Буыннан шығып кеткен төменгі жақты орнықтыру

Презентация қосу

Буыннан шығып кеткен төменгі
жақты орнықтыру

Орындаған: Ғылымбек Ж.Б Мт-201
Тексерген: Искакова А.М
Жоспар
• І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
- буын шығуы жіктелуі
- жиілігі
- себептері
ІІІ. Жақтың шығуы
- жіктелуі
- жиілігі
- клиникасы
- емі
• IV. Қорытынды
V. Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
• Буын шығуы – деп сүйек
эпифиздерінің өз орнынан
толық тайып кетуін айтамыз.
Кейде буынның жартылай
шығуын да (подвывих) байқауға
болады. Буынның орнынан
толық шығуы, - деп екі сүйектің
буын басының орнынан шығуын
айтады. Омыртқа сүйегінде
жоғарғы омыртқаның орнынан
• таюын шығу - деп атайды.
Даму себептері бойынша шығу

• Жүре
Туа біткен қалыптасқан

жарақаттан соң дамыған шығу;
уақытымен – 3 күнге дейін,
кешеуілдегенде - 3 аптаға дейін,
кешіккенде –3 аптадан жоғары
немесе әдетке айналған шығу
қалыптасады

патологиялық үрдістерден
кейін дамитын шығу
Жарақаттан соң кездесу
жиілігі
• - иық шығуы - 40-50%
- шынтақ шығуы - 8,5-
27,2%
- ұршық шығуы - 8-9%
- саусақ шығуы - 7-8%
- бақайлар шығуы - 5-6%
Себептері
• Буындарды өте көп бүгу және жазу;
• Құлау;
• Патологиялық процесстер:
- спецификалық аурулар;
- онкологиялық аурулар
• Анатомиялық тұрғыдан буынның көлемінің маңызы зор. Мысалы, жауырынның буын
беткейі иық буынымен салыстырғанды кіші және де олардың құрылысы да өзгеше.
Жамбас – ұршық буын – шар тәріздес болып келіп, өз орнында тереңде жатыр, жан-
жағынан мықты бұлшық етпен, байланыстырушы сіңірлерімен қоршалған.
• Сонымен қатар, буын байланыстырушы сіңірлердің мықтылығы да шығуда маңызды
орын атқарады. Сондықтан, мысалы: ұршық буын, иық буынына қарағанда сирек
шығады. Тағы да, буындағы қозғалыс көлемінің шекті шамасы мен шығарушы
күштің арасында маңызды қатынас бар. Неғұрлым шығарушы күш үлкен болып,
буындағы қалыпты қозғалыс көлемі аз болса – буын шығуы жиі кездеседі. Негізінен
буын тайғанда буын қабы жыртылып, байланыстыру сіңірлері мен қан тамырлары
жарақаттанады. Сондықтан буын айналасының қанталауы мен буын қуысына қан
жыйналу (гемартроз) жиірек кездеседі. Буын шыққанда бұлшық еттерді ң бекіну
жерлері ауысып, аяқ қолдың не ұзаруы, не қысқаруы байқалады. Бұлшық еттің
жиырылуы буынды қисық қалыпта көрсетіп, қозғалуын тежейді. Сондықтан,
шыққан сүйекті неғұрлым ертерек орнына түсіру қажет, ол үшін еттің босаңсуын
жақсы қалыптастыру керек.
Клиникасы
• Өзіне тән клиникалық белгілері болғандықтан диагноз
қою қиын емес:
- Зақымдалған буын аймағында ауыру сезімі күшейеді;
- Буын аймағының пішіні өзгеріп, еріксіз қимылсыз
қалыпта болады;
- Аяқ-қолдың шығуына байланысты оның ұзындығы сау
жақпен салыстырып қарағанда өзгеше келеді;
- Шыққан жерден төмендеу терінің өзгерілуін және
тамыр соғуын анықтау керек. Өйткені, кей шығуларда
қан, жүйке тамырлары қысылып, зақымдалуы мүмкін;
- Міндетті түрде рентгендік зерттеу әдісін қолдану керек.
Онымен біз буын беткейлерінің қалай тұрғанын көріп,
қосымша сүйек сынығы жоқ па екенін анықтаймыз.
