Дербес жерсеріктік радиотелефондық байланыс. Дербес жерсеріктік байланыс жүйесінің нұсқалары. Жерсеріктік навигациялық GPS жүйесі

Презентация қосу

Дербес жерсеріктік радиотелефондық байланыс. Дербес
жерсеріктік байланыс жүйесінің нұсқалары. Жерсеріктік
навигациялық GPS жүйесі

GPS (ағылш. Global Positioning System —

жаһандық позициялау жүйесі, Джи Пи Эс деп
оқылады) — аралықты, уақытты және орналасу
нүктесін анықтауға арналған навигацияның
жерсеріктік жүйесі. Жердің кез келген жерінде
(полярлық аумақты қоспағанда), кез келген ауарайында, сонымен қатар ғаламшардың ғарыштық
аймағында нысанның орны мен жүру
жылдамдығын анықтап бере алады. Жүйені АҚШ
Қорғаныс министрлігі жасаған.[1] Системаны
қолданудың негізгі принціпі - мекенжайды,
уақытты өлшеу бағыты мен синхронды
қабылдаулар арқылы спутниктік навигациялық
антенналар арқылы табу. Үш өлшемдік
координаталарын анықтау үшін GPSқабылдағышқа төрт теңдік қажет: "арақашықтық
күннің жарық шығаруына тең, сигнал
қабылдағыштың әр түрлі моменттілігі және оның
спутниктен синхронды сәулелену моменті". . Бұл
жерде - мекен орны - спутниктің, - уақыт
қабылдауыш спутниктен - сигналды қабылдау
уақыты, - уақыт қабылдағыш спутниктегі белгісіз
уақыттағы синхронды сәулелену, - күн сәулесінің
жылдамдығы, - белгісіз үш кеңістіктегі тұтынушы.

Тарихы
Спутникті навигацияны құрастыру жайында идея 1950-ші жылдары

пайда болды. Ол кезде КСРО ең алғаш Жердің жасанды серігін
ұшырды, американдық ғалымдар және Ричардом Кершнердің
бастауымен сигналды байқады, сигнал кеңестік спутниктен байқалды,
Доллер эфектісінің көмегімен сигналдың қабылдану спутник
жақындаған сайын артатындығы, ал алыстаған сайын азаятындығы
байқалды. Ашылымның мағыздылығы, егер де Жердегі өзінің
координаттарын нақты білсе, онда спутниктің арақашықтығы мен
жылдамдығы анықтау мүмкіндігі арта түседі, және де керісінше
спутниктің нақты орнын біліп, өзіміздің нақты кооридинаттарымыз
бен жылдамдығымызды біле аламыз.
Бұл идея 20 жылдан кейін жүзеге асты. 1973 жылы DNSS программасы
ынтагерлікпен өзгертілді, кейіннен Navstar-GPS-ке өзгертілді, ал кейін
GPS. Алғашқы тесттік спутник 1974 жылы 14 шілдеде орбитаға
ұшырылған болатын. Ал соңғысы барлық спутниктің 24-нен соң,
қажеттісі жер бетін толық жабу үшін 1993 жылы орбитаға ұшырылды,
сөйтіп GPS құралдандыруға қойылды. GPS-ті қолдану ракеталарды
қозғалмайтын нысанаға тікелей жіберуге мүмкіншілік тудырды, ал
кейін судағы және ауадағы қозғалатын обьекттер үшін де мүмкін
болды.

Техникалық реализация
GPS үш негізгі сегменттерден тұрады: космостық, жетекші

және қолданушы. GPS спутниктері сигналды космостан
жібереді, және де барлық GPS қабылдағыштар бұл сигалды
өздерінің мекенін үш кескінді координаталы режимде көрсету
үшін қолданады.
Космостық сегмент 32 спутниктен тұрады, және де Жердің
ортағы орбитасында айналады.
Жетекші сегмент өзімен негізі жетекші станция мен бірнеше
қосымша станцияларды көрсетеді, сонымен қатар жергілікті
антеналар мен мониторинг станцияларын көрсетеді, айтылған
бірнеше ресурстар басқа да проектермен ортақ болып
табылады.
Қолданушы сегмент мыңдаған GPS приемниктерін көрсетеді
және де АҚШ әскерлерінің қосуымен миллиондаған
құрылғыларды таба алады, олардың егелері жай қолданушылар
болса да.

