Сиқырлы сандар сайысы

Презентация қосу

1995

1991

1986
1986

1992

Өрнектерді Паскаль тіліне аударып
жаз.
І топ: y= (а-в)²/(а+2в);
ІІ топ: y= (с+а)²/(с-4в);
ІІІ топ: y= (sin²x+cos²x)/x³;

ЖАУАБЫ:
І топ: y:= (sqr(a-b)/(a+2*b)) ;
ІІ топ: y:= (sqr(c+a)/(c-4*b)) ;
ІІІ топ:
y:= (sqr(sin(x))+sqr(cos(x)))/(sqr(x)*x);

Информатикалық термин
сөздердің қазақша аудармалары
сұралады.
integer, write, boolean, var;
read, real, for, begin, if;

Жауабы:
бүтін, жазу, логикалық, дейін, айнымалы.
оқу, нақты, үшін, блок басы, егер.

Өрнек дегеніміз не?
Паскаль тілінде өрнек қалай
жазылады?
Өрнек деп арифметикалық амал
таңбаларымен біріктірілген
айнымалылардың функциялардың,
тұрақтылардың жиынтығын айтады.
Тек сызықты түрде жазылады.

Суретке қарап атын,қызметін атау.

Жауабы:

к
у
б
т
Ноу

р
о
т
и
Мон

р
е
н
Ска

р
е
т
н
При

р
о
с
с
е
ц
о
р
П

а
т
е
к
с
и
Д

Алгоритм дегеніміз не?
Алгоритм нешеге бөлінеді?

Жауабы:
Берілген есептің шығару жолын
реттелген амалдар тізбегі түріне
келтіру
Алгоритм 3 бөлінеді
Сызықтық, тармақталған,
Циклдік

Келесі қадамдарды ретімен
орналастыр
а/ программа
б/ есептің қойылымы
в/ алгоритм құру
г/ маткматикалық модель

Дұрыс жауабы:
есептің қойылымы
маткматикалық модель
алгоритм құру
программа

Жаңа тақырып

Енгізу және
шығару
операторлары

Математикадағы өрнектерді, мысалы бөлшектерді,
дәрежелерді Паскаль-программаның ортасында компьютер
экранында жазуға бола ма? Есптердік өрнектердің бәрі
әріптермен белгіленген. Паскаль әріптердің орнына
сандарды қалай қояды?
Оператор дегеніміз – белгілі бір шамаға жүргізілетін
амалдардың орындалу жолын көрсететін нұсқау. Паскаль
тілінде операторларды begin – end деген операторлық
жақшалардың арасына жазылатынын біз білеміз. Паскаль
операторлары бірінің астына бірі немесе бірінен кейін бірі
арасы нүктелі үтірмен (;) бөлініп жазылатынын тағыда
білеміз.
Енді паскаль тілінде енгізу және шығару оператоорларына
тоқталып өтейік. Ол үшін мына кестеге назар аударайық:

Операторлар

Жол пішіні

Қолданылуы және пайдалануы

{}
Read (оқу)

{ Түсініктеме }
Read (айнымалылар
тізімі);

Readln

Readln (айнымалылар
тізімі);

Айнымалының
аты := өрнек

Айнымалының аты :=
өрнек шығару

Write (жазу)

Write (параметрлер
тізімі) немесе write
(‘көмекші сөз’,
параметрлер тізімі);

Түсініктеме операторы
Пернетақтадан деректерді енгізу операторы.
Мысалы Read (a,b); - екі санның енгізілуін
сұрайды.
Деректер енгізілгеннен соң, меңзер жаңа
жолға ауысады. Бос орын енгізу операторы –
меңзердің жаңа жолға ауысуын жүзеге
асырады.
Меншшіктеу операторы <<:=>> белгісі
<<меншіктеу>> деп оқылады. Мысалы:
a:=a+1;
Деректерді экран дисплейіне шығару
операторы. Тізім элементтеріне
айнымалылар, сандар, мәтіндер жатады.
Мысалы: а) Write (‘’, ‘x=’, x); ә) Write (‘x=’,
x:6:2); - санды бекітілген нүкте түрінде
шығару.

Writeln

Writeln;
writeln(шығару тізімі);

Бос шығару операторы – меңзердің жаңа
жолға ауысуын жүзеге асырады. Басудан
кейін меңзерді жаңа жолға көшіру.

