Ыбырай Алтынсарин өмірі мен шығармашылығы. Презентация

Презентация қосу

(1841 – 1889)

          Ыбырай Алтынсарин
        ағартушылық
қызметі,
                     өлеңдері.

Ыбырай
Алтынсарин
(1841-1889)

“Қазақ
хрестоматиясы”
1879

Қазақтың әйгілі
ағартушысы, талантты
ақын, балалар жазушысы

Мұғалімдер
дайындайтын
училищелер ашты

Қазақ балалары үшін
мектептер ашты
Өлеңдері: “Кел,
балалар , оқылық”,
“Өзен”, “Ананың
сүюі”, “Өнер, білім
бар жұрттар”т.б.

Ыбырай өлеңдері мен
әңгімелері балаларды
өнерлі, білімді болуға,
еңбекті сүюге тәрбиелейді.

Әңгімелері:
“Қыпшақ
Сейітқұл”, “Бай
баласы мен жарлы
баласы”, “Әке мен
бала”т.б.

Жылдар

1841 жылы 20 қазан

Маңызды оқиғалар

Қостанай облысы Затабол ауданында туған.

1850 жылы

Орынбордағы қазақ балаларына арнап ашылған жеті жылдық орыс-қазақ
мектебіне барған.

1857 жылы

«өте жақсы» деген бағамен бітірген.

1859 жылы

Орынбордағы шекаралық комиссияға тілмаш болған.

1859 жылы

Орынбордағы шекаралық комиссияның төрағасы, Шығысты зерттеуші белгілі
ғалым,профессорВ.В.Григорьевпен жақын танысады.

1860 жылы

Торғай мектебіне мұғалім болып тағайындалады.

1864 жылы

Торғайдағы мектепті ашады.

1876 жылы

Петербург, Қазан қалаларына барады.

1876 жылы

«Қазақ хрестоматиясын» жазуға кіріседі.

1879 жылы

«Қазақ хрестоматиясы» Орынборда басылып шығады.

1879 жылы

Торғай облысы мектептерінің инспекторы қызметіне тағайындалады.

1881 жылы

Орск қаласында тұңғыш мұғалімдер мектебі ашылады.

1879-1883 жылдары

Торғай қаласының төрт уезінде (Торғай,Ырғыз,Троиц,Ақтөбе) мектептер
ашылады.

1983 жылы

Торғайда қолөнер мектебі ашылады.

1983 жылы

«Мұсылмандық тұтқасы» оқу құрал жазып шықты.

1887 жылы

Ырғызда тұңғыш қыздар мектебі ашылады.

1987 жылы

Қазақ балалары жататын 25 орындық интернат салдырды.

1889 жылы

Ауыр науқастан 48 жасында қайтыс болады.

1. Білімге шақырған өлеңдері
«Кел,балалар,оқылық!» , «Өнер, білім бар жұрттар»
2. Табиғат туралы «Өзен»,
«Жаз».
3. Әлеуметтік теңсіздік:
«Залым төреге», «Әй, жігіттер», «Азған елдің хандары»,
«Азған елдің билері»

4. Орыс жазушыларының аудармалары:
И.Б.Паульсонның «Книга для чтения и практических
упражнений в русском языке», К.Д.Ушинский «Родное
слово», Л.Н. Толстой, Крылов.

5. Қазақ ауыз әдебиеті
«Лұқман хакім», «Жиренше шешен», Таза бұлақ», «Қар
батыр», «Тазша бала», «Алтын айдар», «Қобыланды батыр»

Ы. Алтынсарин –оқулық авторы
1. «Қазақ хрестоматиясына енген
тақырыптар
А/ Балалар өмірінен алынған әңгімелер.
Бұлар түрлі орыс хрестоматиясынан,
көбінесе И.Паульсонның
хрестоматиясынан алынды.
Ә/ Әр түрлі жинақтардағы адамдар
өмірінен алынған әңгімелер.
Б/ Қазақ ақындарының ең таңдаулы
өлең жырларынан үзінді.
В/ қазақтың мақал –мәтелдері.

Ы.Алтынсаринге қатысты сөздерді талдау
1. «Ыбырай Алтынсарин –қазақ арасынан шыққан
тұңғыш кемеңгер адам еді, ол өзінің қараңғы,
көшпелі халқының ішіне еуропалық мәдениеттің
жарық сәулесін таратты»
                                                     «Оренбурский листок»
газетінен
2. «Қазақ халқы қарапайым, өнері жоқ халық, бірақ біз
қарапайымдылықтың өзінен де көп жақсылық
табамыз»
                                                               Ы.Алтынсарин.
3. «Халық мектептері үшін ең керектісі –оқытушы.
Тамаша педагогика құралдары да, ең жақсы үкімет
бұйрықтары да, инспектор бақылауы даоқытушыға
тең келе алмайды.»
                                                                      Ы.Алтынсарин
4. Қазақтарғаосы дарынды, ақылесі мол
халыққакешікпей рухани және қоғамдық даму
жолына түсетін дұрыс бағыт беру қалай дегенмен де
қажет болып отыр»
Ы.Алтынсариннің (губернаторға жолдаған

Ыбырай өлеңдеріне байланысты кестелер толтыру
Ыбырай сөзі
Араз бол кедей болсаң ұрлықпенен
Телмірме еш адамға мұңдықпенен
Оқысаңыз балалар,
Шамнан шырақ жағылар
Тілегенің алдыңнан,
Іздемей-ақ табылар.
Өнер-білім бар жұрттар,
Тастан сарай салғызды.
Айшылық алыс жерлерден,
Жылдам хабар алғызды.
Ақылсыз жанды досым деп,
Басыңды қосып, сыр айтпа.
Күндердің күні болғанда,
Ол жаман айғақ болар басыңа.
Кім сендерді, балалар, сүйетұғын,
Қуанышыңа қуанып, қайғыңа күйетұғын.
Түн ұйқысын төрт бөліп,кірпік қақпай,
Шешең байғұс дамылсыз жүре-тұғын.

Қандай қасиеттерді айқындайды?

ӘҢГІМЕНІҢ ТАҚЫРЫБЫ: ҚЫПШАҚ
СЕЙІТҚҰЛ
ИДЕЯСЫ ТАБУ:
ЖОСПАРЫ:

1.Сейітқұлдың ойы;
2.Қабырға өзені бойына қоныстануы;
3.Егін егуі;
4.Артық астықты малға айырбастауы;
5.Сейітқұл елінің 450 үйге жетуі;
6.Қауіпсіздік шаралары;
7.Базар ашуы;
8.Сейітқұл жұртының бай болуы.

Әңгіменің Әңгіменің Әңгіменің
Әңгіме
Әңгімені
тақырыбы
негізгі
негізгі ойы мазмұнына әрі қарай
кейіпкері
(идеясы)
сәйкес
жалғастыр
мақалмәтелдерді
жаз

Ұқсас жұмыстар

Ыбырай Алтынсарин “Залым төреге” өлеңін талдау

Ыбырай Алтынсаринның 180 жылдық мерейтойына орай викторина

Үміт еткен көзімнің нұры - балам, Жаныңа жәрдем берсін Хақ тағалам

Бастауыш сыныпта

Қазақ хрестоматиясы мен өлеңдері

Ыбырай Алтынсарин

Атақты Балғожа бидің немересі

Экрандық техникалық құралдар

Абай мен Ыбырайдың педагогикалық - теориялық негіздері

Дала жұлдызы

Пәндер