Бениш Джи Пи Эс (ағыл. Benish GPS) -

коммерциялық, мемлекеттік және дербес
мақсатпен пайдалануға арналған GPS
шешімдерінің халықаралық провайдері.
Филиалдары әлемнің көптеген елдерінде
жұмыс істейтін Benish Group холдингінің
құрамына кіреді. 2003 құрылған Бениш
Джи Пи еС компаниясы, автокөлікті
күзету және қолдау жөніндегі жерсеріктік
жүйелерді орнатумен және оларға
сервистік қызмет көрсетумен айналысты.
Соңғы 10 жылдың ішінде аталған
компания өз өнімдерінің және
қызметтерінің ауқымын кеңейтті. 2009
жылдан бастап, жабдықтары UMTS (3G)
беріліс арналарын, GSM, GPRS, EDGE,
GPS барлық нұсқаларын қолдайды.
Америка Сауда Палатасының, Еуропа
Бизнес Қауымдастығының құрамына
кіреді және Украина ІІМ МАИ
департаментімен жасасқан Шұғыл
әрекеттесу туралы эксклюзивті келісімшартқа ие

Компанияның өнімдері
Көлікке мониторинг жүргізетін жерсеріктік

жүйелер
Дербес GPS-трекер
Жерсеріктік күзет жүйесі
GPS мониторинг атқарымы бар
электрондық құлып

Жобалары
Атқарылған он жылдың ішінде, Бениш Джи Пи еС компаниясы бірқатар бірегей жобаларды

әзірледі және енгізді, олардың арасында, Украинадан тысқары жерде баламасы табылмаған
шешімдер де бар:
Украина Кеден қызметіне арналған транзиттік алып өтуді қорғау жүйесі;
Жер бетіндегі жолаушылар көлігін диспетчерлік түрде басқаратын автоматтандырылған

жүйелер (Киев, Харьков, Одесса, Николаев және басқа да облыс пен аудан орталықтары);
Украина ІІМ арналған бақылау астындағы тұлғаларға электрондық мониторинг жүргізу

жүйесі;
Укрзализныця МК арналған жылжымалы күш құрамындағы жерсеріктік навигация жүйесі

(ЖНЖ);
Киев қаласының көшелері мен аудандарын бақылайтын, аудандық және орталық

бейнебақылау пункттары бар Киев қаласы ІІМ ММ арналған бақылау жүйесі;
Украина ІІМ қызметтік автокөліктеріне мониторинг жүргізетін және оларды басқаратын

аппараттық-бағдарламалық кешен;
Украина Табыстар мен алымдар министрлігіне, Украина Экология және табиғи ресурстар

министрлігіне арналған өндірілетін табиғи ресурстарды (су, газ, мұнай) есепке алу жүйесі;
Украина Мемлекеттік экологиялық инспекциясына арналған көлік құралдарына және

қызметкерлер құрамына геоақпараттық бақылау, мониторинг жүргізу және оларды басқару
жүйесі;
Украина Экология және табиғи ресурстар министрлігіне арналған көлік құралдарына және

қызметкерлер құрамына геоақпараттық бақылау, мониторинг жүргізу және оларды басқару
жүйесі

Жұмыс алгоритмі
Көлік құралына борттық блок-GPS орнатылады.

Ақпарат компанияның серверіне жіберіліп, өңделеді
және жинақталады. Клиент автокөлік туралы ақпарат
алғысы келсе, Интернетке қосылып тұрған кез-келген
компьютерден кіріп, осындай ақпаратты ала алады.
Абоненттің толық құпиялылығы сақталады. Автокөлік
заңсыз жолмен ашылатын болса, қозғалтқыш пен
жанармай берілісі бірден бұғатталады, жарықтық және
дыбыстық дабылдама іске қосылады, автокөліктің
оталдыру жүйесі сөнеді, жүйе компанияның
диспетчерлік орталығына, ІІМ МАИ департаментіне,
құқық бұзылған өңірдегі МАИ-ның кезекші бөлімінің
терминалына дабыл белгісін береді.

Қысқаша
Радиобайланыстың қарапайым сұлбасы 3.18-

суретте көрсетілген. Осы сұлбаға сүйене
отырып, радиобайланыстың негізгі физикалық
принципін жүзеге асырады. Таратқыш
радиостанцияда жоғары жиілікті тербелістер
генераторы антеннада қоздыратын жиілігі
жоғары айнымалы ток кеңістікте шапшаң
өзгеретін электромагниттік өріс туғызады да,
ол электромагниттік толқын түрінде тарайды
(3.18, а-сурет). Қабылдағыш антеннаға жеткен
электромагниттік толқын таратқыш станция
қандай жиілікпен жұмыс істейтін болса,
жиілігі дәл сондай айнымалы ток туғызады.
Қабылдағыш антеннаға қосылған тербелмелі
контур резонансқа түсу нәтижесінде жиілігі
бізге қажетті таратқыш радиостанцияның
жиілігіндей еріксіз тербелісті ғана күшейтіп,
бөліп алады (3.18, в-сурет).

