Сөз мерген

Презентация қосу

ҚАТЫСУШЫЛАР

5-сыныптар

Зымыран сұрақтар

Кім жүйрік?

Тапқыр болсаң, тауып көр

Ойлы болсаң, озып көр

. Сөз ойла, тез ойла

Дайындаған:

Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Тилеуберди Айжан

Зымыран
сұрақтар
Бұл турда оқушыларға 20 сұрақ қойылып,
дұрыс жауапқа 10 ұпайдан қосылады.

Сөздің мағынасын
тiл бiлiмiнiң қай саласы
тексередi?

Жауабы:

лексика

Әдеби тілдің неше формасы бар

Жауабы:

ауызша, жазбаша

Сөздің тура мағынасы
деген не?

Жауабы:

сөздің затты я құбылысты атап білдіретін
бастапқы мағынасы

Сөздің ауыспалы мағынасы дегенді қалай
түсінесіңдер?

Жауабы:

бір заттың негізгі атауынекінші бір затқа атау етіп,
ауыстырып қолданылуынан туған сөз

Тұрақты тіркес дегеніміз не?

Жауабы:
екі немесе бірнеше сөздің
тіркесуі арқылы бір ғана мағынаны
білдіретін сөз тіркестері

“Көп” сөзінің антонимі,
сөйлемнің ең кішкене бөлшегі,
қымбат металл аты (мақал)

Жауабы:

аз сөз - алтын

Республикамыздағы бір өзеннің аты
батыр сөзінің синонимі мен
бастағы бір мүше атынан құралған

Жауабы:

Ертіс

Қарадан туып хан болған кім?

Жауабы:

Мадан

Түйе малының бiр төлiнiң аты басқа екi
малдың төлiнiң атынан құралған.
Ол қандай төл?

Жауабы:

тайлақ

Жалпы халықтың көркем тілі
қалай аталады?

Жауабы: әдеби

Ертеде Мадан хан өзiнiң 40 уәзiрiне
“дүниедегi адамның, құстың,
шөптiң жаманын” тауып әкелудi
тапсырды.
Бұл қай ертегiден алынған ?

Жауабы:

Аяз би

“Керқұла атты Кендебай”
ертегісіндегі қойшы баланың
әкесінің аты кім?

Жауабы:

Мергенбай

Омонимдердің өзіне тән
белгілерін ата

Жауабы:

1. Айтылуы бірдей, мағыналары бөлек.
2. Әр сөз табынан болады, соған орай атқаратын
қызметтері де бөлек болады

Көп мағыналы сөздердің
өзіне тән белгілері

Жауабы :

1. Сөздің екі я одан да көп мағынаға ие болуы.
2. Көп мағыналы сөздер бір негізден таралады да,
бір сөз табына қатысты болады.

Мағынасы тұрпайы сөздің орнына
сол ұғымды жұмсартып қолданылатын
сыпайы сөздер не деп аталады ?

Жауабы:

Эвфемизм

Өздерің оқыған бір жұмбақ төрт
сөзден құралған. Оның біріншісі
–
сарай
сөзінің
синонимі,
екіншісі – астында сөзінің
антонимі, үшіншісі – ірі сөзінің
антонимі,
төртіншісі
–
тау
жынысты қатты заттың аты
Жауабы: Үй үстінде ұсақ тас

“Қызыл сирақ” тіркесінің
мағынасы

Жауабы: кедей

Ер Төстіктің аты

Жауабы:

Шалқұйрық

Жар басында тесулі тұрған
жарты лашық кімдікі

Жауабы: Бекторы

Табу дегеніміз не?

Жауабы: Мифтік ескі наным
бойынша атын тура айтуға тыйым
салынған сөздер

Бұл турда оқушыларға 14 сұрақ қойылып, дұрыс жауапты үш тiлде
яғни, қазақ, орыс, ағылшын тiлiндегi аудармаларын айтады. Дұрыс
жауапқа 10 ұпайдан қосылады.

Көк жиектi көмкерiп,
Шатыр жайдым кең көрiп.

Жауабы:

аспан – небо- sky

Жұбымыз бiр жазылмайды кiл теңбiз.
Күнi- түнi арамызда үлкен “ қыз ”

Жауабы:

әже – бабушка - grandmother

Сылдыр сұйық, су емес ,
Iшсең шөлiң қанады.
Ақ болса да, қар емес.
Шешуiн кiм табады ?

Жауабы:

сүт – молоко - milk

Сирағы ұзын , мүйiзi қысқа,
Бұл өзi аң ба , құс па ?

Жауабы:

керiк – жираф - giraffe

Ақыл сөз – атқан оқтай жай кетпейдi,
Жаманға оқ өтсе де , ------------ өтпейдi.

