Жеке індеттану

Презентация қосу

ПРЕЗЕНТАЦИЯ
Жеке індеттану

Орындаған: Якияева Ф, Шораева П

Қабылдаған:Нұрходжаев Н.
Тобы: АП-12-7К3
Жоспар
1. Кіріспе
2. Жануарлардың барлық немесе кейбір бірқатар
түрлеріне ортақ жұқпалы аурулар
3. топалаң, туберкелез, бруцеллез, сіріспе, аусыл

4. Қорытнды
5. Пайдаланылған әдебиеттер
Топалаң ауруы

Топалаң (караталак, акшелск, жамандат,
топалаң, т.б.) - организмнің ауыр
улануымен. септииемия белгілерімен.
карбункулалардын пайда болуымен
сипатталатын, жіті огетін індстті ауру.
Топалан жср шарының копшілік
елдсрінде сонын ішінде Азия жане
Африкада, бунымен катар Қазакстанда
да кездеседі.
Қоздырушысы - ВассіІІих апіһгасіз -
козғалымсыз он грамды, спора түзетін
ауасы бағалы таякша. Мал организміндс
табиғи белогы жеткілікті коректік ортада
кауашак (капсула) түзеді. От-тегі еркін
кіргенде спора түзіледі, ал сойылмаған
олекседе спора түзілмейді, өлсксе
шіріген кезде микроб оліп қалады.
Аурудың негізгі екі түрі бар: олі тиген
(септицемиялық) және күйдіргілі
(карбункуездік). Күйдіргі ретінде
байкалған ауру процесінін орын тсбуіне
байланысты топалаңнын тері, ішек,
екпе, ангинатүрлері болады. Мұндай
жіктеу шартты түрде, ауруды сипаттау
үшін колданылады. Алғашқыда күйдіргі
гүрінде білінген аурусепсискеайналып,
немесекерісінше сепсистенкейіндененің
эр жсріне күіідіргі шығуы мүмкін.
Топалац аса жіті, жіті, жітідсн томен,
созылмалы және үзілмелі өтеді
Туберкулез ауруы
Туберкулез (ТиЬегсиІохіз) - әр түрлі агзалар мен
үлпаларда бүдырмактар (туберкулалар) пайда болуымен
сипатталатын со-зылмалы түрде өтетін жүкпалы ауру.
Ауыл шаруашылык малыпың коптсгсн түрлері мен
жабайы жануарлар, терісі бағалы андар, күстар, сонымен
катар адам да ауырады.
Бүл ауру бірталай елдерде кездеседі. Қазакстаннын.
облыста-рында йсіресе ірі кара малдын арасында
кездеседі.
Коздырушысы. Туберкулездін коздырушысы МісоЬасіегіит
туыстастығыиа жатады. Бүл туыстасыкка ауру
коздыратым микробтын негізгі 3 түрі жатады:
М. ІиЬегсиІ05І5 (адамды ауыртады);
М. Ьоуіх (ірі караны);
М. ауіит (күсты).
Сирек кезедсетін 4-ші түрі М. ріхсіит балыкты ауруға
шалдықтырады.
Туберкулез коздырушысының адамды ауыртатын
түріне, шошка, мысык, ит, ірі кара мал, терісі
бағалы аңдар бейім, ал кұс (тоты кұстан
баскалары) ауырмайды.
Коздырушынын ірі каралыктүріне барлыкауыл
шаруашылык. және жабайы жануар жәнс адам да
сезімтал, бірак күсбейім емес.
Кұстікіне - күс және шошка сезімтал, баска жануар
мен адам сирегірек ауырады.
Төзімділігі. Микобактериялар сырткы ортаның
түрлі фак-торлары мен химиялык заттың әссріне
аса тозімді. Бұл жағдай микробтык клеткаларда
майлы балауыздың болуына байланыс-ты.
Індеттік деректер. Тубсркулез ірі қара малы,
шошка, күндыз, кұс арасында жиі; сирегірек - ешкі,
ит, каз бен үйрек араеында; кой, жылқы және
мысыкарасында оте сирек ксздеседі. Тубсркуле.з
ауруына маймыл ете бейім. Жабайы тұяктылар
ішінде марал ауруға коп шалдығады. Туберкулезбсн
адам да ауырады.
Бруцеллез
Бруцсллез (ВпісеІІозіз) - аналык малда іш тастау, шуы
түспеу, эндометрит, еркек малда жиірек белгісіз өтетін
орхит және
жануардынжыныстыккабілетііііцбүзылуыаркылыерекш
елеііепіі созылмалы жұқпалы ауру. Адамға да кауіпті.
