Дарын, дарындылық

Презентация қосу

Құрметті әріптес!
“Дарын”,”Дарындылық” деген ұғымдарға қандай
түсінік бере аласыз?

Дарындылық:
Адам психикасының өмір бойы
жүйелі түрде дамып,
басқалармен салыстырғанда
адамның бір немесе бірнеше
іс-әрекет төңірегінде
әдеттен тыс, сирек
кездесетін жоғары
нәтижелерге жету
мүмкіндігі.

Дарындылық туралы екі
түрлі көзқарас
қалыптасқан. Сіздің
ойыңыз...

Балалардың
барлығы да
дарынды болады

Дарынды балалар
сирек кездеседі

Дарынды бала
өз қатарларынан әлде
дегеніміз:

қайда дамыған, ерекше
зейіні бар, белгілі бір
іс-әрекет бойынша
асқан қабілеттілік
танытып, жоғары
жетістіктерімен
дараланатын бала!

Дж. Рензуллидің дарындылық моделі
• 1 – интеллектуалдық
компонент (зейін, ес, және ойлау
үрдістерінің деңгейі)
• 2 – креативтік немесе
шығармашылық (қиялдың
шығармашылық даму деңгейі,
ерекшелігі және нәтижелілігі)
• 3 – мотивациялық компонент
(танымдық және зерттеу белсенділігі).

Қожа қандай бала?

Құпия кеңес ...
...Егер мен біреу-міреудің лақ-қозысы,
тауық, қазы, иті біздің үйдің маңына
жолап кетсе, аямай ұрып қуалайтын
жыным бар. Өткенде Алмастың
қоразын сөйтіп өлтіріп қойдым.
Бұным да жарамайды, жай айдап
жіберуім керек еді ғой.Ендігәрі бұнадай
қылықтарым қайталанса, жоғарғы
тауық базға екі рет жүгіріп барып
келемін.

Дарындылықты анықтайтын
бақылау сұрақтары
Инициативасы
Тәуекелділігі
Қиялының
ұшқырлығы
Креативтілілігі
Тәуелсізділілігі
Жауапкершілігі
Жалпы
қабілеттілігі
Өз ойын еркін
жеткізе білуі
Қорытынды

Дарындылықты анықтайтын бақылау сұрақтары
Мұғалім___________________________________
Оқушы___Қожа_________________________
Инициативасы Міндеттерін, берілген тапсырманы жақсы орындайды, оптимист, өзіне
және өз ісіне сын көзбен қарай алады, іс-әрекет нәтижесін жақсартуға
тырысады.
Тәуекелділігі
Тәуекелге жиі барады, өте батыл.

12345

Қиялының
ұшқырлығы

12345

Болған оқиғаның мағынасын, болмысын, қағидаларын білуге
ұмтылады, көп сұрақтар қояды. Көп армандайды.

12345

Креативтілілігі Ойлау қабілеті өте жоғары, жан-жақты, өз пікірін білдірген кезде
алғырлығын танытады.

12345

Тәуелсізділілігі Өз бетімен жұмыс жасауды ұнатады, ешкімге тәуелді емес.

12345

Жауапкершілігі Ауызша және жазбаша берген нұсқауларға үлкен зейінмен қарайды,
бастаған ісін аяғына дейін орындайды.

12345

Жалпы
қабілеттілігі

Есте сақтау қабілеті жақсы, зейіні тұрақты, терең түсінуге және
қорытынды жасауға қабілетті.Әзілқой, ашуланшақ.

12345

Өз ойын еркін
жеткізе білуі

Қоғамда өзін-өзі көрсете алады, өз ойын жеңіл жеткізе алады, қарымқатынасқа ашық, айналадағы адамдар оны әр түрлі қабылдайды

12345

Қорытынды

Дарынды балалардың ерекшеліктері:
Сөздік
қоры
мол

Қиыншылықтан
қорықпайды

Есте сақтау
қабілеті
жоғары

Әділетті,
әзілқой

Танымдық
қасиеті
жоғары

Дарынды балаға педагогикалық қызмет
көрсетудегі дарындылық моделі
Эмоци
ялық
қолдау

«Мен
»

Орта

күші
Дарын
дылық
Инт.
қабілет

қолдау

мотив

Дарындылық тағылымы
• Сен « білуге міндеттісің» дегеннің орнына, « Сенің
қолыңнан келеді!» ұстанымы;
• Белгілі жағдайдан, белгісіздікке бетбұрыс жасау
қағидасы;
• Іс -әрекеттің нәтижесіне емес, сол нәтижеге жету
барысындағы қуаныш!
• Баланың қиялын ұштай отырып, сұрақ қоя білуге
үйрету!
• «Қателеспейтін адам болмайды» қағидасына
үйрету!
• Болашаққа бейімдеу;
• Дамыта оқыту;
• Жеке ғана емес, әлеуметтік ойлау қабілетін дамыту!

Дарынды оқушы және орта
Дарынды оқушы
Қосымша білім беру

Әлеуметтікпсихологиялық
қызмет

Педагогикалық
ұжым

Ұстаз

Ата-ана

Сынып
жетекшісі

Дарындылықтың бірден бір белгісі
дарынды баланың күнделікті
өмірінде болып жатқан түрлі
іс-әрекеттің ерекшелігін
педагогикалық бақылау әдісін
қолдану арқылы анықталады.
Дарындылық тағылымыданалықтың, ғұламалықтың,
құдіреттіліктің,
адамгершіліктің кәусар
тамшысы, ағынды тасқыны,
дария көлі, мұхиты.

