ЖЫЛҚЫ СҮТІНІҢ ЕМДІК ҚАСИЕТТЕРІ

Презентация қосу

Секциясы: Ауылшаруашылығы
ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСЫ

ЖЫЛҚЫ СҮТІНІҢ ЕМДІК
ҚАСИЕТТЕРІ

Шығармашылық-ізденіс жолында

Жылқы малының адамзат тұрмысындағы
қажеттілігі

ЗЕРТТЕУ БӨЛІМІ
28 түрлі дәрумендер бар

Қымыз
тәбетті
ашады, жүрек
жұмысын
шипалы
белсендіреді.
сусын
Бие
басынан
күніне
орта
есеппен 10-12
литр сүт алуға
болады.
Кей
биелер
15-17
литрге
дейін
сүт береді

Дайын қымыз әрі кетсе 3 тәулік сақталады

Дайын қымыздың

қышқылдығы 810-1000Т
тығыздығы 1,020-1,018
құрамында 1,5%-этил спирті
белок-2-2,5%
май-1-2%, қант-3,5-4,8%
витаминдер, фосфор, кальций болады.

Германияда қымызға деген сұраныс жоғары, өндірісі де жақсы
дамыған. Кәсіпті нәсіп еткеннің көсегесі көгеріп, қазынасы артып
отыр.

Ганс Цольман Германиядағы ең
ірі қымыз өндіруші саналады
Еуропа елдері бал
қымыздың бар
құпиясын біліп алған

Немістердің қымызды бөтелкелеп
сатып, дүкен сөрелеріне толтырып
тастайтынын естіп жүрміз.

Биылдан бастап Батыс
Қазақстан облысы,
Сырым ауданындағы
“Байқадам” шаруа
қожалығы қымыз
өндірісін қолға алмақ.

Қымыз екі түрлі әдіспен ашытылады
І-ші әдісі:
Өнеркәсіптік әдіспен дайындау үшін арнайы микроб-болгар таяқшасымен
ашытылады. Ашытқы қосылады да, сүт 20 минут бойы араластырылады.
Ашытқының қышқылдығы бойынша 50-600Т болуға тиіс. Даяр болуына 1520 минут қалғанда температурасын 170 дейін жеткізіп, бөліп-бөліп
шөлмекке құяды. Шөлмектің аузын тығындап, қымыз салқындату үшін
арнайы бөлмеге қояды.

ІІ-ші халық әдісі:
Қор дайындау
Ашытқы (қор)
Суы бетіне шақырады
Төгеді

Қоюы түбінде шөгеді
Сүзеді

1 жыл сақтайды
( Ашытқы (қор) бір-ақ рет қолданылады )
Қолдануы
Түйеді
Ұсатады
Жаңа сүтке салады
Араластырады
1 тәулік піседі
Қымыз семіз жылқының терісінен сабада ашытылады. Қымыз ашыту үшін
жаңа сауылған бие сүтін сабадағы бұрынғы қор үстіне құйып әлсін-әлсін пісіп
отырады. Сабаға сүт құю тоқтатылғаннан кейін саумалды пісіп,
араластырады да жел өтінен қағаберіс жерге қояды. Ертеңіне қымыз дайын
болады. Сабаны 6-7 күнде бір рет жауып, жел қақтырып, кетіреді, сары май
жағып тобылғы немесе ашамен ыстайды.

Қымызды дайындау технологиясына мынадай процестер
жатады:
Сүт дайындау
Ашытқы дайындау
Ашыту
Қымыздың жетілуі
Сапыру
Ыдысқа құйып тығындау
Көпіршіту
Салқындату
Сақтау

Қазақта жыл маусымына қарай қымызды
уыз қымыз, жазғы қымыз, құр қымыз, қысқы
қымыз деп атаған.
Уыз қымыз-биені алғаш байланғанда, уыз дәмі тарамаған кезде ашытылған қымыз.

Бал қымыз –бал, қант, өрік-мейіз қосып ашытылған қымыз; сырқат адамдарға,
балаларға, жас босанған әйелдерге беріледі.

Құнан қымыз – үш тәулік бойы ашытылған қымыз. Саумал ішпейтіндерге құнан
қымыз берілген. Ас пен тойлар, ұзақ отырыстар үшін даярланған.

Дөнен қымыз -үш түнегеннен кейін қотарылып, мейлінше ашуы жеткен қымыз.

