Болымды, болымсыз етістік

Сабақтың тақырыбы

«Болымды, болымсыз етістік"

Сабақтың мақсаты:

БІЛІМДІЛІК: мәндес сөздерді бір-бірімен салыстыра отырып анықтамасын оқушылардың өздері ойланып шығарып алуға бағыт беру;

ДАМЫТУШЫЛЫҚ:оқушылардың өз бетінше ізденіспен топта жұмыс істеу қабілеттерін дамыту, басқаларды тыңдау, өз көзқарасын дәлелдеп қорғай білу қабілетін, сонымен бірге қазақ тілінің лексика тарауынан алған білімдерін жүйелі түрде қолдана білу дағдыларын арттыру;

ТӘРБИЕЛІК: сұхбаттасу мәдениетін қалыптастыру, тиянақты тұжырымдама жасауға баулу, оқушыларды адамгершілік, қайырымдылық, бірлік, достық, бауырластық рухында тәрбиелеу.

«Өнер алды - қызыл тіл»,

Анаңдай оны құрметте!

Қажымай, талмай үйрен, біл,

Асылын сөздің өрнекте.

Ана тіл - асыл қазына,

Байлығың - білсең ол сенің.

Жеткізер өмір жазына,

Сонымен өсер өркенің

Қашан?

Кім?

Не істеу?

Қандай?

Қастерлі, күту, тез арада, мұғалім, жуықта, қадірлі, тоқтау, ұстаз, кідіру, таяуда, оқытушы, құрметті, аялдау, жақында, тәрбиеші, қадірменді.

Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлау

Қашан?

тез арада

жуықта

таяуда

жақында

Кім?

Мұғалім

Оқытушы

Ұстаз

Педагог

Не істеу?

күту

аялдау

кідіру

тоқтау

Болымсыз

Негізгі

Болымды

Қандай?

қастерлі

қадірлі

құрметті

қадірменді

Туынды

Етістік

Негізгі

Болымсыз

Болымды

Туынды

1. Абырой да, бақ та, атақ та, даңқ та - бәрі осы егісте.

2. «Қырық өтірік» ертегісіндегі Тазша бала - өжет, тапқыр, шешен әрі ақылды кейіпкер.

3. Ата-анамыз бізді жан аямай бағады, өсіреді, тәрбиелейді.

Мағынаны ажырату

1 - тапсырма.

Берілген сөздерді синонимдік қатарлармен толықтыру.

1 - топқа: туысқан, . . .

2 - топқа: данышпан, . . .

3 - топқа: қаймығу, . . .

Мәтінмен жұмыс

2 - тапсырма. (ұжымдық жұмыс)

Мемлекеттік рәміздер

Қазақстанның тәуелсіз мемлекет болып қалыптасуы кезек күттірмейтін міндет ретінде оның мемлекеттік рәміздерін қабылдауды талап етті. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туы - ортасында шұғылалы күн, оның астында қалықтап ұшқан қыран бейнеленген тік бұрышты көгілдір түсті мата.

Қазақ халқы сонау ерте заманнан бері қыранды киелі, қасиетті құс деп есептеген. Тудан қыранның орын алуы тәуелсіздік алған Қазақстан қыран сияқты биікте болсын, ғұмыры ұзақ болсын деген ойдан туған.

Тәуелсіз - егеменді; ту - байрақ; қыран - қырағы, көреген, жіті; заман - кезең, уақыт, дәуір; ғұмыр - өмір.

Мәтіннен асты сызылған сөздерді оқып, синоним айту.

3-тапсырма. (Топтық жұмыс) . Оқушыларға сұрақ қоя отырып, жауаптарына синонимдік қатар айтқызу (мамандықпен байланыс) .

Суретпен жұмыс

4-тапсырма.

Графикалық диктант. Синоним сөздердің екі сыңарын табу.

адам

байлық

әлем

әуелі

мықты

күшті жаһан алдымен қазына пенде

5-тапсырма. Тест жұмысы.

Бұл тапсырманы оқушылар тест түрінде орындап, жұп-жұбымен тексеріп, бір-біріне баға қояды.

1. Синоним дегеніміз -

А) Айтылуы мен жазылуы бірдей сөздер

В) Қарама-қарсы сөздер

С) Жазылуы әр түрлі, мағыналары бір-біріне жуық сөздер

2. «Даңқ» сөзінің синонимін тап.

А) Мықты

В) Атақ

С) Дәулет

3. «Қадірлі, құрметті, қадірменді» синонимдік қатары қай сөз табына

жатады?

А) Сын есім

В) Зат есім

С) Үстеу

4. «Адам» сөзінің синонимін тап.

А) Шәкірт

В) Дос

С) Кісі

5. Синонимдік қатардың дұрысын тап.

А) Күлу, сықылықтау, жылау

В) Зат, мүлік, нәрсе, бұйым

С) Көне, жаңа, ескі

Болымды

Өзіне тән белгілері

1) айтылуы бірдей, мағыналары бөлек сөздер

2) әр сөз табынан болады, соған орай атқаратын қызметтері де бөлек болады.

Болымсыз

Өзіне тән белгілері

1) айтылуы бөлек, мағыналары жақын сөздер

2) бір сөз табына қатысты болып, бір ғана сөйлем мүшесінің қызметін атқарады.

Ортақ қасиеттері

1) тіліміздегі сөздердің қолданылу аясының кең екенін көрсетеді

2) сөз байлығын көрсетеді

3) көркем әдебиетте, жұмбақ, жаңылтпаш, өлең жолдарында көркемдік әдіс ретінде жұмсалады.

ВЕНН диаграммасы

Рефлексия.

-Бүгінгі сабақ сендерге ұнады ма?

-Қандай әсер алдыңдар?

-Өз әсерлеріңді мына жұлдызшалар арқылы білдіріңдер.

Егер сабақ ұнаса, қызыл жұлдызды аспан әлеміне іліңдер. Егер сәл түсінбеген жерлерің болса, сары жұлдыз іліңдер. Егер сабақ мүлдем ұнамаса, күлгін түсті жұлдызды таңдаңдар.