Тозімділігі. Бруцедлалардың физикалык және
химиялык факторларға төзімділігі жоғары смес. Олар
60"С кезінде 30 ми-нутта өледі, 70°С-да 5-І0 минутта,
90-Ю0°С-да бірдениен оледі. Аши бастаған және
мұздатылған сүтте, каймакта микроб 4 -7 тәулікке
деиін, киімде - І4күнғе дейін, май, ірімшік пен сүзбеде.
тұздалған теріде - 67 күнгс дейін, тұздалған ет және
жүнде - 5 айға дейіи сакталады. Топырақ, су, ножіс,
жем-шопте 4 айға дейін сақталады. Тікелей түскен күн
сәулесі 3-4 сағатта өлтіреді. Де-зинфектанттардаи
креолин, феиол жәнс І% жаңа сондірілген әк 5 сағатта
өлтіреді.
Індеттік дсректер. Бруцеллезге ірі кара малы,
кой, ешкі, шошка, марал, кодас, буйвол, жылкы,
түйе, иг, мысык, коян, сайгак, түлкі, кемірушілср,
жабайы шошка бейім. Әсіресе сиыр, кой, ешкі,
шошка солтүстік бұғысы ауруға тез шалдығады.
Олардын арасында бруцеллез індет тұрінде
орбиді. Түйе, жылкы, кодас, буйнол, сиякты
жануарлар арасында ауру бәсеңдеу кездеседі;
ит, мысык, кояи, сайгак, түлкідс шектеулі нсмесе
спорадия пүрінде кездесіп отырады. Бұл
аурудың табиғи ошағы болмайды.
Аусыл
Аусыл - жылқыдан басқа түліктің барлығында кездесетін қатерлі індет түрі. Ол
туралы көне жазба деректерде («Қорқыт
(«Қорқыт Ата» кітабында) айтылады. Аусыл
болған малдың көзі жасаурап, аузынан сілекей ағады, күлдіреуіктер шығып, жұқа
терілі жерге дейін өршіп, тутасып, іріңді суға айналады, от пен судан қалады. Екі-
үш күннен кейін күлдіреген тілін салбыратып, сілекейін тоқтаусыз шұбырта
бастайды, күйістен қалады.
Аусылды емдеудің дәстүрлі шаралары көп: оны асқындырмас үшін тұзды, сорлы
көлдерге шомылдырады, күлдіреген бөрткен жараға сортаң балшық тартады,
ыстық қарамай құяды немесе қуырған қара тұзға қара күйе, тотияйын, арша
көмірінің ұнтағын араласты- рып аузын қан аққанша үйкелеп ысады. Ал
оңтүстіктегі қазақтар тілдің астындағы көк тамыр мен таңдайды жуан бізбен
шабақтап қанататын болған. Аяғына шыққан аусыл жарасына «қотыр майын»
(карбол қышқылын қазақ арасындағы атауы) жағады. Аусылдың түйеде «қағын»
және «теңге» деген түрі бар. «Теңге» тиген малдың тілінде дөңгелек, қызыл
жаралар пайда болып, жұтқыншаққа қарай шабады. Ондайда мал аузын тұз
араласқан шайырмен (орыс.
(орыс. деготь)
деготь) ысқылап, сиырдың шикі сүтін тамызады.
Түйе аусылы Торғай облысының Ақтөбе,
Ақтөбе, Николаевск уездерінде жиірек, Ырғыз
бен Торғайда аз кездесетін себебін жергілікті қазақтар соңғы уезд аумағында ащы
оттың басым екендігімен байланыстырған. Аусылдан сақтану үшін ауырған сиыр
сілекейін ыдысқа жинап алып, сумен сұйылтып, жас торпақтардың аузына жағу
арқылы індет зілін жеңілдетуге жағдай жасайды
Лептоспироз (грек. leptos — жіңішке және speіra — ирекше, бұрама;
osіs — ауру) — адамдарда, сүтқоректілерде және құстарда кездесетін
тез жұғатын жұқпалы ауру. Қоздырғышы — спираль пішінді
лептоспира бактериялары. Негізінен, онымен бауыр, бүйрекжәне
майда қан тамырлары зақымданады. Лептоспирозды 1888 ж. Ресей
ғалымы Н.П. Васильев анықтаған. Қоздырғышын жапон зерттеушілері
1914 — 15 ж. А.Инадо және А.Ито денесі сарғайып ауырған
адамдардан тапқан. Қазіргі кезде бұл дертті ауру қоздырғышының
түрлеріне, клиникалық белгілеріне, ауру ағымына байланысты үш
