Ара шаруашылығы өнімдері

Презентация қосу

Презентация
Тақырыбы:
«Ара шаруашылығы
өнімдері»

Орындаған: Жүнісбек С.
Тобы: АП-11-7к3
Қабылдаған: Файзуллаева
Л.
Кіріспе
• Ара шаруашылығы , ара өсіру – ауыл шаруашылығының ара өсіріп, бал
жинаумен айналысатын бір саласы. Ара шаруашылығы. ерте заманнан
бері бал ғана емес, басқа да құнды өнімдердің (ара уы, прополис,
балауыз, ара желімі, т.б.) көзі болды. Қазақстанда Ара шаруашылығы
кәсіпшілік ретінде алғаш Шығыс Қазақстан өңірінде дамыған. 1777 ж.
Ресей ғалымы П.С. Паллас Үлбі өз-нің бойы бал арасын өсіруге қолайлы
екендігін жазған. 1812 ж. Үлбінің ара өсірушілері бірнеше рет Ірбіт
жәрмеңкесіне қатынасып, балдарының дәмі мен тамақтық сапасы
жоғары екенін іс жүзінде дәлелдеді. 19 ғ-дың ортасынан бастап
омарталар Жетісу мен Іле Алатауларының көптеген жерлерінде,
Ыстықкөл маңайына, Орта Азия елдеріне тарады. Тянь-Шань тау
жүйесінің табиғаты бал арасы үшін ең қолайлы жер болды. Қазақстанда
Ара шаруашылығының дамуы алмалы-салмалы омартаны кең қолданудан
басталады, оған дейін бал аралары ағаш ұяларда өсіріліп келген
болатын. Ара шаруашылығын дамытуға ғалымдар – Б.Герасимов, П.А.
Ермаков, Е.П. Михаэлис, А.Н. Федоров, т.б. зор үлес қосты. Федоров ара
өсіру мектебін ашып, өзі онда ақысыз дәріс берді.
Ара туралы жалпы түсінік
•Ара,үй арасы, бал арасы (Apіs mellіfera) –
жарғаққанаттылар отрядының өкілі. Қазақстанның
барлық облыстарында кездеседі. Ара топталып,
үлкен ұя болып тіршілік етеді. Бір ұяда бір ұрғашы
Ара. (аналық Ара), бірнеше жүз еркек Ара және
ондаған мың (100 мыңға дейін) «жұмысшы» Ара
болады. Ұрғашы ара ұяда ұрпақ өсіреді. Ол
аралардың ішіндегі ең ірісі, жыл маусымына қарай
денесінің ұзындығы 20 – 25 мм, ал салм. 150 – 300
мг-ге жетеді. Тәулігіне 2 – 3 мың, маусымына 200
мың ұрықтандырылған жұмыртқаға дейін (кейде
ұрықтандырылмаған жұмыртқа да) салады.
Ұрықтанған жұмыртқадан ұрғашы, жұмысшы және
аналық Аралар, ал ұрықтандырылмаған
жұмыртқадан тек еркек Аралар ғана шығады.
•Аналық Ара ұяның анасы болып есептеледі, ол
3 – 5 жыл, кейде 10 жылға дейін өмір сүреді. Күзде
салқын түсісімен жұмыртқа салуды тоқтатып, оны
қайтадан ақпанның 2-жартысынан бастайды.
Еркек Ара денесінің ұзындығы 15 – 17 мм, салмағы
250 мг болады. Ол негізінен ұрғашы Араны
ұрықтандырады да, одан кейін өліп қалады.
Омартаның негізін қалайтын жұмысшы Аралардың
денесінің ұзындығы 12 – 15 мм, салмағы 90 мг
болады. Жұмысшы Аралар көбею мүшелері
жетілмеген ұрғашы Аралар. Олар жұмыртқадан
Ара шаруашылығының
өнімдері
• Араның беретін негізгі өнімі –бал –
әрі дәмді, диеталық тағам, әрі
емшілік қасиеттері мол, құрамында
глюза мен витаминдер, микро- және
макроэлементтер, организмге
пайдалы тағы басқа, барлығы
жүзден асатын, құнды
ингридиенттер бар. Сонымен қатар
араның уы (пчелинный яд), аналық