3.18сурет

Радионы ойлап табу. Радиотелеграф байланысы
Герц тәжірибелері тұңғыш рет электромагниттік

толқындарды таратуға болатынын көрсетті. Оның
тәжірибелерінде толқынның таралуы аз қашықтықта,
зерттеу жүргізілген үстел шегінде ғана жүзеге асырылған
еді. Электромагниттік толқынның алыс қашықтықта
сымсыз таралу мүмкіндігіне Герцтің өзі күдікпен қараған
екен. Тұңғыш рет электромагниттік толқынды сымсыз
байланыс жасау үшін қолдануға болатынын 1895 жылы 7
мамырда орыс ғалымы Александр Степанович Попов
Ресейдің физика-химия қоғамының мәжілісінде тәжірибе
жасап көрсетті. Попов электромагниттік толқындарды
тіркеудің сенімді және жақсы сезгіш тетігі—когерерді
қолданды. Оны Поповтың ашқан жаңалығынан бес жыл
бұрын, сезімталдығы нашар Герцтің ұшқындық
қабылдағыш вибраторының орнына,басқа тәсілді
қолдануды ұсынған француз физигі Э. Бранли еді. Өзінің
жасаған аспабын Бранли когерер деп атаған. Когерер —
екі электроды бар шыны түтік. Оның ітттіне ұсақ металл
үгінділері салынған.

Қалыпты жағдайда когерердің кедергісі үлкен болады, өйткені

үгінділердід бір-біріне тиісуі нашар. Поповтың қабылдағышы
когерерден К, электромагниттік реледен ЭМ, электр қоңырау Қ мен ток
көзінен түрады (3.19-сурет). Алғашқыда А.С. Попов өзінің
қабылдағышын найзағайдағы электр разряды кезінде пайда болатын
электромагниттік толқынды тіркеу үшін қолданады. Оны ол "
найзағай тіркегіш" деп атаған. Антеннаға жеткен жиілігі жоғары
электромагниттік толқын еркін электрондардың еріксіз тербелістерін
қоздырып, айнымалы ток туғызады. Айнымалы кернеудің әсерінен
үгінділер арасында электрлік ұшқындар туады да үгінділерді пісіреді.
Когерердің кедергісі 100—200 еседей күрт кемиді. Жайшылықта
когерердің кедергісі өте үлкен болғандықтан реле қоңырау тізбегін ток
көзіне қоса алмайды. Енді электромагниттік толқын келгенде электр
қоңырауының тізбегі когерер арқылы тұйықталады. Балға Б когерерді
соғып толқын келгенін хабарлайды. Электромагниттік толқын
аяқталысымен, қоңырау тізбегі ажыратылады, өйткені балға
қоңыраумен бірге когерерді де соғады. Когерерді сілкіп қалғанда оның
кедергісі қайтадан бұрынғы үлкен мәніне ие болады да, келесі
толқынды қабылдауға дайын тұрады.

Қабылдағыштың сезгіштігін арттыру үшін Попов когерердің бір ұшын жерге, ал

екінші ұшын биіктікте тұрған өткізгіш сымға қосып тұңғыш қабылдағыш
антенна жасады.
1896 жылы А.С. Попов электромагниттік толқындар таратқышты жасады.

Электромагниттік толқындарды таратқыш пен қабылдағышты жетілдіре отырып,
ол телеграфтың Морзе әрпімен сөздерді беріп және оны қабылдай бастады. Осы
жылдың 24 наурызында әлемде бірінші рет 250 м қашықтыққа сымсыз, екі
сөзден тұратын "Генрих Герц" деген радиограмма таратып, оны қабылдады және
ол бұл толқындарды телефон арқылы құлаққа да қабылдауға болатынын іс
жүзінде көрсетті. Байланыстың бүл түрі радиотелеграфтық байланыс деп аталып
кетті. Телеграф толқындары қыска және ұзын электромагниттік толқын
импульстері, яғни Морзе әліппесінде қабылданған "нүкте" мен "тире" түрінде
беріліп келеді.
Радиотехниканың дамуына және оның жан-жақты практикалық мақсаттарда

қолданылуына зор үлес қосқан итальян өнертапқышы Г. Маркони болды. Ол
1897 жылы электромагниттік толқындарды сымсыз байланыс жүйесінде
қолдануға болатынына патент алады.
Г. Маркони 1901 жылы тұңғыш рет Еуропа мен Америка арасында Атлант

мұхиты арқылы радиобайланысты жүзеге асырады. Радионы байланыс
құралдары ретінде дамытуда оның рөлі ерекше. А.С. Попов өзінің ашқан
жаңалығына, өкінішке орай, патент алмаған екен.

