Бедеуліктен келетін экологиялық шығын

Презентация қосу

Презентация
Тақырыбы:
Бедеуліктен келетін
экологиялық шығын
Орындаған: Бегайдаров Д.
Құрал Ә.
Тобы: АП-13-7к1
Қабылдаған: Абдуллаева Г.
Жоспар
• Кіріспе
• Негізгі бөлім
– Мал шаруашылығындағы бедеуліктен
болатын экономикалық шығынды есептеу
– Ауыл шаруашылық малдарының
бедеулігінің жіктелуі
– Бедеуліктің негізгі себептері мен түрлері
• Қорытынды
• Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
•Мал шаруашылығында бедеуліктен болған шығын, аурулардың басқа түрлерінен келген
шығыннан жоғары болады. Сондықтан бедеулікпен күрес жүргізу ең маңызды шара болып табылады.
• Бедеулік жайлы ілімде келесі көріністер мен түсініктемелерді айырады (аналықтар төлділігі
және аталықтардың үзбей тұқым өндіруі), бедеулік ұдайы өндіру қызыметінің бұзылуы, аналықтар
төлділігі бір буаздылық кезінде жатырда дамыған және туған төл саны. Ол келесі түрде белгіленуі
мүмкін: а) аз төлділік өз түріне бейімделген туу мөлшерінен аз төлдеу және б) көп төлділік
әдеттегіден көп мөлшерде төлдеу.
• Бедеулік дегеніміз үзбей тұқым өндірудің бұзылуы, ол аналық пен аталықтардың өмір сүруінің
тиімсіз жағдайларына (азықтандырудағы, қолдануындағы, кемшіліктер, дұрыс ұрықтандырмау,
жыныс аппараты және басқа органдар аурулары) байланысты дамиды.
• Өмір сүруінің қалыпты жағдайында дені сау организм үзбей төлдеуі керек. Сондықтан
бұзаулаған соң бір ай ішінде буаз болмаған ұрықтанған, не ұрықтанбаған аналық мал бедеу деп
саналады.
• Негізінде бедеулік деген биологиялық түсінік. Оны кейде экономикалық түсінік қысырлықпен
шатастырады, ол дұрыс емес.
Мал шаруашылығындағы
бедеуліктен болатын экономикалық
шығынды есептеу
• Жылқылардын бедеуліктен емдеудің экономикалық
тиімділігін есептеу. Жылқы бедеулік ауруы мал
шаруашылығына өте үлкен зиян келтіреді. Әсіресе,
ет, сүт өндіретін жылқы шаруашылығының
экономикасы айтарлықтай шығынға ұшырайды.
• Бұл аурудың экономикалық шығынды анықтайтын
көптеген тәсілдер ұсынылған. Олардың барлығының
өзіндік құндылығы, ерекшеліктері және есептеу
әдістері бар, бір-біріне сәйкес келе бермейді. Кейбір
әдістер экономикалық шығынды толық қамтымайды.
Келесілері өте көп мәліметтер жинауды талап етеді
және өте күрделі формулаларды қолданып
есептейді.
• Жылқы бедеулікнан экономикаға келтіретін
зиянын есептейтін тәсілмен танысайық.
• Кей асқынған жағдайларда (жіті сепсис) жылқы
малының өлім-жітімінен , оларды лажсыздан
союдан болатын экономикалық шығынды (Ш') –
толық қоңды малдың орташа сатылу бағасымен
алынған түсімі айырмасы ретінде келесі өрнек
бойынша есептеуге болады:
• Ш' = М * С * Б; мұндағы
• М - өлген, лажсыздан сойылған не жойылған мал
саны;
• С – жыныстық-жастық топтарына қарай малдың
орташа тірі салмағы,кг;
• Б - өнім бірлігінің сатылу бағасы, теңге;
• Мысалы, жылқының метастазды түрімен
асқынуынан орташа салмағы 350 кг 1 жылқы өлді
деп есептегенде, ет комбинатында тірідей сатып
