Сөйлемнің айқындауыш мүшелері

Презентация қосу

Сабақтың тақырыбы:

емнің айқындауыш мүш

I. Өткен тақырыпты пысықтау «ПЫСЫҚТАУЫШ»
а/ «Олжалы бестік» ойыны /сөз бен сұрақтар/
«Мықты болсаң, тауып көр»
«Жүйрік болсаң, шауып көр»
«Алғыр болсаң, алып көр»
«Тапқыр болсаң, тауып көр»
«Ойлы болсаң, озып көр»
«Зерек болсаң, айтып көр»
«Шешен болсаң, сөйлеп бер»
ә/ “Сыңарын тап” ойыны /сурет пен сұрақтардың сәйкестігін табу/

II. Проблемалық ой тастау. “Ой қозғау”
Оқушылар, тақтада берілген сөйлемге назар
аударыңдар. Бұл сөйлемде белгілі бір сөйлем
мүшесінің мағынасын тереңірек ашып тұрған сөздер
бар ма? Ол сөздер қай сөздің мағынасын түсіндіріп
тұр?
Төреқұл өзінің ежелгі жұртында, Ұзынбұлақтың
басында, отыр екен. Жаназаға, Бөжейдің жаназасына,
шақырылмаған Зере, Ұлжандар өлердей күйіп,
өзгеше шерлі болып қалған еді. Ол – Арқаға аты
шыққан, бүкіл Орта жүзді асыл саз, әсем үнімен
ұйытқан Біржан сал.
Сабақтың тақырыбы мен мақсаты

III. Жаңа тақырыпты меңгеру.
“Жеке-жұптық-топтық жұмыс”
“Ойлан-жұптас-пікірлес”
1. Сөйлемнің айқындауыш мүшелері туралы оқулық бойынша жеке
түсініп оқу, жұппен сырласу, топпен пікірлесу.
ТОП ЕРЕЖЕСІН САҚТАУ!
2. “Зигзаг”-өзара оқыту стратегиясы.
1-топ-Оңашаланған айқындауыш

2-топ- Қосарлы айқындауыш

Постерді құрастыру – постерлерді алмастырып, өзара оқыту –постерді
қорғау- постерді критерий бойынша қорғау- бір-бірін бағалау
“Екі жұлдыз, бір тілек”

3. “Миуалы ағаш” стратегиясы. “Адасқан айқындауыш
мүшелерінің түрлерін бағанаға сәйкестендіріп жазып алу”
Дымбілмес айқындауыш түрлерін шатастырып тастады, сондықтан
оларды орындарына орналастырыңдар. /Дәптерге жазу/.

Оңашаланған айқындауыш
Жер - ана, әнші – сазгер, Абылай хан, Жәнібек батыр,
Сіздер маған өз халқыңызды, қазақ халқын, сүюді
үйреттіңіздер. Әйел-ана, күйші Құрманғазы,
би-шешендер, әнші Күләш. Біздер, 8 “а” сынып
оқушылары, сенбілікке ұйымшылдықпен қатысамыз.

Қосарлы айқындауыш
Тұжырым - пікір, Қаз дауысты Қазыбек би. Бізге, жастарға
үлкендер зор сенім артады. Сыныпқа келген жаңа оқушы,
сабақты жақсы оқыды.. Біз, Асыл екеуіміз, суреттерді
жабыстырдық. ғалым-ұстаз. Жиналыс басқарушы Жақып отағасы
мәселені дауысқа сала қойған жоқ.

4. “РАФТ” стратегиясы.

Р
/рөл/роль

Оқушы
Президент
Директор
Депутат
Сыныптас
Қария

А

Ф

/кімге арналған/ кому /қатынас формасы/
посвящено
форма обращения

Мұғалімге
Досқа
Президентке
Оқушыға
Сыныптасқа
Депутатқа

Рефлексия
Эссе
Анықтама
Диалог
Хат
Мақала

Т
/тақырып/тема

Таулар туралы
Көлдер туралы
Қорықтар туралы
Пайдалы қазбалар
туралы
Шөлдер
Өзендер

IY.Жаңа сабақты бекіту
АЙҚЫНДАУЫШ МҮШЕ
ДЕГЕНІМІЗ НЕ?

Оңашаланған
айқындауыштың тыныс
белгісі

Айқындауыш мүшенің
түрлерін ата

Анықтауыш пен
айқындауыштың
айырмашылығы

Есте сақта!
Айқындауыш мүше дегеніміз - сөйлем
ішіндегі бір сөзді не сөздерді басқа бір сөз
айқындап, дәлелдеп, түсіндіріп тұратын
сөздер.
Түрлері
Қосарлы
айқындауыш
Қосалқы айқындауыш

Оңашаланған
айқындауыш

Түрлері

1.Қосарлы
айқындауыш

Қосалқы
айқындауыш
2.Оңашаланған
айқындауыш

Мәні
Негізгі сөзге қосарланып,
заттың қосымша сынын
білдіреді.
Зат есімнің қосымша сыны ретінде
жұмсалатын сөздер.Айқындайтын
сөздермен орын ауыстыра береді.
Сөйлемде күрделі мүше болады.

Өзінің алдында тұрған сөздің
мәнін басқа сөзбен айқындап,
саралап түсіндіреді.
Тыныс белгісі үтір не сызықша
қойылады

Мысалдары
Қала көшелеріндегі
телефон- автоматтар
таксофондармен алмастырыла
бастады. Жер-Ана. Инженертехнолог
Алпамыс батыр. Баян бәйбіше.
Үсен ақсақал.
Нұржігіт қарт сөзге араласа
қоймады.

Біздерге, ауыл тұрғындарына,
үлкен көмек болды.
Қазақтың ұлт аспаптарының:
домбыраның,сыбызғының,
сазсырнайдың - әуені ерекше.

Y. ӨЗ-ӨЗІМЕ КЕРІ БАЙЛАНЫС /ЕСЕП/.

“ШӘКІЛ СОЦИОМЕТРИЯСЫ” кері байланыс

ҰНАҒАН ЖОҚ

ЖАМАН ЕМЕС

ТАМАША

Сабақ маған қаншалықты ұнады?

Мен болам оңашаланған айқындауыш
Болмаймын еш уақытта анықтауыш.
Өзімнен бұрын тұрған сөзді ғана,
Айқындап, түсіндіріп, берем нағыз.
Белгінің менде болар екі түрі,
Кәдімгі кезбе үтір- оның бірі
Кей кезде сызықшаны керек етем,
Үтірдің ауыр болса алған жүгі.
Қосарланған, қосалқы топтарым бар,
Тең тіркесіп, дефиспен тұрады олар.
Орынды ауыстырсам жөнім де бар,
Өзгермейді сонда да мағыналар.
“Қызықты грамматика” жинағынан

YI. Бағалау.
YII. Үй тапсырмасы:
74 бет 60-61 жаттығулар

НАЗАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Бірыңғай мүше

Айқындауыш мүшелердің тыныс белгісі

Оқшау сөздерді

Оқшау сөздер. 8 сынып

Бұйрықты сөйлем

Сөйлем ішіне қойылатын тыныс белгілері

ҰБТ-ға дайындық "Қазақтың ұлттық тағамдары"

Сөйлем мүшелері туралы түсінік

Жай сөйлем

Құрмалас сөйлем түрлері

Пәндер