Дарындылықтың параметрлері:

физиологиялық
психологиялық

таным қабілетінің өз
қатарластарына қарағанда
жоғары болуы

Дарынды баланың мінезқұлқындағы ерекшеліктер:
1. Іс-әрекетінің өзіндік
стратегиялық
ерекшеліктері бар оқушы.
2. Кез келген іс-әрекетті
«өзінше орындауы».
3. Кез келген қиын істен
жеңілді, жеңілден –қиынды
көру ерекшелігімен
дараланады.

Дарындылық:

Айқын дарындылық
дарынды оқушының
жетістіктерінің
айқындығы
соншалық, «бұл
бала дарынды»
деген қағидаға еш
күмән жоқ.

Жасырын түрде
кездесетін
дарындылық
баланың іс-әрекетінің
нәтижесі көбінде
жасырын түрде
байқалады.

Дарындылық
Дарындылық

жалпы
жалпы (немесе
(немесе
интеллектуалды)
интеллектуалды)
дарындылық
дарындылық

нақты
нақты
дарындылық
дарындылық

Жалпы дарындылық деп, жалпылау
икемдігі, есте сақтау қабілеті жақсы
дамыған, ойлау қабілеті жан-жақты,
кез-келген тақырыпта әңгімелесу,
мәселелерді шешу және өз тәжірибесінде
үйрену деп тұжырымдайды.
Интеллектуалдық (немесе жалпы
танымдық ) қабілеттер- жалпы
дарындылықтың психологиялық ядросы
болып табылады.

Нақты дарындылық:

белгілі бір іс-әрекет
аймағында, атап
айтқанда
музыкалық,
көркемдік,
спорттық
т.б.қасиеттері
бар балалар.

Дарындылықты
ң түрлері:

Ерте
Ерте
жастан
жастан
байқалады
байқалады

Ересек
Ересек
жастан
жастан
байқалады
байқалады

Дарындылықтың түрлері:
*Интеллектуалды дарындылық;
*Академиялық дарындылық;
*Көркемдік дарындылық;
*Шығармашылық дарындылық;
*Лидерлік немесе әлеуметтік
дарындылық;
*Спорттық дарындылық.

Дарынды балаларды айқындау мен дамытудың
тиімді жолдары
Психодиагностикалық
тренингтер

Бақылау әдісі

Олимпиада,
конференция,
.
фестиваль, КҒА т.б

Арнайы
бағдарламалар

Мұғалімнің және
ата-ананың
эксперттік
бағалауы

АКТ құралдары

Психодиагностикалық
зерттеу

Дарынды балаларға арналған бағдарлама талаптары:

*Дарынды оқушының коммуникативтік
әрекеттерінің негізігі түрлерін
қалыптастыру;
*Өз мүмкіндіктерін сезініп, өзге адамдардан
жеке ерекшеліктерін түсіне білу
қабілеттерінің дамуына әсер ету;
*Зерттеу жұмыстарын жүргізу тәсілдерін
қалыптастыру;
*Шығармашылық ойлау қабілеттерін
арттыру;
*Тілдік білім жүйесін сөйлеу әрекеттерінде

“Дарынды балалар” бағдарламасының
жұмыс бағыттары:
І. Дарынды балаларға арналған қосымша оқу
бағдарламалары.
ІІ. Диагностика жүргізу.
ІІІ. Дарынды балалардың шығармашылық потенциалын
жүзеге асыруда жағдай туғызу.
ҮІ. Дарынды балалардың шығармашылық қабілетін
дамыту.
Ү. Дарынды балалардың шығармашылық дамуының негізгі
көзі-ынталандару іс-шараларын өткізу.
ҮІ. “Дарынды балалар” мәселесі бойынша мұғалімдермен
ғылыми-әдістемелік іс-шаралар ұйымдастыру.

Оқушының
танымдылығын арттыру

зерттеу
дағдысын
қалыптастыру

Қосымша
әдебиетпен жұмыс
жүргізу дағдысын
қалыптастыру

білімге деген
қызығушылығын
арттыру
Оқушының
қызығушылығын
арттыру

Сауалнама сұрақтары

1. Тәртіпті.
2. Үлгерімі әртүрлі.
3. Жинақы.
4. Тәртібі “түсініксіз”.
5. Ұқыпты.
6. Ситуацияға байланысты көпшілікпен немесе басшымен
келіспей қалады.
7. Үнемі жақсы оқиды.
8. Сабақ үстінде қолайсыз сұрақтар қояды.
9. Сабақтан себепсіз қалмайды.
10. Жаңа бастаманы қолдайды.
11. Ортамен тез тіл табысады.
12. Өзіне ұнайтын істі құлшына орындайды.
13. Қабылдауы өте тез.
14. Әзілқой, ашуланшақ.
15. Өз ойын анық жеткізе алады.
16. Өте әділетті.

Құрметті әріптестер!
Егер сауалнаманың
жұп сандары, яғни «+»
көп болса, онда сіз
дарыны жасырын
түрде кездесетін
баланың бір қырын аша
алдыңыз.

Құттықтаймыз!

Рахмет! Іске сәт!

Ұқсас жұмыстар

Балалардың дарындылығын бақылау

Дарынды балалар

Дарынды балалармен тәрбие жұмысы

ДАРЫНДЫ ЖӘНЕ ТАЛАНТТЫ БАЛАЛАРҒА МҰҒАЛІМ

Шығармашылық дарындылық

ДАРЫНДЫ БАЛАЛАРДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Дарынды балаларды анықтау жолдары

ДАРЫНДЫ БАЛАЛАРДЫ АЙҚЫНДАУ ЖӘНЕ ДАМЫТУДАҒЫ ЖҰМЫС ІСТЕУДІҢ ЖОЛДАРЫ

Талантты және дарынды балалар

Дарынды оқушы - ұлт болашағы

Пәндер