Тәуке хан тұсындағы Қазақ хандығы

Презентация қосу

Болашақтың бүгінгіден де жарқын
болуына жол ашатын құдіретті күш
тек білімде ғана ...

И.Тайманов атындағы орта мектебінің тарих
пәнінің мұғалімі Турсинова Гулданна
Утепбергенқызы

КӨҢІЛ КҮЙІҢ
ҚАНДАЙ?

Өте жақсы
Жақсы
Орташа

ды
у
ыт ату,
қ
О қт
то ауды ту.
ой л оқ т а
т

Сабақтың жоспары:

Д
Д.

р
д
и

о

1.Ұйымдастыру (1 мин)
2.Үй тапсырмасын сұрау (5 мин)
3.Пысықтау (5мин)
4.Жаңа тақырып (өзара оқыту) (15 мин)
4. Бекіту(15 мин)
5.Бағалау (2 мин)
6.Үйге тапсырма (2мин)

Үй тапсырмасын
тексеру
Деңгейлік
тапсырмалар
жақсы
Өте жақсы
Жарайсың!
I деңгей

Қазақ хандығының 1465-1466 жылдары
негізін қалаған
құрылған хандық?
хандар?

Қазақ хандығының
бастапқы кездегі алып
жатқан территориясы?

II деңгей

Шығай хан Баба
сұлтанға неге
өшіктіі?

Тәуекел хан
болғаннан кейін
алдына қандай
мақсат қойды?

Тәуекелге Абдоллах
хан Баба сұлтанды
өлтіргені үшін қай
аймақты сыйға тарты?

III деңгей

Есім ханның
Тұрсын ханды
жазалауы туралы
жазған жырау?

Алғашқы қазақБұхар соғысы қай
жерде,қай ханның
тұсында болды?

Қазақ хандығымен
Моғол хандығының
одақтық қарымқатынасын әңгімеле?

Картамен жұмыс
Қазақ хандығының алғашқы территориясы
қандай? /Шу- Талас
Орта ғасырларда Қазақ хандығының
солтүстіктегі көршілес ел қандай хандық?
/Сібір хандығы/
Есім хан тұсындағы қазақ хандығының
астанасы/Түркістан/
Тұрсын хан тұсындағы қазақ хандығының
астанасы/Ташкент/
Қазақ хандығының құрылуы екі
мемлекеттің ішкі саяси жағдайына
байланысты болды,қай
мемлекеттер/Әбілқайырхандығы мен

XV ғасырдағы Қазақ хандығы

Тест жұмысы

1.Есім хан тұсында өзін тәуелсіз хан
жариялап,Ташкент қаласын астана
еткен билеуші:

а) Абақ хан
ә) Әбд-ар-Рахым хан

б) Абылай сұлтан
в)Тұрсын хан

2. 1611 жылы бұхар әскерін басқарып келген
хан?

а)Абдаллах хан
ә) Әбд-ар-Рахым хан
б)Имамқұли
в)Абақ хан

3. 1627 жылы Есім хан кімдерге қарсы
соғысқа аттанды?

а) Қалмақтарға
ә) бұхарлықтарға

4. Тұрсын ханның бүлігі тарихта қандай
атпен қалды?

а)”Қалмақтардың аңырауы”
б) “Мұз қырғыны”
ә)”Отырар апаты”
в)Қатаған қырғыны

5. Есім хан қалмақтарға қарсы соғысқа
аттанғанда ,Тұрсын ханның әрекеті?

а) Баласағұнды шабады
б)Түркістанды шабады
ә)Сығанақты шабады
в) Таразды шабады

б) қытайларға
в) хиуалықтарға

Тест сұрақтарының дұрыс жауабы:

в

б

а

в

б

Т- өзбек
ханымен
жасасқан “ант
беріскен
шартты”
бұзған,1582-1598
жылдары қазақ
хандығының
ханы болған?

Е-Қай хан
Түркістан
қаласын өзінің
астанасы етіп
жариялап ,
1598-1628
жылдары хан
болды?