Жауабы:

сөз – слово –word

Артық ғылым ---------Ерiнбей оқып көруге.

Жауабы:

кiтапта – книга – book

------- болам десең, бесiгiңдi түзе

Жауабы:

ел – народ – people

----- бәрiнен де қымбат,
өйткенi ол мектептiң жүрегi.

Жауабы:мұғалiм – учитель – teacher

Ақылы қысқаның - ---------- ұзын.

Жауабы:

тiлi – язык – language

Әдемi түнде мен жүрсем ,
жүредi бiрге не ?

Жауабы:

ай – луна - moon

Сабыр – түбi сары -------

Жауабы:

алтын – золото - gold

Әке – асқар ---------

Жауабы:

тау – гора - mountain

Ерiншектiң --------- таусылмайды

Жауабы:

ертең – завтра – tomorrow

Суда қалқиды, отқа балқиды.

Жауабы:

мұз – лёд – ice

IIІ

Шарты:
Төмендегі
қашықтық
өлшемдерді
рет – ретімен
орналастыр

1.

Тым
жақын
жер

Өте
алыс,
шет жер

Тиіп
тұрған
жер

Қол созым жер,
Қарға адым
жер, Қамшы
салым жер, Таяқ
тастам жер
Жер аяғы қиянда,
Қиыр, Жердің түбі,
Жер мойны қашық,
Түйенің табаны
түсер жер

Иек артпа жер,
Әудем жер

Қиыр, Таяқ тастам жер, Жер мойны қашық, Иек артпа
жер, Түйенің табаны түсер жер, Әудем жер, Қамшы
салым жер, Жердің түбі, Қарға адым жер, Жер аяғы
қиянда, Қол созым жер

IV.

Тұрақты сөз
тіркестерінің
мәнін аш

Қас пен көздің арасында
.

Жауабы: лезде.

Қара қылды қақ жару

Жауабы: әділ

Төбе шашы тік тұрды

Жауабы: қорықты

Тайға таңба басқандай

Жауабы: анық

Көзге түртсе көргісіз

Жауабы: қараңғы

Аузына құм құйылды

Жауабы: үндемеу

Жарғақ құлағы
жастыққа тимей

Жауабы: мазасыздану

Тонның ішкі бауындай

Жауабы: тату

Бет моншағы үзілу

Жауабы: ұялу

Мағынасына сәйкес тұрақты тіркестерді синонимдерімен
сәйкестендіріңдер.
1.Тасы өрге домалау. 2.Сіркесі су көтермеу. 3.Қабақ шытысты.
4.Сөз байлау. 5.Көзге түртсе көргісіз. 6.Арасынан қыл өтпейді.
7.Ат ізін салмау. 8.Ит арқасы қиянда. 9.Бармағын тістеу.
10.Жүрек жұтқан.
Батыр
Өкіну
Алыс
Жолы болу
Ашуланды
Тату
Хабарласпау
Уәделесу
Қараңғы

V.

Шарты:1. Тест сұрақтарына “иә” немесе
“жоқ” деп жауап бер

Ұяшықтарды таңдап, шыққан әріптерден
басталатын сөздерден
тіл туралы мақал
айтыңыздар. Сол мақалдың бірін тақырып етіп алып,
шағын ойтолғау жаз.

Мағынасы синонимдес тұрақты тіркестерді тап?

Бауыр басу–тайға таңба басқандай

Жоқ

Екі езуі құлағында- төбесі көкке жету

Иә

Таяқ тастам жер–ер жүрек

Жоқ

«Ауру» сөзінің синонимдік қатарын табыңыз
Дауа, шипа, ем

Жоқ

Соқырішек, аққан

Жоқ

Мерез, сырқат, кесел

Иә

Медбике, дәрігер

Жоқ

Көп мағына бола алатын сөздерді табыңыз

Бет

Иә

Қағаз

Жоқ

Мұқаба
Оқулық

Жоқ

Жоқ

Омоним бола алмайтын сөзді табыңыз

Қой

Жоқ

Қате

Иә

Қала

Жоқ

1
Қ

Ұ

Ц
С

Р

Х

Х
Т

А

Е
Р

М
!

Ұқсас жұмыстар

Әрбір бала–бір әлем

Шешеннің сөзі – мерген, шебердің ісі – мерген. 7 сынып

Тіл туралы

Оқушыларды топқа бөлу

Дыбыс үндестігі

С.Сейфуллин "Аққудың айырылуы"

Ықтималдық теориясы

Сөз мерген туралы ақпарат

Мақ ал - мәтелдер – халық даналығы

Туысқан жауап

Пәндер