Емдеу
• – шыққан буынды орнына түсіріп, буында
жыртылған тіндердің біту уақытына дейін
қозғалыссыз қалыпта құрсаулап, таңып немесе
гипспен бекітеміз. Ол үшін көбінесе гипспен
таңуды 10-15 күнге қолданамыз, сонан соң қимыл –
қозғалыспен емдеу басталады.
• Шыққан буынды орнына түсіру жедел операция
түріне жатады. Уақытында шыққан буынды түсіру
жеңіл, бірақ күн өткен сайын буынды орнына
түсіру ауырлай түседі. Буынды орнына түсірерде
бұлшық еттің жиырылуын, ауыруын азайту үшін
жақсы сезімсіздендіру қажет. Кейбір жағдайда
жалпы, өткізгіштік, жергілікті жансыздандыру
түрлері қолданылады. Қазіргі уақытта наркозбен
қоса кураре тәріздес заттар қолданылады. Шыққан
буынды түсіруде өте күшті күш қолдануға тиым
салынған. Жансыздандырусыз буынды түсіруге
болмайды, өйткені бұлшық еттің толық босаңсуы
болмай, тіндерге қосымша жарақат жасалады.
Кейін мүндай жағдайдың арты бұлшық еттің
үзілуіне, буын ішінде беріштелуге, әдетке
айналған шығуға соқтырады. Шыққан буын
орнына түскенде өзіне тән «сылқ еткен» дыбыс
шығады, бірақ кейінде өте баяу орнына түсіргенде
бұл дыбыс шықпауы мүмкін. Буын орнына түскен
соң, оны құрсаулап, таңып, бекіту керек. Буын
қабы жазылған соң, 10-14 күннен кейін
қозғалыспен емдеу басталады. Ол үшін буынды
қалыпты қозғалтып, бұлшық еттеріне жандандыру,
ЕФЖ (ЛФК), физиотерапия қолданылады. Кейбір
• Кешіккен буын шығуы – оларға үш аптадан
жоғары уақыт өткен шығулар жатады, оларға да
операциялық ем қолданылады. Буын қабын
ашып, буын беткейін ашық түрде орнына
түсіреді, әрі қарай буын қабын құрастырып
(артропластика), байланыс сіңірлерін қалпына
келтіреді. Егер буынды қалыпқа келтіру мүмкін
болмаса, еріксіз артродез операциясын
жасайды. Артродез – буынды жою операциясы,
буын құрастыратын сүйек беткейлерін
қимылсыз қалыпта бір – біріне бітістіріп,
жапсыру, бекіту жүргізіледі.
• Әдетке айналған буын шығуы – көбіне алғашқы
шығуды дұрыс салмаудан, жеткілікті
жансыздандырмаудан, дұрыс бекітпеуден,
байлап құрсаулаудың дұрыс болмауынан
қалыптасады. Әлсіз қимылдан буын шығуы
қайталана береді. Жиірек иық буынында
анатомиялық құрылысына байланысты әдетке
айналған шығу байқалады. Төсекте қозғалу
кезінде, киіну, оқыс қимылдау кездерінде де
әдетке айналған шығу пайда болады. Емдеу
жолы – тек операциямен жүргізіледі.
Патологиялық үрдіске байланысты шығу –
буын құрылымының өзгеруінен
(деструктивное), буын қабының созылып,
кеңеюінен және салданудан
(паралитическое) болып үш түрге бөлінеді.
Салданудан
(паралитическое) –
бұлшық еттің салдануға
үшыруына байланысты,
Буын қабының кеңеюінен – буынды қоршаған
Құрылымның өзгеруінен – буын қабының мөлшерден еттердің, сіңірлі
буын құрастырған сүйек тыс, ішкі сұйықпен немесе байламдардың,
беткейлерінің бұзылуына іріңмен созылуына, шандырдың босаңсып
байланысты қалыптасады кеңеюіне байланысты пайда кетуіне байланысты
болады.
дамиды. Бұл
патологиялық шығуды
емдеу тек қана
операция жолымен ғана
жүргізіледі.
Төменгі жақтың шығуы
жіктелуі
жарақаттан
және туа
пайда
болған

