ХІ ғасыр басындағы Орта Азия: Қимақтар мен Қыпшақтардың орналасуы және этникалық-әлеуметтік құрылымы

Скачать

ХІ ғасырдың бас кезіндегі Орта Азиядағы мемлекеттердің орналасуы (ой қозғау)

Қимақтар-

ІХ-ғасырдың соңы-ХІ ғасырдың басы (1, 5 ғасыр өмір сүрді)

ҮІІ ғасырдың басында қимақтар Моңғолия жерінің солтүстік-батысын мекендеген.

Қимақтардың орталығы -Имақия, екінші қаласы Алакөл жағасындағы Карантия қаласы болды.

Батыс Түрік қағанаты ыдыраған кезінде қимақтар Алтайдың солтүстік ауданы мен Ертіс өңіріне көше бастайды.

Моңғолия жерінің солтүстік-батысын мекендеген Қимақтардың ішінде қыпшақтар да болған. Орта ғасырлардағы парсы тарихшысы Гардизидің айтуы бойынша Қимақтардың құрамында 7 тайпаның болғандығын жазған.

Олардың ішіндегі атақтылары қимақтар мен қыпшақтар -деді.

766-840 жылдары қимақтар Батыс Алтайға, Тарбағатай мен Алакөл маңына ойысады.

Қимақтар

Ажларлар, қыпшақтар

Қаған

шонжарларға Яғбу, шад

Жатақтарға

Шад- түтік

Имек байғу, қимақ яғбу

тайпа көсемдері

Яғбу

Қоғамдық құрылысы

2. Қыпшақтар - ХІ-ХІІІ ғасырдың басы (2 ғасыр өмір сүрді)

Қимақ қағанатының жері ХІ ғасырда құрылған Қыпшақ қағанатының қолын толығымен көшті.

Шығыста Алтайдан басталып,

батысында Днестрге дейінгі кең-байтақ аумақты алып жатты.

• Алтайдан Еділге дейінгі аралықтың “Қыпшақтар даласы” (Дешті Қыпшақ) деп атаған.

Қыпшақтардың этникалық құрамы ҮІІ-ҮІІІ ғасырда қалыптаса бастаған.

• Шығыс бірлестік

16 тайпадан тұрады:

8 негізгі, 8 ұсақ тайпалық бөлімшелер.

Ең беделдісі бөрілер болған.

Қыпшақ ханы осы тайпадан шығып отырған.

• Батыс бірлестігі

11 тайпадан тұрады:

елбөрілі, тоқсоба,

йетиоба, дурдут

Қыпшақ бірлестігіндегі түрік тілдес тайпалар:

• Қимақ

• Оғыз

• Құман

• Ежелгі башқұрттар.

XII ғ бастап Арал маңындағы

• Қаңлылар

• Қарлұқтар

• Жіліктер қосылған

Еуропа саяхатшысы Плано Карпинидің “қаңлылар қыпшақша сөйлейді екені” дегені толық дәлелдейді.

Қыпшақтардың этникалық құрамы

Венн диаграммасы

Қимақтар

Қыпшақтар

ұқсастығы

Рефлексия

Орташа

Жақсы

Өте жақсы

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс