Аналық тақша

Презентация қосу

«ЭЕМ-ді ұйымдастыру» пәні
Оқытушы Валиева Д.Г.

Дәріс тақырыбы: «Аналық
тақша»

1.

Аналық тақша ұғымы;
Процессорды орнату ұяшығы;
PCI стандартты разъем-слоттар;
ISA типті разъем-слоттар;
Оперативті жадын орнату слоттары.

Аналық плата – дербес компьютердің ең маңызды
құрылғыларының бірі. Аналық платада процессор мен
оперативті жадты байланыстыратын ақпараттық кеңарна
– басқаша айтқанда «шина» орналасады. Шина сонымен
қатар компьютердің басқа да ішкі құрылғыларын бірбірімен байланыстырып тұрады. Аналық платаның
жұмысын микропроцессордың микросхемалар жиынтығы
– чипсет басқарып отырады.

Чипсет - процессорды оперативті
жадпен
және
басқа
да
ішкі
құрылғылар
мен
байланыстыра
отырып, оның жұмысын басқаратын
аналық тақшаның микросхемалар
жиынтығы.

Бұрынғы компьютерлердің аналық
тақшасында 200-ге жуық микросхемалар
орналасатын. Қазіргі компьютерлерде екі
негізгі чипсет микросхемасы орналасады:
жад контроллері немесе Солтүстік көпір
(North Bridge), процессордың жадпен және
бейненің қосалқы жүйесімен жұмысын
қамтамасыз етеді.
енгізу-шығару
контроллері
немесе
Оңтүстік көпір (South Bridge), сыртқы
құрылғылармен жұмысты қамтамасыз
етеді.

Солтүстік және оңтүстік көпірлер
екеуі екі микросхемада орналасады.
Аналық тақшаның техникалық мүмкіндігі
осы екі көпірге байланысты болады. Екі
көпірдің техникалық сипаттамаларына
қарап
аналық
тақшаға
қандай
құрылғыларды
қосып-қоспауға
болатындығын шешуге болады.

Томато
тақшасы

аналық

Аналық тақша — бұл белгілі бір
құрылғыларды орнатуға арналған
үлкен «разъемдар коллекциясы». Тек
бірнеше негізгі типтерін атап өтейік.

Процессорды орнату «ұяшығы». Pentium және
Pentium MMX, сонымен қатар AMD Кб және Cyrix
M2 процессорларын орнатуға арналған аналық
платаларда , «ұяшық» — шаршы формалы, рамка
бойымен
процессорды
орнатуға
арналған
тесіктері бар. Разъемның мұндай типі Socket 7
деп аталады. Pentium II - Pentium IV (Slot 370, Slot
A, Slot 487) процессорларына, сонымен қатар
AMD фирмасының К7 атты прцессорларына
арналған платаларда шаршы «ұяшық» емес ұзын
разъем— слот (Slot 1 типі) орналасқан. Көптеген
үйге арналған компьютер аналық платаларында
сокет немесе слот тек бір экземплярда болады
(бірақ екі процессорлы жүйелер құруға арналған
платалар да қолданылады).

Socket 7

Қуат қосу слоттары: AT және
ATX деген екі түрі бар. Барлығы
аналық
плата
класына
байланысты. Өлшемдері бірдей,
бірақ
конструктолы
ерекшеліктері
бар.
Қазір
негізінен аналық платаларда
АТХ қолданылады.

PCI стандартты разъем-слоттар. 32 разрядты
құрылғыларды қосуға арналған слоттар. Олар
төртеу. PCI разъемдары — әдетте платадағы ең
қысқасы, ақ түсті, теңсіз екі бөлікке бөлінген. PCI
слотқа
жалғана
алатын
құрылғылар:
видеокарта, PCI типті дыбыс карталары, ішкі
модемдер, контроллера (SCSI) платалары, USB
құрамдастарын
қосу
платалары,
тораптық
карталар.

AGP
разъемдары.
AGP
форматтағы
видеокарталарды
орнатуға
арналған,
өткізгіштігі өте жоғары арнайы слоттар.
Соңғы
уақытқа
дейін
AGP
стандарты
видеокарталарға өте қатты жұмыс істеуге
мүмкіндік береді және тек өзінің оперативті
жадын
ғана
емес,
сонымен
бірге
компьютердің де оперативті жадын да
қолдануға мүмкіндік беретін еді. Бірақ осы
разъеммен жабдықталған Socket 7 ескі
форматты платалар келді.