Төмен
алдыңғы гі бір және
және жақты екі
артқы жақтық
ң
шығуы

жедел
және
үйреншік
ті
Төменгі жақтың шығуы

• Төменгі жақ екі жағынан шығып кеткен кезде ауызды
жабу мүмкіншілігі болмауынан науқас шағымдарын
дәрігерге жеткізе алмайды. Тек ымдау, бет қимылдары
арқылы ауыру сезімі бар екенін, көп мөлшерде сілекейдің
ағуын түсіндіреді. Қарап тексергенде бет конфигурациясы
оның төменгі бөлігінің үзаруынан және иектің алға
жылжуынан өзгерген. Тіл құрғақ, бірақ ауыздан көп
мөлшерде сілекей бөлініп тұрады. Меншікті шайнау еттері
кернелген. Құлақалды аймағындағы тіндер ішке енген, ал
бет доғасы астында (екі жақта бірдей) саусақпен басып
тексергенде буынды өсіндінің буын басы анықталады.
• Сыртқы құлақ жолында буын басының қозғалыстары
анықталмайды. Ауыз қуысы ішінен сипап тексергенде
төменгі жақ сүйегінің тәжді өсіндісінің алға жылжығанын
айқын анықтауға болады. Тістесуі ашық, тек үлкен азу
тістер ғана түйіскен. Бүйір проекцияда жасалған
рентгенограммада төменгі жақ сүйегінің буын басыны ң,
буын төмпешігінің алдыңғы бүйіріне орналасқаны
анықталады. Буын шүңқыршасы бос.
• Екіжақты буынның шығуын жақтың буынды өсінділеріні ң
сынықтарынан ажырата білу қажет. Сынықтар кезінде иек
артқа қарай жылжыған, құлақалды аймағында тіндердің
ішке енуі сирек кездеседі. Рентген суретте сүйек
бүтіндігінің бүзылысын, сынық сызығын аны қтауға болады.
• Төменгі жақтың біржақты шығуы кезіндегі науқастар
шағымының жоғарыда айтылған шағымдардан көп
айырмашылығы жоқ. Иектің алға және сау жағына
жылжуынан бет әлпеті өзгерген. Қалған белгілер
жоғарыда берілгендей, тек бір бетінен анықталады.
Тістер бір-бірімен түйіспеген, орталы қ сызы қ сау
жағына жылжыған. Төменгі жақтың бір жағынан
шығуын, буындьі өсіндінің бір жағынан сынуынан
ажырату керек. Бул кезде орталық сызықтың сынық
жағына жылжуы анықталады. Сыртқы есту жолында
саусақпен баса отырып буын басының буын
шұңқыршасындағы қозғалыстарын анықтауға болады.
Сынық орналасқан жағындағы тістер тығыз түйіскен.
• Төменгі жақтың артқа шығуы өте сирек кездеседі, иекке
бағытталған соққының әсерінен пайда болады. Буынды
өсіндінің басы артқа қарай жылжиды, бұл буын қапшығыны ң
зақымдануымен және есту жолының сүйек қабырғаларыны ң
сынуымен жүруі мүмкін, осының әсерінен кейде құлақтан қан
ағуы байқалады.
• Төменгі жақтың үйреншікті шығулары. Үйреншікті шығу ол
жалпақ буын басы немесе буын төмпешігінің жалпа қ
болуынан, буын байламдарының әлсіздігінен, тістесулерді ң
әртүрлі аномалиялары мен жақ сүйектерінің ақаулары кезінде
пайда болуы мүмкін. Осы жағдайларда есінеу, жақ с үйекке аз
күш түсіру, жөтелу немесе түшкіру кезінде шығулар пайда
болу мүмкін. Дәрігердің көмегінсіз өзінен-өзі орнына тусуі т ән.
• Емі. Гиппократ тәсілі. Жақты орнына салу үшін науқасты
төменгі жақ суйегі дәрігердің шынтақ буыны деңгейімен бірдей