Радиотелефондық байланыс
Радиобайланыстың дамуының ең маңызды кезеңі 1906 жылы

американдық инженер Д. Форестің үш электродты шамды —
триодты ойлап шығарумен байланысты. Триод негізінде 1913 жылы
өшпейтін электрлік тербелістердің шамды генераторы жасалынды.
Соның нәтижесінде электромагниттік толқын арқылы енді музыканы,
сөзді, яғни дыбысты қашықтықта тарату жүзеге асырылды. Оны
радиотелефондық байланыс деп атады.
Радиотелефон байланысын іске асыру енді тіпті оңай сияқты
көрінеді. Дыбыс толқыны тудыратын ауа қысымының тербелісін
микрофонда дәл сондай электрлік тербелістерге айналдырады. Оны
күшейетіні дыбыс жиілігіндегі айнымалы токтың еріксіз тербелісін
антеннада тудыруға болады. Бірақ мұндай тәсілмен радиотелефондық
байланысты іске асыру мүмкін емес. Антенна шығаратын
электромагниттік толқынның интенсивтілігі жиіліктің төртінші I~w4
дәрежесіне пропорционал екенін еске түсірейік. Дыбысты берудің
қиыншылығы мынада: радиобайланыс үшін жоғары жиілікті
электрлік тербелістер керек, ал дыбыс жиілігі төменгі жиіліктегі
тербелістер болып табылады. Мұндай төменгі жиіліктегі
электромагниттік толқындар мүлдем шығарылып таратылмайды
дерлік. Сондықтан дыбыс жиілігіндегі электромагниттік
тербелістерді алысқа тарата алатын жоғары жиілікті
электромагниттік тербелістерге қандай да бір тәсілмен үстемелеу
қажет болды.

Төменгі жиілікші электрлік тербелістерге сәйкестендіре

отырып жоғары жиілікті электромагниттік тербелістерді
басқару — жоғары жиілікті тербелістерді модуляциялау деп
аталады. Модуляция деп отырғанымыз жоғары жиілікті
тербелістердің параметрлерінің бірін — амплитудасын,
жиілігін немесе фазасын төменгі (дыбыс) жиілікпен баяу
өзгертетін процесс. Радиобайланыста амплитудалық, жиіліктік
және фазалық модуляция қолданылады. Жоғары жиілікті
тербелістерді тасымалдаушы жиіліктер деп атайды, өйткені
олар дыбыс жиілігіндегі тербелістердің тасымалдаушылары
рөлін атқарады.
Қазіргі заманғы радиотехникада көбінесе, ғарыштық байланыс
жүйелерінде және телевизияда әрқашан жиіліктік модуляция
қолданылады.
Радиоқабылдағышта жиіліғі жоғары күрделі тербелістерден
қайтадан төменгі жиілікті тербелістерді ажыратып, бөліп
алады. Төменгі жиілікті сигналды қалпына келтіру процесін
демодуляция немесе детекторлеу деп атайды. Детекторленген
сигналды күшейткеннен кейін акустикалық тербеліске
айналдырады. радиобайланысты жүзеге асырудың негізгі
принциптерінің модульдік сұлбасы берілген.

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!!!

Ұқсас жұмыстар

GPS технологиясын топографиялық түсірімдерде қолдану. GPS қабылдағыштары және олардың сипаттамалары

Gps аспаптарының жұмыс істеу принципі, қолданылу аясы

Телевизиялық тарату құрылғыларын техникалық эксплуатациялау ережелері

Геодезия GPS технологиясын пайдалану

СРНЖ спутниктік радионавигациялықжүйелер

Тапсырыс беруші КАНАДА

Кәсіпорында атқарылған жұмыстар

Құрылыс алаңындағы геодезиялық жұмыстар

Республикасының байланыс және телетаратудың ұлттық ғарыштық жүйесін құру жөнінджегі жобаны іске асырудың кезекті сатысы

Жобалық операция - жобалық процедураның бөлігі ретінде саналатын және жобалық шешім фрагментін алумен аяқталатын жобалаушы әрекеттерінің жинағы

Пәндер