Дарын, дарындылық

Құрметті әріптес! “Дарын”, ”Дарындылық” деген ұғымдарға қандай түсінік бере аласыз?

Дарындылық:

Адам психикасының өмір бойы жүйелі түрде дамып, басқалармен салыстырғанда адамның бір немесе бірнеше іс-әрекет төңірегінде әдеттен тыс, сирек кездесетін жоғары нәтижелерге жету мүмкіндігі.

Дарындылық туралы екі түрлі көзқарас қалыптасқан. Сіздің ойыңыз . . .

Дарынды балалар

сирек кездеседі

Балалардың барлығы да

дарынды болады

өз қатарларынан әлде қайда дамыған, ерекше зейіні бар, белгілі бір іс-әрекет бойынша асқан қабілеттілік танытып, жоғары жетістіктерімен дараланатын бала!

Дарынды бала дегеніміз:

Дж. Рензуллидің дарындылық моделі

1 - интеллектуалдық

компонент (зейін, ес, және ойлау үрдістерінің деңгейі)

2 - креативтік немесе

шығармашылық (қиялдың шығармашылық даму деңгейі, ерекшелігі және нәтижелілігі)

3 - мотивациялық компонент (танымдық және зерттеу белсенділігі) .

Қожа қандай бала?

Құпия кеңес . . .

. . . Егер мен біреу-міреудің лақ-қозысы, тауық, қазы, иті біздің үйдің маңына жолап кетсе, аямай ұрып қуалайтын жыным бар. Өткенде Алмастың қоразын сөйтіп өлтіріп қойдым. Бұным да жарамайды, жай айдап жіберуім керек еді ғой. Ендігәрі бұнадай қылықтарым қайталанса, жоғарғы тауық базға екі рет жүгіріп барып келемін.

Дарындылықты анықтайтын бақылау сұрақтары

Инициативасы

Тәуекелділігі

Қиялының ұшқырлығы

Креативтілілігі

Тәуелсізділілігі

Жауапкершілігі

Жалпы қабілеттілігі

Өз ойын еркін жеткізе білуі

Қорытынды

Дарындылықты анықтайтын бақылау сұрақтары

Инициативасы

Міндеттерін, берілген тапсырманы жақсы орындайды, оптимист, өзіне және өз ісіне сын көзбен қарай алады, іс-әрекет нәтижесін жақсартуға тырысады.

1 2 3 4 5

Тәуекелділігі

Тәуекелге жиі барады, өте батыл.

1 2 3 4 5

Қиялының ұшқырлығы

Болған оқиғаның мағынасын, болмысын, қағидаларын білуге ұмтылады, көп сұрақтар қояды. Көп армандайды.

1 2 3 4 5

Креативтілілігі

Ойлау қабілеті өте жоғары, жан-жақты, өз пікірін білдірген кезде алғырлығын танытады.

1 2 3 4 5

Тәуелсізділілігі

Өз бетімен жұмыс жасауды ұнатады, ешкімге тәуелді емес.

1 2 3 4 5

Жауапкершілігі

Ауызша және жазбаша берген нұсқауларға үлкен зейінмен қарайды, бастаған ісін аяғына дейін орындайды.

1 2 3 4 5

Жалпы қабілеттілігі

Есте сақтау қабілеті жақсы, зейіні тұрақты, терең түсінуге және қорытынды жасауға қабілетті. Әзілқой, ашуланшақ.

1 2 3 4 5

Өз ойын еркін жеткізе білуі

Қоғамда өзін-өзі көрсете алады, өз ойын жеңіл жеткізе алады, қарым-қатынасқа ашық, айналадағы адамдар оны әр түрлі қабылдайды

1 2 3 4 5

Қорытынды

Мұғалім

Оқушы___Қожа

Дарынды балалардың ерекшеліктері:

Әділетті,

әзілқой

Сөздік қоры мол

Есте сақтау қабілеті жоғары

Танымдық

қасиеті

жоғары

Қиыншылықтан

қорықпайды

Дарынды балаға педагогикалық қызмет көрсетудегі дарындылық моделі

Дарындылық тағылымы

Сен « білуге міндеттісің» дегеннің орнына, « Сенің қолыңнан келеді!» ұстанымы;

Белгілі жағдайдан, белгісіздікке бетбұрыс жасау қағидасы;

Іс -әрекеттің нәтижесіне емес, сол нәтижеге жету барысындағы қуаныш!

Баланың қиялын ұштай отырып, сұрақ қоя білуге үйрету!

«Қателеспейтін адам болмайды» қағидасына үйрету!

Болашаққа бейімдеу;

Дамыта оқыту;

Жеке ғана емес, әлеуметтік ойлау қабілетін дамыту!

Дарынды оқушы және орта

дарынды баланың күнделікті өмірінде болып жатқан түрлі іс-әрекеттің ерекшелігін педагогикалық бақылау әдісін қолдану арқылы анықталады.

Дарындылық тағылымы-даналықтың, ғұламалықтың, құдіреттіліктің, адамгершіліктің кәусар тамшысы, ағынды тасқыны, дария көлі, мұхиты.

Дарындылықтың бірден бір белгісі

Дарындылықтың параметрлері:

таным қабілетінің өз

қатарластарына қарағанда

жоғары болуы

психологиялық

физиологиялық

Дарынды баланың мінез-құлқындағы ерекшеліктер:

1. Іс-әрекетінің өзіндік стратегиялық ерекшеліктері бар оқушы.

2. Кез келген іс-әрекетті «өзінше орындауы».

3. Кез келген қиын істен жеңілді, жеңілден -қиынды көру ерекшелігімен дараланады.

Дарындылық:

Айқын дарындылық дарынды оқушының жетістіктерінің айқындығы соншалық, «бұл бала дарынды» деген қағидаға еш күмән жоқ.

Жасырын түрде кездесетін

дарындылық

баланың іс-әрекетінің нәтижесі көбінде жасырын түрде байқалады.

Дарындылық

жалпы (немесе интеллектуалды) дарындылық

нақты дарындылық

Жалпы дарындылық деп, жалпылау икемдігі, есте сақтау қабілеті жақсы дамыған, ойлау қабілеті жан-жақты, кез-келген тақырыпта әңгімелесу, мәселелерді шешу және өз тәжірибесінде үйрену деп тұжырымдайды.

Интеллектуалдық (немесе жалпы танымдық ) қабілеттер- жалпы дарындылықтың психологиялық ядросы болып табылады.