қалыпта отырғызу қажет. Дәрігер бас бармақтарын төменгі азу
тістердің шайнау бетіне орналастырып, қалған саусақтарымен
жақ сүйекті орай ұстайды. Орнына түсетін буын басы, буыннан
шыққан жолын, керісінше қайталау қажет, яғни төмен, артқа
және жоғары бағытта. Бүл үшін дәрігер бас бармақтарымен
ақырын төмен басып күшті біртіндеп күшейте түседі. Бұл
шайнау етінің талшықтарын ауыру сезімісіз созу ға көмектеседі.
Ал тістерге тез күш түсіру шайнау етінің рефлекторлы түрде
жиырылуын шақырады және қатты ауыру сезімін тудырады.
Біраз уақыт өткеннен соң иекті жоғары көтере отырып төменгі
жақ сүйегінің артқы бөлігін бірге төмен басу керек, Осы қарама-
қарсы бағыттағы қозғалыстарды үйлестіре отырып, буын басын
төмен түсіруге болады. Сонымен бірге төменгі жақ сүйегін артқа
жылжыта оның бұрыштарын жоғары көтеру керек (45-сурет).
Самай төменгі жақ буынының шығуы; а)
алдыңғы шығуы; б) артқы шығуы; в) Гипократ
тәсілімен төменгі жақты орнына салу
Қорытынды:
Петросов аппараты ауыздың ашылуын, буын басының буын
төмпешігінен аспайтын деңгейде шектейді. Ол жоғарғы және төменгі
тістерге кигізілетін жасанды сауыттардан және шектегіш шарнирден
турады.
Төменгі жақтың буын өсіндісінің амплитудасын азайту мақсатымен
қолданылатын Бургонскийдің, Ходоровичтің аппараттары мен
Ядрованың шеңдеуіштері бар.
Емдеудің оперативті тәсілдері буын төмпешігінің биіктігін
жоғарлатуға, буын шұңқыршасын тереңдетуге, төмпешік алдына
қосымша тірек қоюға, буын қапшығы байламдарын қүшейтуте
бағытталған. Мысалы Линдеман суйек төмпешігін жарықшақтап,
алдыңғы аяқшасын төмен түсіру арқылы биіктетті. Буын төмпешігін
биіктетудің ең тиімді әрі оңай әдісі — А. Э. Рауэрдің әдісі. Буынның
үстіндегі терісін тіліп, науқастың өзінен не-месе өліктен алып өңделген
қабырға шеміршегін буын төмпешігінің үстіне периост астына ендіреді.
Қолданылған әдебиеттер
• - Большая медицинская энциклопедия.
• - Цузмер А.М., Петришина О.Л. Биология. Человек и его
здоровье. Учебник. Просвещение, 2007.
• Шаңырақ: Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы:
Қаз.Сов.энцикл. Бас ред., 2010ж.
• 4. Қазақтан Республикасы Төтенше жағдайлар жөніндегі
Агенттігі. Төтенше жағдайлар және азаматтык корғаныс
жөніндегі материалдардың акпараттык әдістемелік
жинағы. (1,2,3 шығарылым), 2007 жыл

Ұқсас жұмыстар

Жылыжайдағы жылыжай зиянкестерінің энтомофагтары және акарифагтары

Жүректі тыңдау

Төменгі жақ сүйегі патологиясының МРТ диагностикасы

Сүйектердің шығуы

Жылу көздері

Бейінді оқытуда таңдау курстары арқылы оқушылардың таным белсенділіктерін арттыруды ұйымдастыру жолдары

Бас көкіректің аяқ - қолдарының қалған басқа төрт жұбы жүру аяқтары

Тиегіштер түрлері

ТУРИЗМНІҢ ОҢ ЖӘНЕ ТЕРІС ЖАҚТАРЫ

Компьютерлердің операциялық жүйелері Тапсырма: Microsoft® Windows® XP Professional

Пәндер