• 2. Мал өнімділігі төмендеуінен
болатын экономикалық шығынды -
өнімдердің төмендеу
коэффициенттерін пайдаланып
немесе сау мал мен ауру мал
өнімділігінің айырмасын ескеріп,
мына әдіспен анықтаймыз:
• Ш″ = М * (Сс-Са) * Т * Б; мұндағы
• Ма – ауырған мал саны, бас;
• Сс, Са – дені сау және ауырған мал
өнімділігінің орташа мөлшері
айырмасы, кг, л, ц;
• Т – малдардың өнімділігі
төмендегенін бақылау мерзімінің
ұзақтығы
• Б - өнім бірлігінің сатылу бағасы,
теңге;
• Мысалы, ауруға шалдыққан
биелерден алынатын сүт мөлшері
біршама төмендейді. Мысалы, егер
ауырып, бедеу қалған 6 биеден
алынатын сүт мөлшері орта есеппен
23л, олар шамамаен 22 тәулік
бедеу болған. Ал уақытында
ұрықтанған биелердің тәулігіне
орташа 45 л сүт өндірілген. 1 л
• 3. Енді бедеуліктің кесірінен туылмаған құлын санын анықтайық.
Қалыпты жағдайда биенің буаз аралық уақыты 362 тәулік (340 тәулік
буаз, 22 тәулік ішінде құлындағаннан кейін ұрықтанып қайта буаз болу
уақыты) болады. Яғни, құлындаған бие 362 тәулік ішінде ұрық тоқтатып,
қайта құлындаса мұндай биенің өсіп өнуі қалыпты, ал айтылған
уақыттан асып құлындаса бедеу деп есептейді. Сауын мерзімінде 4500-
5000 л сүт сауылатын биенің 1 тәулік бедеулігінің салдарынан
шаруашылық 0,003 құлын туылу мүмкіншілігінен айырылатыны
дәлелденген. Онымен қоса жаңа туылған 1 құлынның бағасы 45000теңге
стандарт майлылықты сүтке тең болатынын есептеп шығарған.
Туылмаған құлыннан шегілген экономикалық
шығынды формуламен есептеп анықтайық:
• Мысалы, 50 құлын алатын мүмкіншілігі болса, 30 туылған. Жаңа туылған құлынның бағасы
орташа 45000 теңге болса, туылмаған құлыннан қанша шығынға ұшырағанын анықтайық:
• Ш''' = 1 * (50 - 36) * 45000 = 420000 теңге шығын шеккен.
• Ең соңында, биенің бедеулігінен шаруашылыққа келтірілген жалпы экономикалық
шығынды анықтайық:
• ЖШ = Ш'+ Ш″+ Ш'''
• ЖШ = 157500 + 435600+900000 = 1493100теңге.
• Бұдан қарағанда, биенің бедеулігінің салдарынан жалпы 602500 теңге шығын шегілген.
Дәрілерге жұмсалған шығын:
• Жергілікті өңдеуге кеткен спирт мөлшері
• Бір басқа норма бойынша 5 грамм, ал 6 басқа30 г
(6 * 5).
• 2 рет өңделсе 10 күн жүргізілгендіктен
жұмсалған спирт мөлшері 300 г +200 г() .. = 500
г
• 1литр спирт -300 теңге болғанда, 500 грамм 150
теңге болады.
• -кеткен мақта мөлшері және бағасы:
• Бір басқа 2 грамм жұмсалады, 6 басқа бес рет
өңдесек (6 *2)*2= 24 г мақта; 1 кг 380 теңге
болса, 24г (0,024 * 380)=9,12 = 10 теңге
• Норсульфазол- 30теңге 10дана 0,25г
• Пенициллин- 20 тенге х 2 рет х 14= 560 тенге
• Глюкоза – 300 тенге
• Айлық жалақысы 50000 теңге, бір күндік жұмыс
күні (50000 / 25,6) -1953,1 теңге, ал 1
сағатына(1953,1/7) - 279 теңге
• Барлық кеткен шығындарды қосқанда келесідей
болады:
• Эз= 1619 + 279 = 1898 теңге
• Мал дәрігерлік шараларды жүргізгенде
қосымша баға және жұмсалған еңбек пен
материалдық қаражаттар, мына формуламен
есептеледі:
Ауыл шаруашылық малдарының
бедеулігінің жіктелуі

