Тыңайтқыштар




Презентация қосу
                                                                                                        Қызылорда облысы,Жаңақорған ауданы,
№125 С.Сапарбеков атындағы орта мектептің
Химия пәнінің мұғалімі: 
Ахметова Жанар Бердібекқызы 

ТАҚЫРЫБЫ: 
ТЫҢАЙЫТҚЫШТАР

Тыңайытқыштар
Тыңайтқыштар — өсімдіктердің топырақтан қоректенуін 

жақсарту үшін қолданылатын органикалық және минералдық 
заттар. Тыңайтқыштарды дұрыс пайдаланғанда ауыл шаруашылық 
дақылдарының түсімі артады, өнім сапасы жақсарады.
Елімізде өсірілетін алуан түрлі ауыл шаруашылығы дақылдарынан 
мол, тұрақты, әрі сапалы өнім алуда басқа да агротехникалық 
шаралармен қатар, тыңайтуды дұрыс ұйымдастырудың маңызы 
орасан зор.
Ауыл шаруашылығы практикасында егіншілікті химияландыру, оны 
жедел дамытудың куатты факторы екенін сенімді дәлелдеп берді. 
Мысалы, азотты тыңайтқыш астық дәніндегі белок мөлшерін 
арттырады, фосфорлы тыңайтқыш зығыр талшығының сапасын 
жақсартады, зығыр, күнбағыс тағы басқа дақылдар тұқымындағы 
май мөлшерін көбейтеді. Калий тыңайтқышы кант қызылшасы 
тамырының қант, картоптың крахмал мөлшерін арттырады

Тыңайытқыштарды жіктеу
Тыңайытқыштар

Шығу тегіне 
қарай

Қоректік  
элементтің 
болуына 
қарай

Агрегаттық 
күйіне орай

Бейорганикалы
қ, органикалық

Азоттық,  
фосфорлы,  
калийлі

Сұйық,қатт
ы

Азот тыңайытқышы
Құрамында қоректік 

элемент азот бар 
тыңайтқышты азот 
тыңайтқышы дейміз. 
Азот тіршілік үшін 
маңызы бар элемент. Ол 
жетпеген жағдайда 
өсімдіктің жапырағы 
бозғылт жасыл болып 
бойы өспей, жапырағы 
жұқа және шырыны аз, 
гүлі майда болады. Азот 
тыңайтқышы Атырау 
мен Теміртауда өндіріледі.

Азот  тыңайытқышы
Минералдық

Қатты

Селитра, 
карбамид
,мочевина

Сұйық

Аммиак 
суы

Органикалы
қ

Мал 
қиы,қорда,құ
с саңғырығы, 
жасыл  
өсімдіктер 
шіріндісі

Фосфор 
Фосфор  
тыңайытқыштары
Барлық тірі 
организмдердің 
құрамына кіретін 
маңызды элемент. 
Фосфор 
ферменттердің, 
витаминдердің 
құрамыне кіреді. 
Фосфорсыз хлорид 
түзілмейді. Өсімдікте 
жетіспесе, 
жапырақтары қара 
қою жасыл, қара дақ 
пайда болады, 
өсімдіктің гүлденуі мен 
пісуі баяулайды. 
Адамның сүйегінде, 
жұлынында, бұлшық 
етінде болады.

тыңайытқышы

Суда 
еритіндер

Суда нашар 
еритіндер

Суда 
ерімейтіндер

Жай 
суперфосфат, 
қос 
суперфосфат, 
нитрофос

Преципитат

Фосфорит 
ұны

Калий тыңайытқыштары
Кез келген өсімдікке калий 

өте қажет. Калий 
жетіспесе фотосинтез 
қарқыны төмендейді. 
Калий жеткілікті болса, 
өсімдікте крахмал, 
қантты зат, май түзіледі.
Калий тыңайтқышының 
негізгі шикізаты 
өсімдіктердің, ағаштардың 
күлдері, сиыр, жылқы 
малдарының қилары 
жақсы өнім алуға 
көмектеседі.

Калий тыңайытқышы
Жай

Кешенді

Калий 
хлориді,
калий 
сульфаты, 
өсімдік 
күлі

Калий 
селитрасы, 
калий 
фосфаты 

Тыңайытқыш

тыңайытқышы

Фосфор тыңайытқышы

Калий тыңайытқышы

Назар   
аударғандарыңызға

КӨП 
РАХМЕТ!


Ұқсас жұмыстар
МИНЕРАЛДЫ ТЫҢАЙТҚЫШТАР ЗАУЫТЫ
Минералды тыңайтқыштарды өңдеу
Тыңайтқыштардың жіктелуі
Тыңайтқыш тар
Органикалық тыңайтқыштар
КОМПЛЕКСТІ ТЫҢАЙТҚЫШТАР
Питомник
АЗОТТЫҚ ТЫҢАЙТҚЫШ
Питомник. Питомниктің тыңайтқыштары
Органикалық тыңайтқыштар туралы
Пәндер