түрге бөледі: 1. интерогеморрагиялық Лептоспироз (дене сарғаяды)
немесе Васильев-Вейль ауруы деп аталады; 2. каникол (немесе
Помон) Лептоспироз (денеде қан құйылу байқалады); 3. “су
қызбасы” деп аталатын жеңіл өтетін (дене сарғаймайды) түрі.
Қазақстанда Лептоспироз “су безгегі” деп атайды, республиканың
солтүстік және шығыс аймақтарында жиі байқалады. Лептоспироз
тағамдық өнеркәсіп мекемелері қызметкерлерінің, шахтерлердің,
қалалық қоқыс тазалаушылардың, ветеринарлар және ит питомнигі
жұмысшыларының арасында жиірек кездеседі. Ауру таратушы, яғни
инфекция көзі — дала және су тышқандары, егеуқұйрықтар; үй
жануарларынан — ірі қара мал, шошқа (әсіресе иттер).
МАҢҚА
Маңқа (Malleus
(Malleus)) — өте қауіпті індет,
індет, жылқы,
жылқы, есек,
есек, қашыр,
қашыр, т.б. ауырады. Аурудың
қоздырғышы таяқша тәрізді Pseudomonas malleі микробы. Бұл індетті қазақ халқы
танау маңқасы,
маңқасы, без маңқасы және көкірек маңқасы деп үш түрге бөледі. Ауру
жедел және созылмалы болады. Жасырын кезеңі 3 — 21 күн. Ауырған жылқының
ыстығы көтеріліп, қалтырайды, танауынан су ағып, көбіне астыңғы жақ сүйегінің
астындағы түйіндер ісіп кетеді, кеңсірігінің кілегей қабықтары қызарып, ұсақ
бөртпе жаралар пайда болады. Олардан қанды ірің ағады, лимфа түйіндері
іріңдеп, жара жарылып кетеді. Ауру өршіген кезде кеңсірік желбезектері қанды
іріңге толады. Терінің тесілген жерінен желім тәрізді ірің ағады, кейде аяқтары
жуандап, ісіп кетеді. Созылмалы түрімен ауырған мал арықтап, жылдам
болдырады. Ауырған жылқылардың көзіне маллеин дәрісін тамызу арқылы
аллерг. әдіспен оның маңқа не мандам ауруына шалдыққандығы анықталады.
Ауру жемшөп,
жемшөп, астау арқылы сау малдарға жұғады. Адамдарға да жұғуы мүмкін.
Маңқамен ауырған жылқының етін жеуге болмайды. Маңқаның жедел түрімен
ауырған адамдардың 100%-ы, ал созылмалы түрімен ауырғандардың 50%-ы
жазылмайды, нақты емі жоқ. Ауруы анықталған жылқының етін өртейді не көміп
тастайды. Қора-жайды, әбзелдерді зарарсыздандырады. Дәстүрлі қазақ емінде
танау шеміршегі айналасында ірің, бөрткендер байқалғанда емшілер жыланды
бөліп, малға жұтқызып жіберетін немесе тірі кесірткені аттың танауына тиіп
тұратындай етіп кекіліне байлап қоятын болған. Маңқа басталғаны біліне қалса
суыт жүріп келген атты құдық суына шомылдырып, таң асырып, танауына тұз бен
тотияйын үгіндісін, құрғақ темекіні үрлеген. Көктөбет, ақсырғақ, т.б. дәрілік
шөптерді сиыр сүтіне шылап, жемдорбаға салып, аттың басына ілген
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Сайдулдин Т. Ветеринарлық індеттану 2 кітап,
Алматы 1999.
2. Сабаншиев М., Сулейменов Т., Қарамендин
Ө., Шабдарбаева Г., Жантөре М. Паразитология
және жануарлардың инвазиялық аурулары.
Алматы: 2003.
3. Ахметсадыков Н.Н., Омарбекова У.Ж.,
Хусаинов Д.М. Ветеринария негіздері. Алматы:
2006

Ұқсас жұмыстар

Бруцеллезды балау әдістері

Нутталиоз патаморфологиясы

ІНДЕТКЕ ҚАРСЫ САУЫҚТЫРУ ШАРАЛАРЫ

Қойдың жұқпалы маститін балау және індетке қарсы шаралар

Жәндіктермен күрес шаралары

Жалпы індеттану

Инфекция және оның түрлері

Індеттанулық зерттеу әдістері

Шалабай ЖШС

Эдвин Саузер жасаған ДНҚ анықтау әдістемесі

Пәндер