Бүкіләлемдік тартылыс заңы


Slide 1

Бүкіләлемдік

тартылыс заңы

Ашық сабақ

Пән мұғалімі: Азова Манчук

Slide 2

Сабақтың мақсаты: бүкіләлемдік тартылыс заңының мәнін түсіну. түрі: жаңа білім беру сабағы. көрнекілігі: суреттер, Жер макеті, слайдтар арқылы демонстрациялау. пәнаралық байланысы: математика, геометрия, дүниетану, тарих.

Slide 3

Үй тапсырмасы: қайталау сұрақтары

Ньютонның бірінші заңының тұжырымдамасы

Ньютонның екінші заңының тұжырымдамасы

Ньютонның үшінші заңының тұжырымдамасы

Галилео Галилей кім?

Үйге берілген есепті тексеру.

Slide 4

Галилео Галилей

Slide 5

Исаак Ньютон

Slide 6

Исаак Ньютон - ағылшын физигі және математигі

4. 01. 1643ж. -31. 03. 1727ж.

“Табиғат - оған ашық кітаптай, үнемі оқумен болатын”

А. ЭЙНШТЕЙН

Slide 7

БҮКІЛӘЛЕМДІК

ТАРТЫЛЫС ЗАҢЫ

ҚАЛАЙ АШЫЛДЫ?

Slide 8

Бүкіләлемдік тартылыс заңы

Slide 9

Ньютонның бүкіләлемдік тартылыс заңын қалай ашқаны туралы бір қызық оқиға бар:

бақшада отырған кезінде ол алма ағашынан алмалардың Жерге құлауын бақылай отырып, осы заңды ашқан екен деген болжам бар.

ФАКТ: СОЛ АЛМА АҒАШЫ

Slide 10

Бүкіл әлемдік тартылыс заңы.

Заңды И. Ньютон 1667 жылы ашты. 1665 жылы 23-жасында Ньютон Айды орбитада ұстап тұратын күш, Жерге алманың құлауына септігін тигізетін күш табиғатына ұқсас екендігін болжап айтты. Оның болжамы бойынша Әлемдегі барлық денелер арасында массалар центрін жалғастыратын түзу бойымен тартылыс (гравитациялық күштер) күштері әсер етеді.

Slide 11 Slide 12 Slide 13

Жер - Ай жүйесі

Айдың центрге тартқыш үдеуі

Екі үдеудің де мәнінің тең болуы заңның дұрыстығын көрсетті:

Slide 14

1678 ж. Ньютон механиканың негізгі заңдары болып табылатын бүкіләлемдік тартылыс заңын жазды:

Екі дене бір-біріне массаларының көбейтіндісіне тура пропорционал, ал арақашықтықтарының квадратына кері пропорционал күшпен тартылады,

мұндағы m1 және m2 - өзара әрекеттесуші екі дененің массасы, r - денелердің арақашықтығы, G - гравитациялық тұрақтылық (латынша gravitas - ауырлық деген сөзді білдіреді) .

Slide 15

Табиғаттағы көптеген құбылыстар бүкіләлемдік тартылыс заңымен түсіндіріледі

Күн жүйесіндегі ғаламшарлар қозғалысы

Жердің жасанды серігінің қозғалыстары

Баллистикалық зымырандардың ұшу траекториясы

Жерге жақын денелердің қозғалысы

Денелердің жерге құлауы

Тасу және қайту

Сарқырамалар

Қол сөмкесінің ауырлығы

Жер атмосферасының болуы т. б

Slide 16

1798 ж. гравитациялық тұрақтылық ағылшын физигі Генри Кавендиштің иірілмелі таразысының көмегімен өлшенді.

Slide 17 Slide 18

Гравитациалық тұрақтылық

Кавендиш тәжірибесі

Гравитациялық әреттесу

Н - жіңішке жіп

L - екіметрлік өзекше

m - қорғасын шар(диаметрі 5см, массасы 775г)

M - қорғасын шар(диаметрі 20см, массасы 49, 5кг)

r - үлкен және кіші шарлардың арақашықтығы

Иірілмелі таразы

Notes: Значение гравитационой постоянной было установлено в 1798г. Английским физиком Г. Кавендишем.