ISA
типті
разъем-слоттар.
разрядты
құрылғыларға
арналған
слот.
Өткізгіштік
жағынан PCI слоттарынан баяу ISA слоттары 386
типті компьютерлер кезеңінен қалған. Бірақ дәл
осы слоттар, PCI слоттары емес, көп сұранысқа
ие. Дәл осыларға әлі күнге шейін көптеген
қосымша
карталар
жалғанады:
дыбыс
платалары, ішкі модемдер, тораптық карталар,
сканерлердің арнайы платалары және сол
сияқты. Олар Socet 7-де 2-ден 4-ке дейін және 1ден 2-ге дейін Slot 1-де болады. Сыртқы көрінісі
бойынша ISA слотары PCI слоттарына келеді,
бірақ олар бір жарым еседей ұзын және түсі ақ
емес, қара. Бүгінде ISA слоттарына келетін
құрылғылар шығарылмайды.

Оперативті
жадын
орнату
слоттары.
Оперативті жадын орнату слоттары платаларды
орнату
слоттарынан
айырмашылығы
–
алғашқысында арнайы құлттанатын тетігі бар.
Pentium MMX платаларында екі түрлі жадыны
орнату қарастырылған — ескі форматты SIMM
(72 контакт) және DIMM (168 контакт) типті
жылдам жады. DIMM типті слоттар SIMM
слоттарынан біраз қысқа болып келеді. Бұл типті
слоттардың саны 2-ден 4-ке дейін болады. 20
ғасыр аяғында SIMM жадылар толығымен
өндірістен алынған, сөйтіп жылдам әрі арзан
DIMM жадыларына өтуге мүмкіндік берген.
Pentium IV типті компьютерлер жаңа RIMM
разъемдарын қолдануда.

Оперативті
жадын
орнату
слоттары.
Оперативті жадын орнату слоттары платаларды
орнату
слоттарынан
айырмашылығы
–
алғашқысында арнайы құлттанатын тетігі бар.
Pentium MMX платаларында екі түрлі жадыны
орнату қарастырылған — ескі форматты SIMM
(72 контакт) және DIMM (168 контакт) типті
жылдам жады. DIMM типті слоттар SIMM
слоттарынан біраз қысқа болып келеді. Бұл типті
слоттардың саны 2-ден 4-ке дейін болады. 20
ғасыр аяғында SIMM жадылар толығымен
өндірістен алынған, сөйтіп жылдам әрі арзан
DIMM жадыларына өтуге мүмкіндік берген.
Pentium IV типті компьютерлер жаңа RIMM
разъемдарын қолдануда.

Процессор немесе микропроцессор
компьютердегі
орталық
мәліметтер
өңдеу
құрылғысы
болып
табылады.
Процессор
микросхема ретінде ұсынылған және оперативті
жадымен қатар аналық тақшада орналасады
Ірі компаниялардың бірі Sapphire Technology
өздерінің жаңа аналық тақшасын жария етті.
Бұл тақша PURE CrossFireX 790GX (код PCAM2RS790GX), берілген тақшада жүйелік блокта
AMD 790GX оң орында AMD SB750 орналасқан
және үлкен жиілікті процессоры AMD қамтылған
Socket AM3/AM2

20

Бұл платформа орындау АТХ және
пайдаланушы
базада
жоғары
жиілікті
конденсатор ОС-СОN-мен қамтылған. Мұнда
графикалық чипсет АТІ Redeon HD 3300 және
DirectX 10 Shader Model 4.0 бірлесіп, ATI Avivo HD
Technology апаратын қолдап,
VC-1, MPEG-2 и
H.264 фидео форматтарын орындайды.

Әдебиеттер:
1. Гук М., Юров В. Процессоры Pentium III, Athlon и другие. – СПб.:
Изд-во “Питер”, 2000.
2. Смирнов А.Д. Архитектура вычислительных систем. -М.: Наука,
1990. -320 с.
3. Гук М. Аппаратные средства PC. Энциклопедия. – СПб.: Питер
Ком, 1998.

Ұқсас жұмыстар

Негізгі аналық тақшада орналасқан жүйелер

Компьютерге ақпарат енгізуге арналған құрылғы

ЖҮЙЕЛІК ПЛАТА (Аналық тақташа)

Дербес компьютер. Компьютердің құрылысы туралы ақпарат

Бейнекарта Саундбластер Желілік карта ағылш

ПРОЦЕССОР ТҰРҒЫЛЫҚТЫ ДИСК

Дербес компьютердің ішкі құрылғылары

Компьютердің құрылысы

Компьютер шеткері құрылғылары

Ақпаратты енгізу құрылғылары

Пәндер