Бесті қымыз -бес тәулік бойы ашытылған қымыз.

Саумал – баяу ашыған немесе ащы қымызға жаңа сауылған бие сүтін қосып пісу
арқылы жұмсартылған қымыз; қарттар мен балаларға арналып дайындалады.

Қысырдың қымызы – бие ағытылып кеткеннен кейін, жем, шөбі дайын адамдар
қысыр биелерді іріктеп алып қалып, қыста қолда ұстап сауады.
Түнеме қымыз – пісуі жеткен қымыз; мол қордың үстіне сүт қышқылы арнаулы
торсықта сақталып, екі тәулік бойы сапырылады. Түнемел қымыздың қызуы күшті;
оны көбінесе құрт, май, ірімшік үшін даярланған.

Сірге жияр қымыз – бие ағытылар кездегі ең соңғы қымыз. Бие алғаш байланып,
уыз қымыз ішерде бір той болса, бие ағытылып, сірге жияр қымызды ішерде тағы да
бір той болады.

Қырық түрлі қымыздың, шипалы шарапаты
Қымыз жүйке ауруларына бірден-бір ем. Өйткені оның құрамында В,
В2, В12 витаминдері бар. Ал туберкулезбен ауыратын адамдардың
организмінде витамин алмасуының бұылатындығы да дәлелденген жайт.
Олардың қымызбен емделгенде сауығып кететіндігі де сондықтан.
Сондықтан тек ауырған кезде ғана емес, күнделікті профилактика үшін
де қымызды ішіп жүруге кеңес берілген.

Қымыздың емдік қасиетін зерттеп зерделеген
кезде тек адам денсаулығы үшін ғана емес,
төрт түлігіміз үшін де пайдасы молын айта
кетуіміз қажет.

Қымыз бойындағы спирт малдардың
жылынуына септігін тигізген.

«Мен ауруханаға аптасына 100л
қымыз тапсырамын. Әрбір литрі 400
тенгеден,
есептеп
қараңыз
қаншалықты пайда табатынымды.
Тек
ауруханаға
емес
ауыл
адамдарының ішінде де өздері үшін
тапсырыспен алдыратындары бар.
Мен үшін қымыз біріншіден, пайда
көзі
болса,
екіншіден
халық
денсаулығына тигізер үлесім.
ШҚ жетекшісі: Ж.Ғ.Мусин
Бір ерекшелігі саумал биелерді 8 ай саууға болады,
сонда бие басынан 1500-2000 литрге дейін сүт
алынады. “Сауын саусаң бие сау, боз қырау түспей
суалмас” деген мақал тегін айтылмаса керек.
Күтімі келіскен бие тіпті бір жылға дейін сүт
береді екен.

Қымыз өндірісінің дамуы, денсаулықтың нығаю
жолы
«Біздің
болашаққа
барар
жолымыз
Қазақстандықтардың әлеуетін ашатын жаңа
мүмкіндіктер жасауға байланысты. ХХІ ғасырдағы
дамыған ел дегеніміз – белсенді, білімді және
денсаулығы
мықты
азаматтар.
Біздің
денсаулығымыздың 15-17% медицинаға байланысты
болса, 30% қоршаған ортаға, ал қалғаны не жеп, не
ішкенімізге байланысты болмақ»
Қазіргі қоғамның байлығы адам болса, адамның байлығы өзінің
денсаулығы.

Салауатты өмір салтын қалыптастыру өз қолымызда. Сондықтан
да қымызды медициналық түрде ғана емес, күнделікті
профилактикалық сусын ретінде пайдалануымыз қажет.

Қазақтың байтақ даласында алалы жылқы баяғы ата-бабаларымыздың
дәуірін қайталамаса да жете қабыл болып, сыңсып жатуы тиіс. Сонда
қымызымыз қазіргі тілмен айтқанда, нағыз брэндке айналады

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Ешкі сүті

Бие сүті мен қымыздың қасиеті

Жылқының қасиетің білу

Ешкі сүті және ешкі сүтінің тағамдық құндылығы

Қымыздың пайдасы

Қымыз өндіру технологиясы

Биенің сүтінен сүт өнімдерін өндіру технологиясы

Жылқы жануарының қасиет, ерекшелігімен танысу

Ұлттық сүт өнімдерінің биохимиясы

Ұлттық сүтқышқылды сусындар

Пәндер