Қылмыстық құқық. ҚР Қылмыстық кодексі

Презентация қосу

Қылмыстық құқық
ҚР Қылмыстық
кодексі
Орындаған: Бедельхан
Әділет

Қылмыстық құқық дегеніміз – құқық саласының негізгі түрлерінің бірі ретінде
қылмыстың түсінігі мен белгілерін, қылмыс үшін қылмыстық жауаптылықтың негізі
мен шектерін, сондай-ақ қылмыстық жауаптылықтан және жазадан босатудың
шарттарын айқындайтын құқықтың нормалардың жиынтығы. Жалпы қылмыстық
құқықтың негізгі міндеттері — әлеуметтік құндылықтарды қорғау және
қылмыстардың
алдын
алу
(қылмыстарды
болдырмау;
қылмыстардың
профилактикасы) болып табылады.

Қылмыстық құқық субъектілері (қылмыстық-құқықтық қатынастарға қатысушылар) — мемлекет
органдары және азаматтар. Мұнда мемлекет белсенді рөл атқарады: ол қылмыстық-құқықтық
санкцияларды белгілейді және қолданады. Азаматтар мен басқа да жеке тұлғалар қылмыс
субъектісінің, сондай-ақ қажетті қорғаныс, аса қажетті жағдайда және қылмыстық
жауаптылықты жоққа шығаратын басқа да жағдайларда әрекет ететін тұлғалар рөлін атқаруы
мүмкін. ҚР Қылмыстық құқық-ында заңды тұлға қылмыс субъектісі бола алмайды, ол
қылмыстық-құқықтық қатынастарға тек жәбірленуші ретінде ғана қатысады.

Жаңа қылмыстық заңнамада өзінің қолданысын тауып, құқықты қолдану практикасында
жүзеге асуға тиіс Қазақстан Республикасы қылмыстық құқығының приниптері.

•Ең бірінші кезекте,
бұл — заңдылық
принципі.

Қылмыстық, құқықтың
барынша маңызды
принципі кінәлі
жауапкершілік принципі
болып табылады.
Қылмыстық құқықтың
негіз салушы
принциптерінің бірі
сапасында әділеттілік
припципі бөлініп
шығады.

Қылмыстық құқықтың келесі
принципі азаматтардың заң
мен соттың алдындағы
теңдік принципі болып
табылады.

Кінәлі жауапкершілік
принципінен жеке
жауапкершілік
принципі тікелей
пайда болады.
Конституциядан қылмыстық құқық.
принциптерінің тағы біреуі тікелей бөлініп
шығады. Бұл — гуманизм принципі.

Қылмыстық
заңнамалардың
төмендегідей 3
міндетін атап
көрсетуге
болады: 1)
қорғау;
2) алдын-алу
(профилактика)
;
3) тәрбиелік.

Қорғау — қылмыстық-құқықтык
шараларды қолдана отырып
қылмыстық қол сұғушылықтан корғау
міндеті. Ол үшін қылмыстық заң
қылмыстық әрекеттердің шенберін,
түрін және оған қолданылатын
жазаның мөлшерін анықтайды.
Алдын-алу (профилактика) міндеті
қылмыстың алдын алу, оны
болдырмаудың жолдарын қарастыру
немесе қылмыс жасаған тұлғанын
қайта қылмыс жасамауынын алдын
алу. Бұл мақсаттар әр түрлі
қылмыстық-құқықтық шаралар қолдану
арқылы іске асырылады.
Тәрбиелік міндетті қылмыстық
құқықтың барлық институттары мен
нормалары атқарады (жаза, қажетті
қорғаныс, мәжбүрлі қажеттілік т.б.)

Қазақстанда Қылмыстық құқықтың
бірден бір көзі — 1997 ж. қабылданған
ҚР Қылмыстық кодексі. Қылмыстық
жауаптылықты белгілейтін, өзгертетін
немесе оның күшін жоятын басқа
заңдардың бәрі ҚР Қылмыстық
кодексінің мәтініне енгізілуге тиіс.
Сондай-ақ ҚР Конституциясы, ҚР
Конституциялық Кеңесінің (кей
елдерде Конституциялық сот)
шешімдері және Қазақстан
Республикасы бекіткен халықаралық
шарттар (мысалы, Азаматтық және
саяси құқықтар туралы халықараралық
пакт, 1966) да Қылмыстық құқық
көздері болып табылады. Кейбір
елдерде қылмыстық кодекспен қатар
қылмыстық жауаптылықты белгілейтін
өзге де заңдар Қылмыстық құқық көзі
болып табылады. Ағылшын-саксон
елдерінің Қылмыстық құқық жүйесінде
соттың айрықша шешімдері де
Қылмыстық құқық көздері деп
танылады. Бірқатар мұсылман

Қылмыстық жауаптылықтың
негiзi
Қылмыстық құқық
бұзушылықтар жасау, яғни Қ.К
көзделген қылмыс не қылмыстық
теріс қылық құрамының барлық
белгiлерi бар іс-әрекеттер
қылмыстық жауаптылықтың
бiрден-бiр негiзi болып
табылады. Дәл сол бiр
қылмыстық құқық бұзушылық
үшiн ешкiмді де қылмыстық
жауаптылыққа қайталап тартуға
болмайды. Қылмыстық заңды
ұқсастығы бойынша қолдануға
жол берiлмейдi.

Қылмыстық заңның уақыт бойынша қолданылуы
Іс-әрекеттiң қылмыстылығы мен жазаланушылығы сол ісәрекет жасалған уақытта қолданыста болған заңмен
айқындалады. Қоғамға қауiптi әрекет (әрекетсiздiк) жүзеге
асырылған уақыт, зардаптардың туындаған уақытына қарамастан,
қылмыстық құқық бұзушылық жасалған уақыт деп танылады.

Қылмыстық құқық бұзушылық жасаған адамдарды ұстап
беру
1. Басқа мемлекеттiң аумағында қылмыстық құқық бұзушылық жасаған Қазақстан
Республикасының азаматтары, егер Қазақстан Республикасының халықаралық шартында
өзгеше белгiленбесе, ұстап беруге жатпайды.
2. Қазақстан Республикасының шегiнен тысқары жерде қылмыс жасаған және Қазақстан
Республикасының аумағында жүрген шетелдiктер мен азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан
Республикасының халықаралық шартына сәйкес қылмыстық жауаптылыққа тарту немесе
жазасын өтеу үшiн шет мемлекетке ұстап берiлуi мүмкiн.
3. Ешкімді де шет мемлекетке, егер сол мемлекетте оған азаптау, зорлық-зомбылық, басқа
да қатыгездік немесе адамдық қадір-қасиетін қорлайтындай жәбір көрсету немесе жазалау
қатері бар деп пайымдауға айтарлықтай негіздер болса, сондай-ақ өлім жазасын қолдану қаупі
жағдайында, егер Қазақстан Республикасының шарттарында өзгеше көзделмесе, ұстап беруге
болмайды.

Жасалғаны үшiн осы Кодексте
көзделген ең ауыр жаза бас
бостандығынан айыру бес жылдан
аспайтын қасақана жасалған ісәрекеттер, сондай-ақ жасалғаны үшiн
бес жылдан астам мерзiмге бас
бостандығынан айыру түрiндегi жаза
көзделген абайсызда жасалған ісәрекеттер ауырлығы орташа
қылмыстар
Қылмыс
санаттары

Жасалғаны үшiн Қ.К көзделген ең
ауыр жаза бас бостандығынан айыру
екi жылдан аспайтын қасақана
жасалған іс-әрекеттер, сондай-ақ
жасалғаны үшiн осы Кодексте
көзделген ең ауыр жаза бас
бостандығынан айыру бес жылдан
аспайтын абайсызда жасалған ісәрекеттер онша ауыр емес қылмыстар

Жасалғаны үшiн Қ.К көзделген ең
ауыр жаза бас бостандығынан айыру
он екi жылдан аспайтын қасақана
жасалған іс-әрекеттер ауыр
қылмыстар

Жасалғаны үшiн Қ.К он екi жылдан
астам мерзiмге бас бостандығынан
айыру, өмір бойына бас
бостандығынан айыру немесе өлiм
жазасы түрiндегi жаза көзделген
қасақана жасалған іс-әрекеттер аса
ауыр қылмыстар

Кiнә
1. Адам өзінің кiнәсi
анықталған қоғамға қауіпті
іс-әрекеттері (әрекеттері
немесе әрекетсіздігі) және
оның қоғамға қауіпті
зардаптарының туындауы
үшiн ғана қылмыстық
жауаптылыққа жатады.
2. Объективтi айып
тағуға, яғни кiнәсiз зиян
келтiргенi үшiн қылмыстық
жауаптылыққа жол
берiлмейдi.
3. Іс-әрекетті қасақана
немесе абайсызда жасаған
адам ғана қылмыстық
құқық бұзушылық үшін
кiнәлi деп танылады.
4. Абайсызда жасалған
іс-әрекет Қылмыстық
кодекстің ерекше бөлiгiнiң
тиiстi бабында арнайы

Қылмы
с
Қасақан
а
тiкелей пиғыл

Абайсызда

жанама пиғыл

менмендiкпен жасау

немқұрайлылықпен жасау

Қылмыс
элементтері

Санкция

Гипотеза

Диспозиция

Жай
Сипаттамалы
Сілтемелі
Бланкеттік

1. Салыстырмалы
2. Абсолютті
айқын
3. Балама
4. Сілтемелі

Қылмыстың құрамы

Қылмыстың
объектісі

Қылмыстың
объективті жағы

Қылмыс
субъектісі

Қылмыстың
субъетивтік жағы

Қылмыс объектісі

Қылмыскердің қиянат жасайтын және де қылмыстың заңдармен
қорғалатын қоғамдық қатынастар

Қылмыстың объетивтік жағы

Заңда көрсетілген қылмыс іс-әрекетінің сыртқы көрінісінің
жиынтығы

Қылмыстың объетивтік
жағының белгілері

Қоғамға қауіпті іс
әрекет

Қылмыстың жасалу
жағдайы
Қоғамға қауіпті зардап

Қылмыс жасаудың әдістәсілі

Қылмыстың қаруы мен
құралы

Қылмыстың орны мен
уақыты
Себепті байланыс – қоғамға қауіпті іс-әрекет пен одан туындайтын зардаптың арасын
байланыстыратын бөлік.
Қасақана.Материалдық

Ұқсас жұмыстар

ҚҰҚЫҚБҰЗУШЫЛЫҚ ЖӘНЕ ЗАҢДЫ ЖАУАПКЕРШІЛІК

Криминалистиканың пәндік сипаттамасы

Экологиялық құқық бұзушылық үшін жауапкершілік

Қылмыстық құқық бұзушылық туралы арыз, хабар

Қылмыстық құқық принциптері

Сотқа дейінгі тергеп - тексерудің басталуы

Фармацевтикалық қызмет саласындағы құқық бұзушылыққа қылмыстық жауапкершілік

ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰҚЫҚ

Қазақстан Республикасының қылмыстық заңнамасы бойынша сыбайлас жемқорлық қылмыстар жүйесі

Мемлекет және заң

Пәндер