Slide 19

Гравитациялық тұрақтылықтың физикалық мағынасы

G - гравитациялық тұрақтылық, оның сандық мәні, массалары белгілі денелердің бір-біріне тартылатын күшін өлшеу жолымен анықталады, G - гравитациялық тұрақтылықтың мәні:

G=6, 67 10 -11 Н м2 /кг 2

Барлық денелер жер бетіне тартылыс әрекетінен, еркін түсу үдеуімен қозғала отырып құлайды

F = gm

Slide 20

Жерден қашықтап бара жатырған ғарышкерге әсер ететін тарту күшінің өзгерісі.

Slide 21

Барлық денелер - алмалардан ғаламшарларға дейiн, бiртұтас бүкiл әлемдiк тартылыс заңына бағынады

Slide 22

Есеп шығаруға мысал:

1. Массасы 1 кг шар жерге қандай күшпен тартылады:

Жердің массасы 61024кг, шардың массасы 1 кг, олардың центрлерінің ара қашықтығы жер радиусына 6, 4106м-ге тең. Жер мен оның үстінде жатқан шардың арасындағы тартылыс күшін есептейміз:

Slide 23

2. Массалары 1000кг екі дене арасы қандай болғанда

әсерлесу күші 6, 67*10-9Н-ға тең болады?

Осылайша екі дененің арақашықтығы табылады.

Берілгені: Шешуі:

m1=m2=1000кг.

Ғ=6, 67∙10-9Н

G=6, 67∙10-11 Нм2/кг2

r-? r=

Slide 24

Жаңа сабақты бекіту сұрақтары: 1. Бүкіләлемдік тартылыс заңы қалай тұжырымдалады? 2. Формуласын көрсет. 3. Гравитациялық тұрақтылықтың сан мәні неге тең?

Slide 25

Тақырыптық есептер:

Массалары 80 тоннадан болатын екі вагон арасы 1метр болса, бір-бірін қандай күшпен тартады?

Жермен салыстырғанда шамамен бір жарым есе қашықтықтағы Марс қанша уақытта Күнді толық бір айналып шығады?

А-деңгей

Slide 26

В-деңгей

Арақашықтығы 3км болатын ұшақ пен қайықтың бір-біріне тартылу күшін анықтау керек, ұшақтың массасы 30т, ал қайықтың массасы 3т.

Марс ғаламшарының серігі Фобос қозғалып жүрген шеңберінің радиусы 9400 км, айналу периоды 7сағ39мин. Марстың массасы Жер массасынан қанша есе кем?

Slide 27

С-деңгей

Ғарышкеменің Жер бетінен 6∙RЖ қашықтығына алыстағандағы тартылыс күшін табу керек.

Slide 28

Әзіл-есеп.

Егер Сара әжейдің бақшасындағы қырыққабаттан 10м қашықтықта Айнұр тәтенің ешкісі жайылып жүрген болса, ол оған қандай күшпен тартылады? Ешкінің массасы 20кг, ал осы күзде үлкен болып піскен қырыққабаттың массасы 5кг.

Slide 29

Үйге тапсырма:

12-жаттығу(4; 5) .

§15. Бүкіләлемдік

тартылыс заңы.


Ұқсас жұмыстар
Тартылыс құбылысы
Ньютонның Кеплер заңдарын дәлелдеуі
Гравитациялық өріс. Өріс теориясының элементтері
Күш қандай шама
ДИНАМИКА НЕГІЗДЕРІ
Дененің жылдамдығы артқан кезде
Кинематика және динамика тарауын қайталау
Бүкіл әлемдік тартылыс заңы
Тартылыс құбылысы. Ауырлық күші. 7-сынып
Динамика негіздері тарауын қайталау сабағы
Пәндер



Реферат Курстық жұмыс Диплом Материал Диссертация Практика Презентация Сабақ жоспары Мақал-мәтелдер 1‑10 бет 11‑20 бет 21‑30 бет 31‑60 бет 61+ бет Негізгі Бет саны Қосымша Іздеу Ештеңе табылмады :( Соңғы қаралған жұмыстар Қаралған жұмыстар табылмады Тапсырыс Антиплагиат Қаралған жұмыстар kz