Ә-Ресей
бодандығын
алғаш
қабылдауға ниет
білдірген Кіші
жүздің ханы?
(1693-1748
жылдары)

Х-1582 жылы
Тәуекел хан
Ташкент
билеушісі Баба
сұлтанды
өлтіріп,15381580 жылдары
ел билеген қай
ханның кегін
қайтарды?

У-1711 жылы
Абылай кімнің
шаңырағында
дүниеге келеді?

А-Үйсің Төле
бидің түйесін
бағып,Сабалақ
деген ат берген
1771-1781
жылдары қазақ
хандығын
билеген хан?

Тәуке хан
(1680-1715 )

К-Қай ханның
тұсында қазақ
халқының саны
1млн-ға жетті?
(1511-1518
жылдары)

Н-1991 жылы 1
желтоқсанда
халықтың
қолдауымен
сайланған
Қазақстанның
тұңғыш
президенті?

Тарихи тұлғалар
Т- өзбек ханымен жасасқан “ант беріскен шартты” бұзған,15821598 жылдары қазақ хандығының ханы болған?
Ә-Ресей бодандығын алғаш қабылдауға ниет білдірген Кіші жүздің
ханы? (1693-1748 жылдары)
У-1711 жылы Абылай кімнің шаңырағында дүниеге келеді?
К-Қай ханның тұсында қазақ халқының саны 1млн-ға жетті?
(1511-1518 жылдары)
Е-Қай хан Түркістан қаласын өзінің астанасы етіп жариялап ,
1598-1628 жылдары хан болды?
Х-1582 жылы Тәуекел хан Ташкент билеушісі Баба сұлтанды
өлтіріп,1538-1580 жылдары ел билеген қай ханның кегін
қайтарды?
А-Үйсің Төле бидің түйесін бағып,Сабалақ деген ат берген 17711781 жылдары қазақ хандығын билеген хан?
Н-1991 жылы 1 желтоқсанда халықтың қолдауымен сайланған
Қазақстанның тұңғыш президенті

Қазақстан тарихы

Сабақ тақырыбы:
Тәуке хан тұсындағы Қазақ
хандығы

Тәуке хан
(1680-1718 )

Білімділік:Оқушыларға Тәуке ханның
тұлғасын,оның ел басқару жүйесін
жетілдіруі, “Жеті жарғы” заңын
таныстыру,білгірлікпен жүргізген
сыртқы саясатының нәтижесін көрсету.

Сабақтың
мақсаты

Тәрбиелік:Тәуке хан сияқты
талантты саясаткер және
дипломаттың халқына сіңірген
тарихи еңбегін түсініп,бағалай білуге
үйрету.

Дамытушылық: Сабақта оқытудың жаңа
технология элементтерін қолданып,
оқушы белсенділігін арттыру,
оқушылардың іс - әрекетін басқару арқылы
ой таласын туғызу, білім – білікітілігін
дамыту.

Сабақ түрі: аралас сабақ
Сабақ әдісі: сұрақ-жауап, ой-қозғау,
топтастыру, сын тұрғысынан
ойлау стратегиялары
Оқыту формасы: топтық жұмыс
Көрнекілігі: карта, интерактивті
тақта, үлестірмелі материалдар,Хандар
портретері

«Бәрін білгім келеді!»
Жоспар:
1.Орбұлақ шайқасы;
2.Тәукенің хан тағына отыруы;
3.Тәуке хан тұсындағы Қазақ
хандығының ішкі жағдайы;
4. Тәуке хан тұсындағы Қазақ
хандығының сыртқы жағдайы;
5. “Жеті жарғы”;
6.Төле Әлібекұлы;
7.Қаз дауысты Қазыбек би;
8.Әйтеке би;

