Үстеу. Көктем

Презентация қосу

Мақтарал ауданы
“Жеңіс” мектеп-гимназия”
мемлекеттік мекемесі
Сабақтың тақырыбы:

“Үстеу. Көктем”

Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі:
Мырзагелдиева Маржан Құдайбергенқызы

Мақсаты:
Білімдік –үстеу сөздерментанысу,
мағыналық түрлерін оқып үйрену,
көктем мезгілі туралы дүниетанымдық
мәліметтер беру;
Дамыту – топпен жұмыс істеу дағдысын
қалыптастыру, теориялық материал
бойынша белгілерді айқындау ;
Тәрбиелік - өзара сыйластыққа, бір-бірін
тыңдай білуге, білімге, құштарлыққа
тәрбиелеу.

Үйге берілген
тапсырма:
1. Есімдік кездесетін 5 мақалмәтел жазып келу.
2. “Көктем” туралы
шығармашылық жұмыс (өлең
шығару, әңгіме жазу, шығарма
жазу, сурет салу және т.б.)

Есімдіктің түрлерін
қайталауға арналған
зымыран
сұрақтар
Балалар сұрақтарға зейін
салыңдар!

1. “Біреу” есімдігінің түрін анықта
белгісіздік
2. “Ешқашан” есімдігінің түрі
Болымсыздық
3. “Анау” есімдіктің қай тобына
жатады?
4. “Мен, сен, сіз” есімдігінің түрін
анықта
5. Акула жұтқанының бәрін
қорытып үлгермесе де, өзіне
ешқандай зиян келмейді.
Есімдіктерді тап

Сілтеу
Жіктеу

Бәрін,
ешқандай

6. “Әркімге” қай септікте тұр?
Барыс септігінде

7. Есімдікке жатпайтын
сөзді тап. Бірдеме, аспан,
мен,
қанша, бәрі,
жылы, көк
Етістіктің
райларын
ата
8. Адасып сенен қалмайды,
Қараңғы жерге бармайды.
Жұмбақты шеш. Есімдік бар ма? Түбірін тап.

Аспан, көк

Жауап: көлеңке
Есімдік: сенен
Түбірі: сен

9. Ұқсайсың өзің көктемге,
Көктемге бірақ құмарсың.

Өзің

Есімдік бар ма? Түбірін тап

Түбірі: өз

Жаңа сабаққа дайындық
Төменде берілген
сөздерге сұрақ
қойыңдар

жоғары

әдейі

ілгері

кешке

ертең

бүгін

алыс

кенет
күндіз
керемет

тез
артқа

Демек, қайда? қашан?
қалай деген сұрақтарға жауап
беріп, іс-әрекеттің мезгілін,
мекенін, сын-қимылын
білдіретін сөздерді үстеу
дейміз

Үстеу (Наречие)
Мезгіл
(наречие времени)

Мекен
(наречие места)

Бүгін
Кешке
Жуырда
Бұрын
Биыл
Таңертең
Күні бойы
Кеше т.б.

Төмен
Алыста
Тыс
Алда
Ілгері
Бері
Артқа т.б.

Лексикалық тақырып:
“Көктем”

Оқулықпен жұмыс
1-тапсырма

Қар еріп, су ағады,
Сарқырап сайға толады.
Күн ұзарып, жылиды,
Бұл қай кезде болады?

Абай Құнанбайұлы

Жазғытұры
Жазғытұры қалмайды қыстың сызы,
Масатыдай құлпырар жердің жүзі.
Жан-жануар, адамзат анталаса,
Ата-анадай елжірер күннің көзі.
Түйе боздап, қой қоздап, қорада шу,
Көбелек пен құстар да сайда ду-ду.
Гүл мен ағаш майысып қарағанда,
Сыбдыр қағып, бұлаңдап ағады су.

м
Көкте р шашып,
ді нұ шашып.
л
е
к
м
н
Көкте шықты кү айраған,
с
ға
Дала да бұлбұл айнаған.
н
ж
Орма ар ойнап ағады,
л
а
Бала ріп, жылғ олады.
т
Қар е ап сайға иды,
м
ыр
Сарқ зарып, жы найды.
Күн ұ ығып жай
рш
а
кнұр
т
е
с
ұ
Б
Қ
л
Ора
м
Көкте
а н,
қ
т
а
н
ұ
қан.
адам

Көктем
Көктем
келді ш
ырайлы
Орманд
,
а құста
р
с ай рай
ды.
Далада
к үн а р а
Балала
йлы,
р м әз б
оп ойна
Көктем
йды.
келді ш
ат
Ә с е м гү
лдер жа тана,
йнайды
Далада
.
мал жа
йылып,
Күн шат
тана жа
йнады
Жұмах
ан Тұр

Оқушы
шығармашылығы

ат
ық а
л
л
ұ
р
б
а
Б
аңы алады,
т
м
Көкте ры әнін с латқан.
р
Құста й бұл жы тан,
ғо
тақ
м
ұ
е
б
н.
т
п
а
к
қ
ы
т
Кө
т
а
а
ул
ік
Бүрш жанын ш йгінде,
дың лғын шү
з
ы
у
ан.
ғ
а
н
Ха
ш
ы
й
той
а
р
а
о
д
к
Кө
мал зыбек
н
а
ғ
Жуса Дүйсен Қа

