Жұмбақ:
Сөзі дана,үні жоқ,
Сөйлемейді тілі жоқ.
Қолына алсаң, шешен,
Ақылы асқан көсем. (Кітап)
2.Қалқиған ұзын құлағы,
Елеңдеп қоқып тұрады. (Қоян)
3.Тілден ұшып,құлаққа қонады. (Сөз)
Музыкалық үзіліс:
Жеңімпаз оқушыны марапаттау.

Қорытындылау сәті
Мұғалім: Көңіл бөлген көрермендер, сау болыңдар қадірлі,
Анықталды жеңімпаз боп нағыз білгір кәдімгі.
Қазақ жанды туған адам баласын,
Ислам дінін қуған қазақ данасын.
Үкіметі кеңестің сөндірді ғой,
Ел боп құрған қазақтардың санасын.
Қазақ жүрді көніп соған жетпіс жыл,
Өз тілінде сөйлей алмай, болып тұл.
Аллаға да сыйына алмай жүрді ғой,
Ата-бабам кезіндегі қыз да, ұл.
Көтерейік ұлтымыздың мәртебесін!
Жетелейік тілімізді нәр себетін.
Үлгі болар келесі ұрпағыма,
Мәпелейік тілімізді жыр төгетін!
Құрметті көрермендер, уақыттарыңызды бөліп келіп,
сайысымызды тамашалағаныңыз үшін рахмет айта
отырып, бүгінгі сайысымызды аяқтаймыз.
Қош, сау болыңыздар!

Ұқсас жұмыстар

Қазақ тілі матика тілі әдебиеті

Қазақ халқының мақал - мәтел, жұмбақтарын оқушы бойына ұлттық педагогика негізінде қалыптастыру

"Білімді ұрпақ" сайысы

Алгоритмді орындаушы - құрастырылған алгоритммен басқарылатын объект немесе субъект

Бұрыштың биссектрисасы

Компьютердің негізгі құрылғылары

Сандарды бір санау жүйесінен екіншісіне ауыстыру

Бес бұтақта ағашта

Екілік санды ондық санау жүйесіне ауыстыру

Жалпы екілік сандар туралы түсінік беру

Пәндер