Орбұлақ шайқасы

Орбұлақ шайқасы халқымыздың тарихындағы өшпес жарқын
беттердің бірі.Жәңгірдің жаужүректігі мен тапқырлығы ,көрегендігі
қазақ халқының мерейін үстем етті.Шайқасты
ұйымдастырып,басшылық жасаған шапырашты Қарасай,арғын
Ағынтай,найман Көксерек,алшын Жиембет,қаңлы Сарпың
т.б.батырлар болдыЖоңғарлардың қалың қолы қазақ жеріне 1643
жылы баса көктеп кірді.Жәңгір 600 жауынгермен 50 мыңдық жоңғар
әскеріне қарсы шықты.Жаркент қаласынан күншілік жердегі Қосқолаң
тауының арасындағы Орбұлаққа бекінген Жәңгірдің санаулы
сарбаздары жоңғардың 50 мың әскеріне қасқайып қарсы тұрды.

Тәуке ханның хан тағына отыруы
Тың өзгерістер енгізді

Тәуке хан

Хандық кеңестің және билік
кеңестің рөлін арттырды
Хан мен билер ғана соттық
мансапты атқаруға тиісті
болды
Билер жергілікті атқарушы
билікке айналды

Феодалдық таластартыс пен
бытыраңқылықты
жойып,бір орталыққа
бағынған қуатты
қазақ хандығын
құруға күш салды.

Тәуке
Өмір сүрген
жылдары
1626 -1715 ж.ж

Билік құрған
жылдары
1680-1715ж.ж

Көреген саясаткер,ақылды дипломат,құдіретті күшті
хан
1.Ішкі талас-тартыс пен
алауыздық өршіді.
2.Хандықтағы саяси
жағдайды реттеуге күш
салды.
3.Халықты біріктіру үшін
шаралар жасады.
4. “Жеті жарғы” деп
аталатын заңдар жинағын
жасады.

1.Көрші мемлекеттермен
одақтасудың және бейбіт
қатынас орнатудың
жолдарын іздестірді.
2.Жоңғарларда қарсы
күреске қырғыздар мен
қарақалпақтарды тартты.
3.1710 жылы Қарақұм
маңы.

Жарғы-қазақтардың бұрыннан келе жатқан
әдеттегі құқық нормалары.
1.Жер дауы

4.Бір халық пен басқа
ру арасындағы дау

2.Үй іші мен бала
тәрбиелеу

5.Ұлтын жаудан
қорғау

3.Ұрлық-қарлық,
барымта

7.Жер дауы

6.Құн дауы

“Жеті Жарғы” рулар мен тайпалар арасындағы
қайшылықтарды бәсеңдетіп,ел бірлігін сақтауға,хандық
биліктің заң негізінде күшеюіне үлес қосты

Қазақта үш би болған ел қалаған.
Ауызына не айтар деп жұрт қараған.
Әз Төле, қаз дауысты Қазыбек би,
Әйтеке үшеуінен сөз тараған.

Әйгілі
билер

Ұлы билер

Өмір
сүрген
жылдары

Туған жері

Бата ,нақыл сөздері

Төле
Әлібекұлы

1663-1756

Жамбыл
облысы,Шу
ауданы,Жайсаң
жайлауы

“Ынтымақ-бірлігі
мықты елді жау да,дау
да алмайды”

Қаз
дауысты
Қазыбек

1667-1764

Сырдария
“Ел ебелек емес,ер
жағалауындағы кебенек емес ?-дат”
ауылда
,Қаратау,Ұлытау
атырабы

Әйтеке би

(16821766)

Атақты
Жалаңтөс
батырдың
ұрпағы

Егер балаңызды ат
босағада тепсе,бүтін
құн,жабықта тепсе,
жарты құн,түзде тепсе
төрттің бірін алаыздар

Топтық жұмыс
“Хандар” тобы

“Билер ” тобы

Ой толғау
Қазақ хандығында
хандардың алатын
орны

Қазақ хандығында
билердің алатын орны

Екі жақты күнделік
1.Қазақ хандығының алғашқы хандары
2. “Қатаған қырғыны”
3.Билер

1.Есім,Тұрсын
2.Қасым,Есім
3.Хақназар,Жалым

4.Заңдар жазды

4.Тәуке,Жәңгір

5.Жоңғарлармен күресті

5.Төле, Қазыбек

6.Баба сұлтанның жансыздары өлтірді

6.Керей,Жәнібек

•«Суретпен жұмыс»
“Хандар”
“Билер”
«Қатаған қырғыны»
«Орбұлақ шайқасы»
Әр суретте қандай оқиға бейнеленген? Әңгімелеп беріңдер.