ар

Көктем
де б
Күннің әйшешек гү
лд
нұ
Жан ж р көзі көрін егенде,
ылуы
г
Қызға
тербе енде.
лдақт
лгенде
а
,
р
т
үрлен
Күш қу
г
е
нд
ат
Көктем ым алаулап е.
,
Құстар қуат бере
ді.
салған
ә
н
Көңілі
мді де ші бақ
ме
С а б ыр
хан Ақ ді.
бота

Оқушы
шығармашылығы
не,
і
м
т
е
е
т
к
б
Кө
ер
ж
п
ы
іне.
т
с
е
а
б
р
л
а
мж
ы ке
е
а,
д
л
н
і
й
к
а
а
ғ
л
м
з
Жасы адам той ныш үнсі іле.
ан
ет
-ты
Қарағ атыр тып лдар терб
ж
ұ
Дала ады бұлб Ақерке
л
а
Ән са Убайдин
д ы,
а
ғ
ы
ш
л
ү
г
п
ды.
і
а
р
н
е
й
жа
Қар
п
ы
р
ып,
а
л
з
а
ұ
р
Күн
қа о
қ
а
б
р
ір
Құста салып б
Ән
ды.
й
а
н
ой
рина
ова К
р
о
д
Фе

а

Көктем келді аңсаған,
Құстар келді жаураған.
Күн жылыды далада,
Біз ойнаймыз қуанған.
Сейіткерім Ақтілек

Көкте
м кел
д і нұ р
Гүлде
ын ш
р иісі
жұпар ашып,
Ж а наңқып
жануа
.
р оян
Көкте
ы
м кел
п,
д
і
а
Ханге
сығып
лді Б
.
екзат

Сәуір ке
ліп жетт
іе
Дала гү
л-гүл жа нді,
нады.
Жырға
қосып к
өктемді
Әнші құ
,
стар са
й
рады.
Арап На
зер
рке

Сөздікпен
жұмыс
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

Мезгіл – время
Сай – овраг
Еру – таять
Таңертең – утром
Былтыр – в прошлом
году
Биыл – в этом году
Кешке – вечером
Күндіз – днем
Шөп – трава
Самал жел - ветерок

2- тапсырма.
Көп нүктенің орнына керекті сөздерді
қойып, сөйлемдерді жаз.

•
•
•
•

Көктем . . . келді.
Қар . . . еріді.
. . . бозторғай ән салды.
Аспанды . . . бұлт қаптады .

Керекті сөздер: ерте, жылдам,
таңертең, кешке.

АДАСҚАН САН ЕСІМДЕР

«Те5ің,-деп,-қойларды»,
5ті айғырды қораның
Тө5іне лақтырдым.
5аспап батырмын.
Сен5ең, сұрағын:
5іктегі бөпемнен,
5 жастағы көкемнен.

Жыл мезгілдерінің айларын есіңе түсір

Берілген үстеулерге антонидік жұбын жаз
• Төмен –
• Алға –
• Ілгері –
• Кешке –
• Бұрын –
• Әрі –
• Ертең -

“Полиглот” ойынының шарты:
Ұсынылған тапсырмалардың жауабын
тауып, үш тілде қатесіз айту. Дұрыс
жауапты тапқан соң, орыс тілі мен
ағылшын тіліне аудару үшін жауаптар
түбір күйінде айтылады. Жауаптың
ағылшын тіліндегі дыбысталуына назар
аудару.

Ертеңі

1. Еріншектің . . . таусылмас

Ертең, завтра, tomorrow
2. . . . бітетін тірлігіңді,
Ертеңге қалдырма

Бүгін, сегодня, today

3. . . . тұрған жігіттің бір
ырысы артық

Ерте, рано,

4. Әлемнің бар екі күзетшісі:
Бірі – күндіз тынығады,

Күн мен ай, солнце и луна, sun and

Бірі – түнде тынығады.
5. Жоғары сөзінің антонимдік
жұбы

Төмен, низко, down

Үйге тапсырма
1- тапсырма
107-беттегі 3-тапсырманы орындау
2-тапсырма
Үстеудің ережесін пысықтау. Мезгіл және
мекен үстеулерін ажырата білу.

Сабақты өтіп жатқанда уақыт
қалай өткенін байқамай қалып,
не істеріңізді білмей қалғанда
аспай-саспай мына қосымша
тапсырмаларды «резервке»
қойып қойыңыз....

Жеті сөз тауып оқы
К
Ө
К
Т
Е
М

Н
Д
Г
О
К
А

А
Қ
Ш
А
Ү
М

У
Ұ
З
Й
Н
Ы

Р
С
Ә
У
І
Р

Ы
Ь
Л
Р
Ж
В

З
М
П
Ф
Ө
Х

ҰЙҚАСЫН
Мына тұрған арғымақ,
Мінем оған...
ТАП
Тістемейді, теппейді,
Мына тұрған тайлағым,
Бос қойсам да...
Келмейді оны...
Сирақ, мойын көрік деп,
Жүр жирафқа...
Мына тұрған торайым,
Танауына...
Шалшыққа кеп аунайды,
Нас баладан...

Ұқсас жұмыстар

Үйге берілген тапсырма

Үстеу туралы түсінік

Үстеу тyралы түсінік

Үстеудің мағыналық түрлері

Үстеу 7 сынып

Себеп - салдар үстеуі

Үстеудің сөз табы ретіндегі сипатын анықтайтын белгілерді бөліп көрсету

ҮСТЕУ

Үстеу тақырыбын пысықтау

ҮСТЕУ. Үстеудің лексика-грамматикалық сипаты

Пәндер