сүтше (маточное молочко), балауыз
(воск), ара желімі (прополис,
пчелинный клей) сияқты өнімдерді
береді. Мөлдір бал жоғары сапасы
жоғары болып есептелінеді.
Қазақстан бойынша 300 мыңнан аса
жанұялары бар, әрбіржанұя орта
есеппен жылына 40-50 кг бал
жинайды.
Ара балы
• Ара балы, бал – жоғары калориялы
диеталық тағам. Жұмысшы бал
арасының гүлді өсімдіктердің
шырынынан өңдеп шығарған өнімі,
қоймалжың, тәтті сұйық. Ара балы
бір шырынды және көп шырынды
болып бөлінеді. Бір шырынды бал –
тек өсімдіктің бір түрінен ғана
жиналған шырын. Оны өсімдіктің
түріне (қарақұмық балы, жөке
ағаштың балы, т.б.) қарай атайды.
Көпшырынды бал – өсімдіктердің
бірнеше түрінен жиналған шырын.
Мұндай балды табиғи бал беретін
өңірлерге байланысты (дала балы,
тау балы, бақ балы, т.б.) әр түрлі
атайды. Балдың химиялық құрамы
шырын жинаған өсімдіктердің
•
Балауыз
Балауыз — араның балауыз безінен бөлінетін зат. Ара одан өздеріне кәрез салады. Балауыз
ежелден шырақ жасау және бальзамдау үшін қолданылған. Қалыпты температурада Балауыз ақ,
ақшыл сары, қара қоңыр, не қара түсті зат. Құрамы күрделі, онда 70 — 74% спирттер мен май
қышқылдарының күрделі эфирлері, 15% май қышқылы, 12 — 15% көмірсутек бар. Балауыз — су
тепкіш зат, спиртте және глицеринде ерімейді. 35°С-тан жоғары температурада жұмсара
бастайды да, 60 — 65°С-та балқып сұйылады. Алыну әдісіне, өңделуіне қарай Балауыз бірнеше
түрге бөлінеді. Омарта Балауыззы қайнатып немесе омартада арнаулы преспен сығып алынады.
Ол өнеркәсіпте, медицинада қолданылады. Престелген Балауыз арнаулы машинамен кәрезді
престеу арқылы алынады. Сығынды Балауызды кәрез қалдықтарынан алады. Бұл аяқкиім майын,
бояу жасауға, т.б. пайдаланылады. Омарта Балауызы мен престелген Балауыз түсіне, қоспасына
қарай 3 сортқа бөлінеді: қоспасыз ақ не ақшыл сары түсті (1-сорт), сары не ашық қоңыр (2-сорт)
және қара қоңыр, қара түсті (3-сорт). Бір маусымда әр ара ұясынан 2—3 кг-ға дейін Балауыз
алынады.
Балдың түрлері
Түйебұршақ (донник) ба-лы бірінші сортты балға жатады. Ақ
немесе ашық – янтарь түсті болып келетін хош иісі бар балдың
бұл түрі глюкоза-ға бай. Түйебұршақ балы ішек ауруларына
пайдалы.
Шайқурай (кипрей) ба-лы мөлдір жасыл сары түсті сұйық бал.
Балдың бұл түрін әлсіздікке, жараны қайтаруға
пайдаланылады.
Жөке (липа) балы жақсы сортқа жатады. Сары жасыл түсті
балдың бактерияға қар-сы қасиеті бар. Жөке балының тамақ
ауруларына пайдасы мол. Сондай-ақ, тыныштандыратын,
ұйқыны жақсартатын қасиеті бар.
Шабындық (луговой) ба-лы бірінші сортты балға жатады. Сары
қоңыр немесе алтын түсті балды шабындықта-ғы түрлі
гүлдерден алады. Бұл бал арқылы тыныс алу, жүйке, жүрек
және ас қорыту жүйесін емдеуге болады.
Таңқурай (малина) балы ақ түсті болады. Жоғары сорт-қа
жататын балдың бұл түрі суық тигенде тұмаудың алдын алу