Енгізу операторлары
Read операторы айнымалылардың әртүрлі мәндерін
пернетақтадан компьютердің жадына енгізу үшін
қолданылады.
Read (ln) (х) – х-тің мәнін енгіз
Read (ln) (а,в,с) – а,в,с айнымалыларының мәнін енгіз

Шығару операторлары
Write операторы ақпаратты компьютердің
жадынан экранға шығару үшін қолданылады.
Write (ln) (‘y=‘,y) – х-тің мәнін енгіз

Есеп
Үш ыдыста су құйылған. Бірінші
ыдыстағы V1 л судың температурасы t1 ,
екіншідегі V2 л судың температурасы t2 ,
үшіншідегі V3 л судың температурасы t3.
Суларды бір ыдысқа құйды. Бір ыдысқа
құйылған барлық судың жалпы көлемін
және орташа температурасын анықтайтын
программа құрыңдар. (Температураны мына
формуламен T = (t1+t2+t3)/3 табуға болады)

V:=V1+V2+V3;
T:=(t1+t2+t3)/3;
Алгоритм
алг алгоритмнің аты
басы бүт V1, V2, V3, V,

T, t1, t2, t3
енгізу V1, V2, V3, t1,
t2, t3
V:=V1+V2+V3;
T:=(t1+t2+t3)/3;
шығару V, T

соңы

Программа
Program esep_1;
Var V1, V2, V3, V, T, t1, t2, t3:
real;
begin
readln (V1, V2, V3, t1, t2, t3);
V:=V1+V2+V3;
T:=(t1+t2+t3)/3;
Writeln (‘V=’, V,’T=’, T);
end.

Блок – схема
Басы

V1, V2, V3, t1, t2,
t3
V:=V1+V2+V3
T:=(t1+t2+t3)/3;

V, T

Соңы

ҮІІ. Практикум. /компьютермен жұмыс/
(топтық жұмыс)
Берілген есептерді компьютерге салмас бұрын оқушылар төмендегі маман
бойынша тапсырмаларды орындайды.
1.Математикалық құрылымын құру - «Математика» маманына
тапсырылып, ол интерактивті тақтаға есепті шығарады;
2.Математикалық құрылымын алгоритмдік тілде жазу үшін «Информатика» маманына тапсырылып, ол есептің алгоритмін жазады;
3.Алгоритмдік тілдегі есепті бағдарламалау тілінде жазу - «Программист»
маманына тапсырылып, ол есептің бағдарламасын компьютерге жазады;

1-топқа:
Екі санның қосындасын табу
программасын құру керек.
х=a+b

2-топқа:
Екі санның бөліндісін табу
программасын құру керек.

х=a:b

3-топқа:
Екі санның көбейтіндісін табу
программасын құру керек. х=ab

ІІ топ

І топ

Program kosindi;
Var a, b, x integer;
Begin
Write (‘a, b-сандарын енгіз');
Readln(a, b);
X:=a+b;
Writeln(‘x=’,x);
End.

Program bolindi;
Var a, b, x:real;
Begin
Write (‘a, b-сандарын енгіз');
Readln(a, b);
X:=a/b;
Writeln(‘x=’,x);
End.

ІІІ топ

Program bolindi;
Var a, b, x:real;
Begin
Write (‘a, b-сандарын енгіз');
Readln(a, b);
X:=a*b;
Writeln(‘x=’,x);
End.

Сабақты қорытуға арналған сұрақтар
1.Компьютердің негізгі бөліктеріне нелер жатады?
Монитор,динамик,жүйелік блок.
Монитор,жүйелік блок,пернетақта.
Принтер,сканер,пернетақта.
2.Пернетақта қандай құрылғы?
Енгізу
Шығару
Есте сақтау
3.Read – бұл...
Деректі оқиды
Деректі тексереді
Деректі енгізеді
4.Егер есепте логикалық шарт қарастырылса?
Сызықтық алгоитм
Логикалық алгоритм
Тармақталған алгоритм

5.Write –бұл...
Деректі оқиды
Деректі енгізеді
Деректі шығарады
6.Енгізу операторы:
Write
Read
Real
7.Төмендегілердің ішінен қарапайым операторды ата?
Меншіктеу
Тармақталу
Таңдау
8.Оқу операторын ата?
Input
Output
Read

Үйге тапсырма
Қатардағы жұп және тақ сандарды
экранға шығару программасын құру
S, i, n

«Ашық
«Ашық хат»
хат»
Бүгін мен не
үйрендім?

Маған не ұнады?

Маған не ұнамады?

Оқушыларға қағазға тақтадағы бүгін
не үйренді,
не ұнады, не ұнамады стикерге жазып,
ашық хатқа жапсырамыз.

Ұқсас жұмыстар

Сағаттың төрттен бір бөлігі неше минут

Ғажайып төрттікке саяхат

Өзара кері сандардың көбейтіндісі неге тең

Пәндер