• Аналық малдар Аталық малдар
• Туғаннан болған бедеулік
• Инфантилизм (шала жетілу) Инфантилизм
• Фримартинизм (кемтарлық) Крипторхизм (еннің құрсақ
• Гермафродитизм (қосжыныстылық) қуысында қалып қоюы)
• Кәріліктен болған бедеулік
• Аналық малдың жыныс аппаратында Өндірушілердің жыныс аппаратарында
• сему процесстерінің өтуі сему процесстерінің өтуі.
• Симптоматикалық бедеулік
• Аналық малдардың жыныс және Өндірушілердің жыныс және басқа
• басқа органдарының аурулары органдарының аурулары.
• Алиментарлық бедеулік
• Көтерем болу салдарынан, тым семірудің Көтерем болу салдарынан, тым семіру
• салдарынан, рационның сапалы емес- дің салдарынан, рационның сапалы
• тігінің салдарынан (азық құнарсыздығы) еместігінің салдарынан (азық құн-
• өсіп жатқан малды дұрыс азықтандыр- арсыздыгы) өсіп жатқан малды дұрыс
• мағандықтан және осының себебінен азықтандырмағандықтан және осының
• шала жетілуі (инфантилизм) себебінен шала жетілуі (инфантилизм)
Бедеуліктің негізгі
себептері мен түрлері
• Бедеулік деген - аналық малдың уақытша, не өмір бойы буаз болмауы, төлдеу қабілетінің
жойылуы. Себебіне қарай: туыстықтан болған бедеулік (инфантилизм, фримартинизм,
гермафродитизм), кәріліктен болатын бедеулік (жыныс мүшелерінің семуі), симптомдық бедеулік
(жыныс органдардың аурулары), алиментарлық бедеулік тағы да басқаларына бөлінеді.
• А.Ю. Тарасевич келесі бедеулік себептерін ажыратуды ұсынды.
• 1) экстрагенитальды - жас, эндокриндік жүйе, жүйке жүйесі, сүт безі, жұқпалы және инвазиалы
аурулар.
• 2) интрагенитальды - аналық жыныс бездерінің қалыпсыздығы (фолликулярлық қуыс,
персистентті сары дене, сары дене қуысы), ұрықтану кезеңінің имплантациясы, жатыр және басқа
жыныс жолдары компонентерінің қалыпсыздығы, эндокринді анофродизия, нимфомандық.
• 3) экзогенді - алиментарлық жағдайлар, жарық жетіспеуі, басқа да себептер.
Қолданылған әдебиеттер
тізімі
• 1. Әбдірахманов Т.Ж. Мал өсіру гигиенасы және санитариясы.
Астана, 2004.
• 2. Әбдірахманов Т.Ж. Ветеринарлық акушерлігі, гинекологиясы
және көбею биотехнологиясы. Оқулық. Астана, 2007.
• 3. Әбдірахманов Т.Ж. Сиырлардың репродуктивті органдарының
аурулары. Оқу құралы. Астана, 2009.
• 4. Гордон А.. «Контроль воспроизводства сельскохозяйственных
животных». 1988 г.
• 5. Михайлов Н.Н. «Акушерство, гинекология и искусственное
осеменение сельскохозяйственных животных». М., 1990 г.
• 6. Карпов В.А. «Акушерство и гинекология мелких домашних
животных». М., 1990 г.
• 7. Полянцев Н.И., Подберезный В.В. «Ветеринарное акушерство и
биотехника репродукции животных». Росто-на-Дону. 2001. 415 с.

Ұқсас жұмыстар

Бедеуліктен келетін экономикалық шығынды анықтау

Өсімдіктердің ауру түрлері мен топтары

БЕДЕУЛІК ЖӘНЕ ҚЫСЫР ҚАЛУ ТУРАЛЫ ҰҒЫМ

Қоршаған ортаның тікелей және жанама шығындарын

Экологиялық сараптаудың мақсаты

Экологиялық сараптаудың негізгі принципі

Қоршаған ортаны қорғау туралы заңдарды бұзғаны үшін жауаптылық

Техногендік шөлейттену

Химиялық технология

Экологиялық апаттарға сипаттама

Пәндер