үшін пайдаланылады.
Балдың органолептикалық және физика-
химиялық көрсеткіштері
Көрсеткіштің атауы Балдың сипаттамасы және маңызы
ақ қарағаннан және ақ қарағаннан мақтадан
мақтадан алынған балдан
басқа, барлық түрі
Хош иісі Жағымды, әлсізден күштіге дейін, бөгде Жағымды, нәзік,
иісі жоқ мақта балына тән
Дәмі Тәтті, жағымды, бөгде дәмі жоқ
Тозаң түйіршіктерінің болуы Нормаланбайды Ақ қараған Мақта тозаңының
тозаңының түйіршіктері
түйіршіктері болады болады
Судың массалық үлесі, %, артық 21 21 19
емес
Редукциялайтын қанттың 82 76 86
массалық үлесі (құрғақ затқа
абсолютті), %, кем емес
Сахарозаның массалық үлесі 6 10 5
(құрғақ затқа абсолютті), %,
артық емес
Диастазалық саны (құрғақ затқа 7 5 7
абсолютті), Готе бірл., кем емес
1 кг балда 25 25 5
оксиметилфурфуролдың болуы,
мг, артық емес
Оксиметилфурфуролға сапалық Теріс
реакция
Механикалық қосындылар Жол берілмейді
Ашу белгілері Жол берілмейді
Қалайының массалық үлесі, %, 0,01 0,01 0,01
артық емес
Қорытынды
• Ара шаруашылығы ауыл шаруашылығының маңызды қосымша шаруашылығы
болып саналады. Ара шаруашылығы көптеген ауыл шаруашылық дақылдарының
өнімділігін арттыруда және малазықтық шөптерге қатысты тұкым
шаруашылығын дамытуда бағалы тағам өнімдерін өндіруде табиғат байлығын,
өндірістік шикізатты тиімді пайдалануда және де пайдалы медициналық
препарат өндіруде өте маңызды рөл атқарады.
• Азық қорын тиімді пайдаланып, ара шаруашылығын дұрыс ұйымдастыру
шаруашылыққа үлкен табыс әкеледі. Мысалы, кеңес үкіметі кезінде кейбір
колхоздарда шаруашылықтағы жалпы табыс-кірістің 35-50 %-ын ара
шаруашылығы беретін еді. Одан басқа насекомдармен тозаңданатын
дақылдардың аралармен тозаңдануы оған қосымша алдыңғы қатарлы
агротехниканы қолдану өнімділікті 20-30% пайызға көтереді. Жоғары өнімді ара
шаруашылығы мәдени және табиғи фитоценоздардағы балды өсімдіктерді
тиімді, ебін тауып дұрыс пайдалануга негізделген. Сондықтан ара
шаруашылығын дұрыс жолға қойып табыс табу үшін сол регион флорасындағы
балды өсімдіктерді зерттеп, олардың биологиялық ерекшеліктерін білудің
маңызы зор.
• Аралардың тіршілігі гүлді өсімдіктермен тығыз байланысты, гүлді
өсімдіктердің тұқымдары гүл түйінінің ішінде дамиды және жеміс
қабырғаларымен қорғалған.
Қолданылған әдебиеттер
тізімі

Ұқсас жұмыстар

Балық өңдеу

Қазақстанның ара шаруашылығы, оның қазіргі кезеңдегі жағдай және болашағы

Ауыл шаруашылық малы өнімділігінің түрлері

Араларды қысқа дайындау

Ветеринариялық анықтамалар

Ара шаруашылығы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ

МАЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ ӨНДІРІСІНІҢ ЖОБАСЫ

Кеден одағының кедендік аумағына ара және ара өнімдерін әкелуге қойылатын ветеринарлық-санитарлық талаптар

Экономикалық аудандар

Пәндер