Т

Б

Қ

Ә

Ж

Х

«Сұрақ бізден- жауап сізден»- сұрақтар қойылады, келесі
әріптерден -жауап осы әріптен басталады.
Т- Тәуке хан кезіндегі Қазақ хандығынын астанасы.
Б- қара қылды қақ жарып,әділ шешім айтып,дау-дамайды
шешуші.
Қ- Орта жүздің биі
Ә- Қазақша “жарғы” сөзінің мағынасы
Ж-Жоңғарларға қарсы күрестегі ғажайып ерлігі үшін
халық атау берген хан
Х- Қазақ мемлекетінде билеушінің лауазымы

ЕСКЕ ТҮСІРЕЛІК

Оқушы болсаң жақсы, жылдам зерек,
Ондайлар отаныма өте керек.
Тәуке хан жазған екен заң жинағын,
Тапсаңдар болғандарың асқан зерек

Жарғы –
Қазақстанның
бірінші
конституциясы

Атадан ұл туса игі,
Ата жолын қуса игі.

Төле би

Бай болсаң халыққа пайдаң тисін,
Батыр болсаң жауға найзаң тисін.
Шешендіктен не пайда,Артында сөз қалмаса.
Батырлықтан не пайда ,Халқына қайран қылмаса

Әйтеке би

Жоңғар хандығына тұтқынға түскен
Абылайды 1740 жылдары
Малайсарымен 90 биді бастап барып
босатып алып келген кім еді?

Қазыбек би

Болмас іске қарыспа,
Біреуге ор қазыспа,
Жауыздық іске барыспа.

Төле би

Сұрақ-жауап қатынасы
1.Орбұлақ шайқасы туралы не білдік?
2.Қазақ халқы Тәуке ханды қалай бағалаған?
3.Тәуке хан мемлекет басқаруда негізінен кімерге
арқа сүйеді?
4.Тәуке хан мемлекетті басқару ісіне қандай
жаңалық енгізді?
5.Тәуке хан көрші мемлекеттермен қарымқатынасты қалай жүргізді?
6.Қазақ тарихында “Жеті Жарғы” заңының
маңызы қандай?

“Адамзат күнтізбесі”

Уйге тапсыма:.

2-топқа:“Венн диограммасы”
Қазақ хандығын Қазақстан Республикасымен салыстырады
Қазақ хандығының аумағын ҚР территориясымен салыстырады

Ортақ
белгісі

Бейнет түбі-зейнет
№

Оқушының аты- жөні

Топтың
бағалауы

Мұғалімнің Қорытынды
бағалауы
баға

Нәсіпқали Әлішер 5

1. Нұрмұханова
Айымжан
2. Тажекенова
Назерке
3. Нұрасыл Әли

Өзін- өзі
бағалауы

азарларыңызға рахмет

Ұқсас жұмыстар

ХVІІІ ғ. бірінші ширегіндегі Қазақстан. Қазақстан және Ресей жаңа заман жағдайында

Тәуке ханның хан тағына отыруы

Қазақ хандығының ХҮІ-ХҮІІ ғасырлардағы дамуы. Модульдік оқыту технологиясы. Презентация

Тәуке хан тұсындағы Қазақ хандығы туралы ақпарат

Қазақ хандары туралы

ХV-ХVІІІ ғғ. Қазақ хандығының тарихы

Тәуке хан тұсындағы қазақ хандығының саяси жағдайы

Тәуке хан

«Жеті Жарғы»

Абылай хан билігі тұсындағы қазақ хандығы

Пәндер